Nga Dr. Francesca Norton

Komisioni Evropian rekomandoi më 29 maj për të filluar negociatat e pranimit në Bashkimin Evropian me Shqipërinë. Megjithatë,  për shkak të një krize të thellë dhe serioze politike dhe për një proces shumë të diskutueshëm të zgjedhjeve lokale të fundit, më 18 qershor Këshilli i Bashkimit Evropian shtyu vendimin deri në Tetor 2019.

Më 18 tetor, Këshilli do të japë një vendim përfundimtar për hapjen e negociatave me Shqipërinë dhe Maqedoninë Veriore. Kjo e fundit pritet të marrë dritën jeshile duke e lënë Shqipërinë pas ose me refuzimin për hapjen e negociatave ose me një status në pritje e cila do të jetë e shoqëruar me një listë të gjatë kushtesh për t’u përmbushur nga qeveria shqiptare.

Bundestagu gjerman pritet të votojë në 26 shtator nëse do të hapë ose jo bisedimet e pranimit me Shqipërinë. Ndërkohë, një dokument, i cili do të formulojë pozicionin gjerman në Këshillin e BE, është duke u finalizuar dhe do të vihet në votim me kërkesën e dy grupeve parlamentare në mazhorancë, CDU/CSU dhe Partia Social Demokratike. Maqedonia e Veriut do të fillojë negociatat që në janar, ndërsa Shqipëria do të fillojë bisedimet e pranimit vetëm pasi të përmbushet një listë e gjatë e kushteve. Këto kushte përfshijnë funksionimin e institucioneve të drejtësisë, siç është Gjykata Kushtetuese e cila nuk ka ekzistuar për gati dy vjet; adaptimi dhe zbatimi i Reformës Zgjedhore që mund të kërkojë zgjedhje të parakohshme; një sqarim përfundimtar nga Gjykata Kushtetuese për ligjshmërinë e zgjedhjeve lokale të 30 qershorit 2019, të cilat u mbajtën pa kundërshtarë dhe në një stil krejt komunist, si dhe kërkesa të tjera të rëndësishme në lidhje me luftën kundër korrupsionit, krimit të organizuar, reformës në administratë, etj.

Gjermania, Franca, Hollanda dhe disa vende të tjera të BE-së janë shumë skeptikë për hapjen e negociatave me Shqipërinë për shkak të mungesës së përparimit në vitet e fundit nga qeverisja e Edi Ramës, veçanërisht me korrupsionin në nivelet e larta të qeverisë së tij, kontrabandën e drogës dhe krimin e organizuar.

Por një lajm i keq për Shqipërinë mund të vijë edhe nga Greqia, e cila vazhdimisht i ka kujtuar qeverisë shqiptare angazhimet e saj ndaj kritereve të Kopenhagës, respektimin e të drejtave të njeriut dhe të drejtat e minoriteteve. Kryeministri Grek Kyriakos Mitsotakis, në Selanik, në prani të të gjitha mediave vendase dhe të huaja paralajmëroi se Greqia do të bllokojë nisjen e negociatave Tiranë-BE nëse qeveria shqiptare nuk respekton të drejtat e pakicave greke në Shqipëri.

‘Unë jam plotësisht i qartë për këtë çështje, unë ia kam transmetuar si Presidentit Macron, Kryeministrit Hollandez Route dhe Kancelarit Merkel në lidhje me bisedimet që priten në Këshillin Evropian në Tetor. Ne nuk jemi akoma të bindur. Ne do të duhet të shohim një ndryshim në qëndrimin e qeverisë shqiptare ndaj pakicës kombëtare greke, ‘tha Mitsotakis.

‘Ne nuk jemi akoma të bindur’ ishte edhe mesazhi i Ministrit të Jashtëm të Greqisë, Nikos Dendias, i cili deklaroi se ‘në kontekstin e hapjes së negociatave të integrimit të Shqipërisë (për të cilat BE-ja ka bërë kushte të qarta), ne do të vazhdojmë të monitorojnë nga afër përmbushjen e 5 përparësive kryesore të Shqipërisë. Ne do të vazhdojmë të monitorojmë nga afër dhe respektojmë të drejtat e njeriut përmes veprimeve tona.’

Shqipëria nuk i ka përmbushur Kriteret e Kopenhagës, të cilat përfshijnë institucione demokratike dhe zgjedhje të lira dhe të ndershme, të shkelura në stilin më absurd dhe diktatorial më 30 qershor 2019. Zgjedhjet u mbajtën me vetëm një parti, të numëruara nga një parti dhe pa habi të fituara nga një parti, të bojkotuara nga 85% e votuesve, të drejtat e njeriut dhe të drejtat e pakicës greke në Shqipëri paraqesin një problem të vërtetë për Greqinë e cila kohët e fundit është shqetësuar shumë me një iniciativë të re e të dyshimtë nga qeveria e Edi Ramës e quajtur Korporata Shqiptare e Investimeve.

