Forumi Ekonomik Botëror (anglisht: World Economic Forum (WEF) është një fondacion jofitimprurës zviceran, i vendosur në Cologny, Genevë.

Davos, kur u themelua, kush e drejton, qëllimi i tij? Cili kryeministër shqiptar ishte i pari që hapi dyert në WEF?

Ishte janar 1971 kur Klaus Schwab, një akademik gjerman i themeluar në Zvicër, hodhi themelet e asaj që do të bëhej Forumi Ekonomik Botëror. Ky profesor i ekonomisë po organizon një simpozium evropian të menaxhimit për dy javë në Davos, një resort luksoz sportiv dimëror i izoluar në zemër të Alpeve Zvicerane, shkruan fillimisht publicisti dhe gazetari ynë i njohur ndërkombëtar Nefail Maliqi, i cili si redaktor i gazetës zvicerane Le Canton27.ch ndjek që 20 vite sesionet përvjetore të Forumit Ekonomik Boteror (WEF) në Davos.

Çfarë është Forumi Ekonomik Botëror? Themeluar në vitin 1971 nga ekonomisti gjerman Klaus Schwab. 

Kur filloi në vitin 1971, Forumi Ekonomik Botëror ishte një takim pothuajse joformal i liderëve të biznesit. Por me kalimin e viteve, WEF ka zhvilluar dhe tani përshkruan strategji të reja globale. Ai mbledh së bashku kapitenët e industrisë, drejtuesit e financave, si dhe figura politike, shkencore dhe mediatike për të debatuar mbi problemet më urgjente të planetit. Janë trajtuar tema politike, ekonomike ose mjedisore, ku WEF ofron një platformë neutrale për diskutime.

WEF u krijuar nga ekonomisti gjerman Klaus Schwab, ish « Simpoziumi i Menaxhimit Evropian », i riemërtuar WEF që nga viti 1987, është në fakt vetëm një vitrinë mediatike e arkitekturës së plotë të WEF.

Që nga krijimi i tij, institucioni ka krijuar nga komunitete të përbëra nga liderë politikë dhe ekonomikë, ekspertë, përfaqësues të shoqërisë civile. 

Më shumë se sa vetë samiti, vitrinë e institucionit dhe banderola e madhe mediatike, interesi i vërtetë i WEF.

Sivjet Davosi (WEF) Zvicrës bën bashkë Kurtin jo me Vuçiçin, por me Blinken, Zelenskin, Makron…

Kosova dhe shqiptarët janë ftuar në Forumin Ekonomik Boteror që nga viti 2008.

Për herë të parë dyert e Forumit Ekonomik Botëror në Davos të Zvicrës i hapi kryeministri Sali Berisha (2008) i cili është takuar me eliten e krerëve botëror, duke i filluar me sekretarin e jashtëm të Britanisë së Madhe David Miliband, njifton gazeta zvicerane Le Canton27.ch

Shefi britanik i diplomacisë i përcolli kreut të qeverisë shqiptare mbështetjen e vendit të tij për anëtarësimin e Shqipërisë në NATO.

Berisha në Davos takoi edhe shefin e NATO-s, me kryeministrin Toni Bler etj…

Takime të rëndësishme në Davos, ish-kryeministri shqiptar Berisha kishte zhvilluar dhe edhe personalitete botërore për të njohur ndërkombëtarish pavarësinë e Kosovës. Pra, ky ishte kryeministri i parë shqiptare që hapi dyert e WEF në Davos. Kërkoi njohjen ndërkombëtare të Kosovës dhe anëtarësimin e Shqipërisë në NATO!

Në vitin 2020 në Davos por edhe në Gjeneve kishte takime sekrete mes presidentit serb Aleksandër Vuçiç me kryeministrin Edi Rama dhe ish-kryeministrit maqedonas Zaev ku merrte pjese edhe Hashim Thaçi. Sipas burimeve diplomatike në Davos u ndërmor iniciativa për “Ballkanin e Hapur” si ide e presidentit serb Vuçiç, ide kjo e cila kishte për synim ndarjen e Kosovës, por nuk shkoi gjatë dhe dështoi, po ashtu si lindi ashtu edhe vdiq në Davos.

Vitin e kaluar (2023) shiptarët në Ballkan patën se me çfarë të mburren meqë në samitin botëror në Davos kishin tre kryeministra shqiptar Edi Ramën, Albin Kurtin dhe Dritan Abazoviçin. Kurse, sivjet (2024) është vetëm një Albin Kurti!

