Në Shqipëri, censura e medias, korrupsioni dhe ligji anti-shpifje po vënë në rrezik aspiratat e vendit për integrim në Bashkimin Evropian. Qeveria e kryeministrit Edi Rama ka ushtruar presion mbi deputetët për të miratuar ligjet që do ta censurojnë edhe më tepër median dhe do të heshtin të gjitha gazetat që kritikojnë qeverinë. Raste në rritje të korrupsionit, nepotizmit në drejtësi dhe të ryshfeteve të zyrtarëve të lartë janë bërë pengesat kryesore për Shqipërinë në rrugën drejt BE.

Kredencialet e Ramës në nxitjen e institucioneve demokratike janë përkeqësuar që nga viti 2017, me ministrat e kabinetit të tij të përqendruar vetëm në mënyrat si të fitojnë pasuri personale në dëm të popullit shqiptar. Reformat në drejtësi në vend, duke përfshirë zgjedhjen e anëtarëve të rinj në Gjykatën Kushtetuese dhe krijimin e Këshillit të Lartë të Drejtësisë, janë disa nga sfidat endemike që po prishin procesin e integrimit të Shqipërisë në BE.

Sipas Tobias Rüttershoff të Fondacionit Konrad Adenauer: ‘Ministrat për Evropën e 27 shteteve të BE miratuan dhe plotësuan kërkesa nga Bundestag në mënyrë që shteti i Ballkanit Perëndimor tani duhet të përmbushë 15 kushte para se të hapen kapitujt ose grupimet individuale të negociatave. Gjashtë prej të cilave ende duhet të përmbushen para fillimit të konferencës së parë ndërqeveritare. Edhe pse shpresat ishin të mëdha në përmbushjen e këtyre gjashtë kushteve para fundit të vitit 2020 dhe, në këtë mënyrë, në konferencën që po zhvillohej si pjesë e Presidencës gjermane të Këshillit të BE-së, shanset për këtë aktualisht po zvogëlohen. ‘ Konferenca e parë ndërqeveritare është një çështje në pritje dhe është e sigurt që nuk do të zhvillohet deri në gjysmën e dytë të vitit 2022.

Në vitin 2014, Shqipëria u rendit nga Reporterët pa Kufij e 85-ta nga 173 vende gjithsej në Indeksin e Lirisë së Shtypit. Si një vend me mbi 2.8 milion njerëz, Shqipëria ka 25 gazeta të përditshme, 69 botime tremujore, mbi 100 kanale televizive dhe 36 revista të përmuajshme.

Fenomeni i vetëcensurimit është i përhapur dhe vihet re si në median private ashtu edhe në shtetëror, duke përfaqësuar një nga sfidat kryesore për tregun e medias sot në Shqipëri.

Në Tiranë, gazetarët vazhdojnë të praktikojnë vetë-censurimin për shkak të frikës nga pasojat nëse botojnë disa informacione. Ata kanë frikë për veten dhe familje, proceset gjyqësore ose masa të tjera. Media e shkruar përdoret si një mjet për të promovuar interesat ekonomike dhe private politike në të njëjtën kohë zbatimi i dobët i të drejtave të punës midis gazetarëve i bën këta të fundit shumë të prekshëm ndaj diskriminimit dhe shkarkimit pa shkak.

Ndonëse Perdja e Hekurt u rrëzua rreth tridhjetë vjet më parë, ndjekjet penale janë bërë një praktikë e zakonshme në axhendën politike të Edi Ramës, ndërkohë që miqtë e tij pengojnë reformën në drejtësi. Teksa Shqipëria përgatitet të mbajë zgjedhjet parlamentare më 25 prill, mungesa e reformave gjyqësore ka rezultuar fatale në mungesë të pavarësisë institucionale të vendit, çka fuqizon krimin e organizuar të veprojë i pandëshkuar brenda Shqipërisë. Sipas Associated Press: ‘Zgjedhjet në Shqipërisë kanë qenë gjithmonë të kontestuara me forcë dhe shpesh janë dëmtuar nga parregullsitë, përfshirë akuzat për blerje votash dhe manipulime në numërimin e tyre’.

Vendi po përjeton një nga momentet më të këqija në historinë e tij moderne. Institucionet shqiptare, me përjashtim të presidencës, janë të gjitha në rresht me Ramën.

Sipas Robert Carmona-Borjas: ‘Një pasojë afatgjatë kanë qenë gjyqtarët që bëjnë përtej mundësive të deklaruara publikisht, krimi që shmang ndjekjen penale, dhe një nën-kulturë politike e mbështetur mbi një sistem që i mban ata të mbrojtur mirë’. Praktika të tilla përkeqësojnë pavarësinë e vendimmarrjes midis organeve të pavarura shtetërore – përfshirë Këshillin e Lartë të Drejtësisë dhe Gjykatën Kushtetuese – duke dëmtuar standardet demokratike dhe shkelur balancën e pushtetit në vend.

Shqipëria ka dëshpërimisht nevojë për reformën në drejtësi. Veprime të tilla janë të nevojshme për të siguruar integrimin e vendit në Bashkimin Evropian.

Përveç këtyre sfidave endemike, Shqipëria po ringjall modelin e spastrimeve komuniste kundër medias së pavarur dhe partive të opozitës, teksa përpiqet të luftojë korrupsionin midis zyrtarëve të qeverisë dhe për të siguruar pavarësinë e gjyqësorit. 25 prilli do të përcaktojë të ardhmen politike të Shqipërisë dhe integrimin në Bashkimin Evropian.