Ky institucion i ri do të konsolidojë nën kontrollin e tij të gjitha tokat publike dhe asetet e tjera, dhe do t'i përdorë ato si një mjet ‘për të nxitur investime private.’ Ky institucion përfaqëson kanalizimin e çdo prone publike dhe private të qytetarëve në duart e Kryeministrit. Kjo do të thotë që toka në pronësi të qytetarëve të minoritarëve në Himarë, Vlorë, Sarandë të merret prej tyre dhe t'u jepet një grushti oligarkësh të pozicionuar shumë afër Kryeministrit shqiptar.

Rrëmbimi i tokës së qytetarëve të zakonshëm dhe transferimi i pronësisë në pak investitorë shkel jo vetëm të drejtat e njeriut të të gjithë pronarëve të tokave, por edhe shkel edhe të drejtat e pakicës greke. Për më tepër, kjo iniciativë kryhet thjesht për qëllime të pastrimit të parave. Me Korporatën Shqiptare të Investimeve, Edi Rama do të bëhet oligarku më i madh de facto në Shqipëri dhe partneri i madh i të gjithë oligarkëve të tjerë.

Korporata Shqiptare e Investimeve u denoncua nga ish-kryeministri Sali Berisha, i cili deklaroi në një televizion kombëtar se përkeqësimi i marrëdhënieve midis Shqipërisë dhe Greqisë mbi pakicat është i lidhur me një mega-skandal në të gjitha pronat në Shqipëri, veçanërisht ato me vlera të mëdha në bregdet.

‘Kjo është goditja e madhe dhe përfundimtare e Edi Ramës,’ tha Berisha ‘për të vjedhur ato që kanë mbetur nga pronat e qytetarëve në favor të oligarkëve të tij tashmë të njohur’.

‘Ky ligj do t'i japë pronësi absolute arkitektit të tij, i cili në fakt është Kryeministri Rama,’ tha ish-deputetja Jorida Tabaku. ‘Ai do të jetë njeriu që do të trajtojë çdo pronë publike dhe / ose private në vend duke u dhënë super fuqi oligarkëve. Kjo është në kundërshtim me kushtetutën dhe ligjin e pronës, në kundërshtim me ligjin organik të qeverisjes vendore dhe të paktën 3 ligje të tjera që rregullojnë pasuritë publike dhe marrëdhëniet pronësore.’

Në kundërshtim me të gjitha institucionet ndërkombëtare, përfshirë FMN, Banka Botërore, Këshilli i Evropës dhe Departamenti i Shtetit i SHBA të cilat e kanë kritikuar qeverinë shqiptare për ligjin e Korporatës së Investimeve, Edi Rama prapë vendosi të procedojë me planin duke shkelur të drejtat e shumë shqiptarëve, qytetarëve të minoriteteve , dhe duke ngritur shumë shqetësime për qeverinë greke e cila shpesh ka deklaruar se ‘pikëpamjet e Greqisë dhe BE-së për të drejtat e pakicës greke në Shqipëri janë shprehur vazhdimisht dhe qartë në të gjitha nivelet.’

Për shkak të presionit nga autoritetet më të larta të Greqisë në mbrojtje të të drejtave të pakicave, qeveria shqiptare në pranverë të vitit 2019, hoqi nga faqja e internetit të Fletores Zyrtare vendimin për shpronësime arbitrare të pronave që u përkisnin anëtarëve të pakicës greke në Himarë. Por Greqia ishte ende duke monitoruar nga afër hapat e rradhës të Kryeministrit shqiptar Edi Rama, pasi heqja e vendimit, nuk do të thoshte se ai është tërhequr nga planet e tij. Kjo manovër nga Edi Rama ishte për të mashtruar grekët në mënyrë që të merrte një dritë jeshile për bisedimet e pranimit në 18 qershor, dhe më pas ai mund të kthehej në planet e tij të ndarjes së një pjese të madhe të territorit shqiptar, e cila në fakt është pjesa më e bukur e peizazhit të vendit, me oligarkët e tij.

Por shtyrja e vendimit të BE-së më 18 tetor, dhe diskutimi i pronësisë së tokës së minoriteteve në Asamblenë e OKB të planifikuar në tetor me iniciativën e qeverisë gjermane, detyroi Kryeministrin shqiptar të luante një dredhi tjetër, dhe më 16 shtator 2019, ai ndryshoi në mënyrë kozmetike ligjin, duke nënkuptuar se ai do të reflektonte në shqetësimet e ngritura nga qeveria greke, por në fakt kryeministri Rama po planifikon të ecë përpara i pashqetësuar me ligjet për tjetërsimin e pasurive të paluajtshme të pakicës etnike greke, manastireve dhe famullive në bregdet në rajonin e Himarës - Sarandë.

Loja e Edi Ramës është se megjithëse qeveria ka ndryshuar nenin e saj për prokurimin publik, ajo ende ka lënë në hije mënyrën e funksionimit të saj. Kështu, pronat, përfshirë ato të minoritarëve në bregdet, apo zona të tjera të vendit, mund të gëlltiten nga Korporata e Investimeve, gjoja për interes publik dhe t’ua japin ato disa ‘investitorëve strategjikë’, të cilët në fakt janë oligarkët e Ramës. Ky mashtrim kundër autoriteteve greke dhe shkelje e minoriteteve është një tallje e hapur nga Kryeministri shqiptar.