Në zemër të alpeve të Zvicrës në Davos nis punimet pesëditore (15-19 janar) Forumi Ekonomik Botërorë (WEF) ku do të mblidhen rreth 3000 pjesëmarrës, delegacione këto nga 100 qeveri, të gjitha organizatat kryesore ndërkombëtare (OKB, 0BE, KE, NATO…) biznesmen dhe 1000 kompani, ekspertë si dhe media nga mbarë bota. Në sesionin e 54-të me radhë të WEF do të marrin pjesë edhe kryeministri i Kosoves Albin Kurti, njofton nga Davosi gazeta zvicerane Le Canton27.ch

Kryeministri kosovar Kurti gjatë qëndrimit në Davos do të zhvilloj një aktivitet të dendur politik dhe diplomatik përmes një sër takimesh me personalitete zvicerane, ato botërore dhe përfaqësues të organizatave ndërkombetare si dhe biznesmen. Agjenda e takimeve e Kurtit do të nis me autoritet zvicerane. Kështu kryeministri i Kosovës do të takohet fillimisht me Këshilltarin Federal Beat Jans, kreu i Departamentit Federal të Drejtësisë dhe Policisë (FDJP). Betas-Kurti do bisedojne per situaten pas heqjes se vizave dhe bashkëpunimin në çështjet e drejtësisë dhe policisë.

Duhet kujtuar se kryeministri shqiptar Albin Kurti vitin e kaluar ishte pritur nga presidenti i Zvirës Alain Berset i cili i kishte konfirmuar mbështetjen për anëtarësimin e Kosovës në KE. 

Në Davos, çdo vit, gjejmë disa nga 358 miliarderët të cilët së bashku dhe në ‘diversitet’ kontribuojnë aq shumë në ndryshimin e planetit pasi ata mbajnë më shumë pasuri vetëm se pothuajse gjysma e popullsisë së botës. Sot, ka rreth 2,700 miliarderë rreth globit, dhe nuk ka dyshim se interesat e tyre do të përfaqësohen edhe në Davos.

Forumi Ekonomik Botëror i njohur si “Forumi i Davosit” është kthyer në një takim vjetor të paharrueshëm në sferën ekonomike dhe politike.

Një takim ndërkombëtar vjetor i mbajtur për herë të parë në vitin 1971, forumi i Davosit është një nga takimet më të mëdha ndërkombëtare në botën politike dhe ekonomike. I lindur nga vullneti i Klaus Schwab, profesor i ekonomisë në Universitetin e Gjenevës, gjatë edicionit të tij të parë ai mblodhi së bashku më shumë se 400 liderë biznesi për një « Simpozium Evropian të Menaxhimit ». I sponsorizuar nga Komisioni Evropian dhe i mbështetur nga shoqata të ndryshme industriale evropiane, orientimi i Forumit është në thelb ekonomik.

I pari « Forumi Evropian i Menaxhimit », u riemërua Forumi i Davosit në 1987 dhe ka statusin e një organizate jofitimprurëse me seli në Gjenevë. Me një buxhet prej 200 milionë eurosh financohet nga 1000 kompanitë anëtare të saj. Nëse ky forum ishte fillimisht një mundësi për liderët ekonomikë për të reflektuar mbi pyetjet që lidhen me metodat e menaxhimit, Profesor Schwab duke zhvilluar një qasje të bazuar në përfshirjen e gjerë të palëve të interesuara (qasja e menaxhimit të palëve të interesuara), Forumi po zhvendoset shpejt në një vend debati politik dhe gjeopolitik. Ftesa e vitit 1974 për liderët politikë ilustron këtë orientim të ri. Forumi përpiqet të jetë një forum diskutimi në kontekstin e ri global të përcaktuar nga ngjarjet e vitit 1973.

Forumi tani synon të jetë një forum neutral dhe i paanshëm që lejon zgjidhjen e konflikteve ndërkombëtare. Kështu Deklarata e Davosit nga Greqia dhe Turqia për të qetësuar tensionet mes dy vendeve apo takimi midis Shimon Peres dhe Yasser Arafat në 1994 për përfundimin e një marrëveshjeje për Gazën dhe Jerikon. Temat me interes të forumit janë zgjeruar gjithashtu duke përfshirë çështje që kanë të bëjnë me shëndetin ose mjedisin. Ekzistojnë kurse të tjera trajnimi për të konsoliduar aktivitetet e Forumit si Takimi Vjetor i Kampionëve të Rinj në Kinë dhe takimet e ndryshme rajonale. Kësaj i shtohen nismat tematike të fokusuara, për shembull, në zhvillimin e sipërmarrjes sociale.

Një zgjidhje për qeverisjen globale?

