Milicia ruse, Wagner e punësuar në pushtimin e Ukrainës, u rebelua kundër Kremlinit më 24 qershor 2023, duke shpallur "luftë civile". E krijuar në vitin 2013, ajo përbëhet nga mercenarë.

Çfarë është - Grupi Wagner është një organizatë paraushtarake ruse që ka lidhje të ngushta me aparatin e sigurisë të Moskës, duke filluar nga inteligjenca. Ajo përshkrohet gjithashtu si një kompani private ushtarake në pronësi të Yevgeny Prigozhin, një biznesmen rus i lidhur me presidentin Vladimir Putin.

Krijimi - Themeluar në vitin 2013, grupi Wagner lindi nga hiri i Korpusit Sllav, një tjetër kompani ushtarake private që u shpërbë pas një sërë skandalesh. Milicia vepronte në Siri duke ofruar shërbime sigurie për rusët.

Pse quhet kështu  - Emri i grupit vjen nga kompozitori i famshëm gjerman Richard Wagner. Ajo u zgjodh nga udhëheqësi i saj i parë, Dmitri Utkin, një ish-oficer i inteligjencës ushtarake i GRU, shërbimi inteligjent i Forcave të Armatosura Ruse. Arsyeja? Utkin u quajt kështu, në kod, sepse ishte i apasionuar pas ideologjisë dhe estetikës naziste.

Kush bën pjesë në grup - Vlerësohet se, në fillim të pushtimit të Ukrainës, anëtarët e grupit ishin rreth 50,000. Megjithatë, organizata pësoi shumë humbje në luftimet me forcat e Kievit. Më 24 qershor 2023, në një video-mesazh kundër establishmentit rus, Prigozhin foli për "25,000 burra të gatshëm për të vdekur". Sipas disa burimeve, më shumë se 80% e anëtarëve të organizatës u rekrutuan në burgje; pjesa tjetër përbëhet nga mercenarë. Ndër luftëtarët më me përvojë janë veteranë të shkarkuar nga forcat ruse të sigurisë dhe inteligjencës, si dhe ish-ushtarakë nga vendet sllave si Serbia.

Ku gjenden  - Në territorin ukrainas, grupi u punësua për herë të parë në Donbass midis 2014 dhe 2015, në mbështetje të forcave separatiste pro-ruse të Donetskut dhe Luganskut. Më pas ai ndihmoi pushtimin rus në shkallë të plotë të shkurtit 2022, duke bërë përpjekje të shumta për të gjetur dhe vrarë presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky. Milicia luftoi gjithashtu në Siri, Libi dhe Mali. Në disa teatro lufte, bashkëpunëtorët e saj janë akuzuar për përdhunim dhe torturë.

Kush e komandon - Kreu i milicisë ishte Yevgeny Prigozhin, një oligark rus dhe bashkëpunëtor i ngushtë i presidentit rus Vladimir Putinit. Pak ose asgjë nuk dihej për të: i lindur më 1 qershor 1961 dhe i martuar me farmacistin Ljubov' Valentinovna Prigozhina, pronar i një rrjeti butiqesh të njohur si Muzej šokolada në Shën Petersburg, ai vdiq më 23 gusht 2023 kur avioni në të cilin ai po udhëtonte me persona të tjerë u rrëzua në rajonin Tver, midis Moskës dhe Shën Petersburgut. Dy muaj më parë, më 24 qershor, ai kishte udhëhequr revoltën e grupit Wagner kundër Putinit.

I mbiquajtur " kuzhinieri i Putinit " për shkak të restoranteve dhe bizneseve të tij të hotelierisë që organizonin darka ku morën pjesë presidenti rus dhe personalitete të huaja. Prigozhin zotëronte një perandori të vërtetë, e cila varionte nga bota e kateringut deri te ajo e diamanteve, duke kaluar - pikërisht - përmes grupit Wagner dhe "fabrikave të trolleve" të dezinformatave ruse.

Marrëdhëniet (të vështira) me Moskën - Sipas disa burimeve, qeveria e Moskës do të shpenzonte deri në 100 milionë dollarë (90 milionë euro) në muaj për të mbajtur milicinë. Sidoqoftë, Prigozhin nuk e kurseu veten kurrë në kritikat dhe sulmet publike kundër udhëheqjes ushtarake ruse: ndër armiqtë e tij të hidhur ishin shefi i Shtabit të Përgjithshëm Valery Gerasimov dhe  Ministri i Mbrojtjes Serghei Shoigu. Ramzan Kadyrov, një lider çeçen i cili ishte shumë besnik ndaj Putinit, gjithashtu mori anën e Prigozhin, i cili e përcaktoi kryengritjen e grupit Wagner "një thikë pas shpine dhe një kryengritje të vërtetë të armatosur".

Pse u rebelua kundër Kremlinit - Kryengritja e nisur nga Prigozhin më 24 qershor 2023 erdhi pas një serie të gjatë akuzash kundër Moskës. Gjatë rebelimit, udhëheqësi i grupit Wagner e quajti ushtrinë ruse "një flluskë plasëse" dhe drejtoi gishtin nga Ministria e Mbrojtjes, madje duke vënë hapur hapur në dyshim motivimet zyrtare të të ashtuquajturit "operacion special ushtarak" në Ukrainë.

Prigozhin tha se kur filloi pushtimi në shkallë të plotë, situata e konfliktit në Donbass nuk ishte ndryshe nga ajo që ka qenë vitet e fundit. Nuk pati , në thelb, asnjë " agresion të çmendur " nga Kievi, i cili nuk po përgatitej të sulmonte Rusinë së bashku me NATO-n, siç pretendonte presidenti rus. Për Prigozhin, Ministria ruse e Mbrojtjes - në personin e Shoigu - ka "mashtruar" kompaninë dhe Putinin. Revolta e armatosur më pas u ndal nga vetë Prigozhin pak para mbërritjes së tij të mundshme në Moskë, pas një kontakti me Vladimir Putinin, i cili do t'i garantonte atij imunitet nga hetimet e ardhshme në këmbim të mërgimit të detyruar në Bjellorusi, ku shumë nga milicët e tij e ndoqën atë.

I turpëruar në sytë e Kremlinit, perandoria e tij mediatike dhe fabrika e trolleve u çmontuan dhe fati i tij shpejt u shfaq i mbushur me të panjohura. Deri në rrëzimin e avionit më 23 gusht 2023.