Edi Rama nuk po tregon asnjë interes për faktin se çdo ligj i miratuar nga Parlamenti nuk mund të shkelë të drejtat e qytetarëve që janë konsoliduar gjatë 30 viteve të fundit. Kjo është arsyeja pse Presidenti i Shqipërisë, Ilir Meta ktheu për rivlerësim shumë ligje për këtë çështje, pasi ishin antikushtetuese dhe shkelnin të drejtat e njeriut, por pavarësisht shqetësimeve nga autoritetet greke, nga Presidenti i Shqipërisë, dhe nga institucionet ndërkombëtare, Rama e kaloi menjëherë në Parlament, duke dërguar një mesazh shumë sfidues për homologun e tij grek.

Më datë 19 shtator, një delegacion i Komisionit të Venecias vizitoi Tiranën për këtë çështje shumë të diskutueshme të të drejtave të pronës dhe pronësisë së tokës. Pas takimit me delegacionin, ish-deputeti, Oerd Bylykbashi deklaroi për mediat se ‘Edi Rama përmes Korporatës së Investimeve po merr pronat e pronarëve të tokave dhe do t'i transferojë ato tek oligarkët. Ky është një mekanizëm i ligë. Një mekanizëm që shpronëson pronarët e tokave.’ E pranishme në këtë takim, Jorida Tabaku shtoi se ‘Gjatë gjashtë viteve të fundit ka pasur një shkelje të vazhdueshme të të drejtave të njeriut, të cilat nuk janë vetëm përparësi nga BE, por edhe e drejta e pronësisë, një e drejtë njerëzore e cila është shkelur nga Edi Rama, duke nxjerrë ligje të paligjshme dhe antikushtetuese dhe duke vendosur norma të paprecedentë për vendet e tjera të rajonit.’

Ditën e djeshme, Edi Rama u takua me Kryeministrin Grek Mitsotakis në një event të OKB në SHBA. Nën kritikat e rënda në vendin e tij, me një krizë të thellë politike dhe institucionale të shkaktuar nga zgjedhjet e tij të stilit komunist të 30 qershorit, nën shumë akuza korrupsioni për të dhe ministrat e tij, përfshirë edhe vendimin e djeshëm nga Gjykata e Krimeve të Rënda e cila dënoi ish-Ministrin e Brendshëm të Ramës, Sajmir Tahirin, me 5 vjet burgim, i akuzuar për përfshirje në korrupsion dhe trafik të drogës, një ekonomi të dobët dhe mungesë e shpresës të cilat kanë detyruar të rinjtë të arratisen nga vendi, një sinjal pozitiv në lidhje me hapjen e negociatave të BE me Shqipërinë do të ishte shpëtimi i vetëm për Ramën i cili sipas standardeve të qeverisjes së tij duhet të ishte larguar nga detyra e Kryeministrit kohë më parë.

I vetëdijshëm se vëllai i tij i madh Erdogan nuk mund ta ndihmojë atë për një çështje kaq të rëndësishme, ai do të vazhdojë të përdorë të gjitha dredhitë e tij për të bindur Kryeministrin grek se planet e tij për shpronësimin e pronave që i përkasin minoritetit grek është çështje e së kaluarës, por sapo të vijë 18 tetori, ditën tjetër, marrëveshja e tij me oligarkët e tij të preferuar do të vazhdojë ashtu siç ishte planifikuar, dhe qytetarët shqiptarë dhe pakicat greke do t’u grabiten pronat e tyre.

A do t’i hajë qeveria greke gënjeshtrat e tij? A mund të besohet një Kryeministër si Rama? A mundet një drejtues shteti që nuk duket se kujdeset për njerëzit e tij, të drejtat e tyre themelore të njeriut, të ardhmen e tyre evropiane, të kujdeset për të drejtat e pakicës greke dhe të respektojë shqetësimet e homologut të tij grek?

A mund t'i besohet Edi Ramës kur vetëm disa javë më parë, në një sjellje aspak prej shtetari mohoi të ishte me pushime në Greqi, dhe duke i thirrur me ironi mediat greke që raportuan vizitën e tij sekrete në Trikalan si ‘mbeturina’?

Edi Rama duhet të respektojë Greqinë, dhe jo të vazhdojë provokimet e tij siç ai ka bërë shumë herë në të kaluarën. Para së gjithash ai duhet të respektojë parimet themelore të demokracisë, të drejtat e njeriut të qytetarëve të tij dhe ato të pakicave. Fundja, a nuk është ky themeli i Evropës së bashkuar?

Edi Rama gjithmonë ia ka hedhur fajin vendeve të BE për dështimin e Shqipërisë për hapjen e negociatave, duke pretenduar se është një problem i brendshëm i vendeve të BE-së dhe jo i qeverisë së tij.

‘O hipokrit,’ thotë Bibla, ‘së pari nxirr traun nga syri yt; dhe atëherë do të shohësh qartë për të dëbuar kokrrën e grurit nga syri i vëllait tënd.’