Sytë e liderëve të Ballkanit Perëndimor ishin të gjithë nga Brukseli të mërkurën, kur Komisioni Evropian zbuloi vlerësimin e tij vjetor të kërkesave të shteteve kandidate për t'u bërë anëtare të Bashkimit Evropian.

Gjashtë shtete të Ballkanit Perëndimor kanë shprehur dëshirën e tyre për t'u anëtarësuar në BE, prej të cilave pesë - të gjitha përveç Kosovës - tashmë kanë marrë statusin zyrtar të kandidatit, njofton Euronews.

Por ndërsa Komisioni premtoi të mërkurën se do t’i shtyjë Ukrainën dhe Moldavinë më tej në rrugët e tyre të anëtarësimit në BE, pak premtime të reja iu bënë Ballkanit Perëndimor pavarësisht një zotimi për të hapur bisedimet zyrtare të pranimit me Bosnjën dhe Hercegovinën pasi të plotësohen kushtet.

Negociatat e pranimit me shtetet e Ballkanit Perëndimor kanë ngecur kryesisht në vitet e fundit pasi vendet, shumë të rrënuara nga paqëndrueshmëria politike, kanë qenë të ngadalta në përmbushjen e kërkesave të ashpra të BE-së, duke përfshirë reformat kushtetuese dhe gjyqësore dhe goditjen e korrupsionit. Mali i Zi dhe Serbia kanë ngecur në negociata për më shumë se një dekadë.

Udhëheqësit e Ballkanit Perëndimor kanë paralajmëruar homologët e tyre të BE-së për një ndjenjë në rritje të zhgënjimit mes qytetarëve të tyre, ndërsa ata kërkojnë garanci se Brukseli është serioz për zgjerimin.

Kjo ka çuar në një ndryshim në taktikat e BE-së, me shefen e Komisionit Ursula von der Leyen që vizitoi vendet javën e kaluar për të shpalosur planin e ri të rritjes prej 6 miliardë eurosh për Ballkanin Perëndimor, i krijuar për të ofruar stimuj ekonomikë për zbatimin e reformave të lidhura me zgjerimin, duke përfshirë qasjen me faza në tregun e vetëm lider në botë të bllokut.

Fondet, të cilat përfshijnë 2 miliardë euro grante dhe 4 miliardë euro kredi deri në vitin 2027, do të shpërndahen në bazë të PBB-së për frymë të vendeve, por do të funksionojnë në një "sistem të bazuar në rezultate", tha Komisioni. Dështimi për të përmbushur kriteret e zgjerimit, si reformat mbi sundimin e ligjit dhe kundër korrupsionit, mund të çojë në devijimin e fondeve në vende të tjera, sipas një zyrtari të lartë të BE.

Synimi i BE-së është të afrojë ekonomitë e vendeve me të sajat dhe të zbusë tronditjen e mundshme politike dhe buxhetore të pritjes së anëtarëve të rinj me ekonomi dukshëm më të dobëta - të ardhurat mesatare për frymë në Ballkanin Perëndimor variojnë nga vetëm 27% në 50% të mesataren e bllokut.

Por pavarësisht stimujve të rinj, raportet e gjera të Komisionit të publikuara të mërkurën tregojnë se Ballkani Perëndimor ende përballet me pengesa të shumta në rrugën drejt anëtarësimit në BE.

Euroneës sjell një përmbledhje se ku janë vendet.

​Maqedonia e Veriut dhe Shqipëria

Me bisedimet e pranimit në BE të hapura që nga korriku 2022, Maqedonia e Veriut dhe Shqipëria po përparojnë me të njëjtin ritëm.

Shkupi ka ndërmarrë tashmë hapa për të amenduar kushtetutën e tij për të njohur pakicën bullgare që jeton brenda territorit të tij si pjesë e një marrëveshjeje të ndërmjetësuar nga Franca për të hequr veton e Bullgarisë për hapjen e bisedimeve të pranimit në BE. Por ndryshimet po bllokohen nga partia kryesore opozitare konservatore, VMRO-DPMNE.

Vendi ka gjithashtu punë për të bërë për të forcuar sundimin e ligjit, për të reformuar administratën publike dhe për të luftuar korrupsionin.

Shqipëria përballet me një sërë reformash të ngjashme si pjesë e bisedimeve të negociatave, duke përfshirë forcimin e fjalës së lirë, përmirësimin e të drejtave të pakicave dhe luftën kundër krimit të organizuar.

Duke folur për Euroneës në shtator, kryeministri shqiptar Edi Rama i bëri thirrje BE-së që të rishpikte rrotën e anëtarësimit duke ardhur me zgjidhje të përkohshme, siç është hyrja e shkallëzuar në bllok. “Në vend të asgjëje apo të gjithave për ne,  joanëtarët e BE, duhet gjetur një qasje e re”, tha Rama.

​