Forumi i Davosit sot mbledh së bashku liderë ekonomikë dhe politikë, por edhe anëtarë të OJQ-ve, botës akademike dhe madje edhe sferës fetare në fund të janarit. Duke bashkuar atë që Samuel Huntington e përshkruan si « elita globale », Forumi i Davosit shtron disa pyetje rreth qeverisjes globale. Evoluimi i tij drejt temave thelbësisht politike dhe ndërkombëtare tenton të vërë në pikëpyetje strukturat ndërkombëtare, të OKB-së ose rajonale, si dhe të tjera si G8 ose G20. Baza ideologjike e forumit vihet shpesh në pikëpyetje. Megjithëse bën të mundur forcimin e veprimeve të kryera nga agjenci të caktuara të OKB-së falë një partneriteti të krijuar në vitin 1998 (iniciativa Globale e Shëndetit, Nisma e Edukimit Global, Nisma e Partneritetit kundër Korrupsionit), megjithatë ajo mbetet jodemokratike. E konsideruar tepër liberale, ajo ka qenë objekt i demonstratave të shumta që denonconin fuqinë e saj në rritje mbi drejtimet e qeverisjes ndërkombëtare. Krijimi i Forumit Social Botëror i krijuar në vitin 2001 në Porto Alegre ilustron këtë vëzhgim dhe nxjerr në pah mangësitë e një forumi, misioni i të cilit është « të përmirësojë gjendjen e botës ». Rritja e hapjes së forumit ndaj shoqërisë civile dhe orientimi i raporteve të tij, duke u fokusuar gjithnjë e më shumë tek pabarazitë, tenton t’i vërë në perspektivë këto kritika. Megjithatë, kritika më e rëndësishme që mund të bëhet kundër forumit qëndron në vetë strukturën e tij: ai shpesh synohet vetëm të diskutojë çështje madhore pa krijuar veprime konkrete.

Kush e organizon Forumin?

Çdo janar, qyteti i vogël i Davos, në Zvicrën lindore (normalisht 12,000 banorë), shndërrohet për disa ditë në një qendër ekonomike të kontrolluar nga e gjithë bota.

Është një fondacion jofitimprurës i cili është në origjinën e Forumit Ekonomik Botëror, nga i cili mban emrin (“Forumi Ekonomik Botëror” në anglisht, WEF). E themeluar në vitin 1971 nga një ekonomist gjerman, Klaus M. Schwab – i cili ende kryeson organizatën – financohet nga mijëra kompani të mëdha që janë anëtare. Midis tyre gjejmë, pell-mell, ArcelorMittal, Google, Facebook, Total Francez, Publicis, Sanofi, Engie, Veolia…

I përshkruar si « i pavarur » dhe « i paanshëm » në statutet e tij, ai ka rreth 500 punonjës dhe menaxhohet nga një « këshill fondacioni » i cili ka 23 anëtarë, duke përfshirë francezen Christine Lagarde. Roli i saj parësor është të jetë “ruajtësi i misionit, vlerave dhe markës” së fondacionit, të vendosë për strategjinë e organizatës, të emërojë anëtarë të rinj, etj. Megjithëse rregulloret e fondacionit thonë se bordi duhet të « përpiqet drejt barazisë », ai ka vetëm gjashtë gra për momentin.

Sa kushton dhe kush paguan?

Forumi Ekonomik Botëror (anglisht: World Economic Forum (WEF)) është një fondacion jofitimprurës zvicëran, i vendosur në Cologny, Genevë.

Ishte në janar 1971 kur Klaus Schwab, një akademik gjerman i themeluar në Zvicër, hodhi themelet e asaj që do të bëhej Forumi Ekonomik Botëror. Ky profesor i ekonomisë po organizon një simpozium evropian të menaxhimit për dy javë në Davos, një resort luksoz sportiv dimëror i izoluar në zemër të Alpeve Zvicerane.

Fondacioni ka një buxhet vjetor prej rreth 200 milionë franga zvicerane (afërsisht 200 milionë euro). Pak më shumë se gjysma i kushtohet organizimit të forumeve (Davosi është kryesori, por jo i vetmi), ndërsa gjysma tjetër përdoret për të paguar stafin, sipas raportit vjetor 2013-2014.

« Ne nuk duhet të shohim asgjë më shumë se një makinë globale kafeje ku njerëzit takohen, bisedojnë, shtrëngojnë duart, shkëmbejnë këshilla dhe largohen, » tha Jacques Attali në 2009 në të përditshmen Swiss Liberty. Disa shefa të grupeve të mëdha, ndonëse anëtarë të fondacionit, si Facebook apo Google, kanë ndaluar së shkuari atje çdo vit. Një nga shumëkombëshet kryesore në botë, Apple, nuk është as anëtare e organizatës.

Pse kritikohet Forumi?

Forumi i Davosit ka një reputacion të keq. Ai shihet si takimi i kapitalistëve të fuqishëm dhe të pasur – që në masë të madhe është – i mbledhur për të mbrojtur një model që u sjell dobi. « Të gjithë lojtarët në konkurrencën moderne mblidhen së bashku për të shpallur të njëjtin besim në liberalizmin e mirë: një lugë tregtie të shfrenuar ndërkombëtare dhe disa lugë gjelle rregullash loje dhe etike, » shkroi Bernard Esambert, inxhinier dhe financier francez.