Pashkët: një festë e simboleve dhe riteve të pranverës

Pashkët: një festë e simboleve dhe riteve të pranverës

10:19, 07/04/2023
A+ Aa A-

Pashka është festa e rilindjes dhe kalimi në një jetë të re: kështu na mëson besimi se, në Ngjalljen e Krishtit, përfshin edhe kalimin e natyrës në një pranverë të re dhe nga një jetë e vjetër në një të re dhe më të plotë. 

Edhe disa simbole tipike të Pashkëve janë bartës të këtij mesazhi, si vezët dhe pëllumbi , shenja të lindjes së re dhe paqes. 

EKUINOKSI– Është momenti astronomik kur fillon pranvera. Ekuinokset e pranverës dhe të vjeshtës janë dy momentet e rrotullimit të tokës rreth diellit, në të cilat ky i fundit është pikërisht në zenitin e ekuatorit. Dita në të cilën ndodh ky fenomen karakterizohet nga kohëzgjatja identike e orëve të dritës dhe errësirës, ​​pra dita dhe nata. Data në të cilën festohet Pashkët është gjithashtu e lidhur ngushtë me ekuinoksin pranveror: në fakt, festa nuk bie gjithmonë në të njëjtën ditë të vitit, si për shembull me Krishtlindjet, por në një datë të llogaritur sipas kalendarit hënor. Për katolikët është gjithmonë të dielën, sepse, sipas Ungjijve, Jezu Krishti u ringjall ditën e parë pas së shtunës. Veçanërisht, Pashkët festohen të dielën e parë pas hënës së parë të plotë të pranverës, domethënë të parën pas ekuinoksit. Duke qenë se ky fenomen astronomik ndodh, me një diferencë prej disa orësh, më 21 mars, Pashkët mund të bien midis 21 marsit dhe 25 prillit, në varësi të vitit. Pashka ortodokse dhe ajo e kishave lindore nuk përkojnë gjithmonë me atë katolike sepse këto kisha përdorin kalendarin julian dhe jo atë gregorian, siç ndodh me ne dhe për këtë arsye ka mundësi që të dy datat të mos përkojnë.

Vezët dhe lindja -Veza është simboli par excellence i lindjes dhe i një fillimi të ri: tradita thotë se zogu që sapo ka dalë nga lëvozhga përfaqëson Jezusin në aktin e përmbysjes së gurit të Varrit në momentin e Ringjalljes. Vezët, me formën e tyre perfekte, kanë simbolizuar qysh në lashtësi bashkimin e tokës me qiellin, ose të katër elementeve (uji, ajri, toka, zjarri). Për këtë arsye, vezët e ziera dhe të zbukuruara në ditën e Pashkëve, dikur shënonte fundin e pendesës së Kreshmës. Veza me çokollatë u shpik në mesin e shekullit të nëntëmbëdhjetë nga mjeshtërit e çokollatës të Francës dhe Gjermanisë, por zakoni i dhurimit të vezëve artificiale, shpesh të bëra nga materiale të çmuara, daton që nga Mesjeta. Vezët e para me surprizën brenda u ndërtuan në vend të tyre

Kalimi nga vdekja në një jetë të re -Pashkët kremtojnë Ngjalljen e Krishtit pas mundimit të tij dhe vdekjes në kryq. Vetë rilindja e natyrës në pranverë i ngjan disi një kalimi nga vdekja në një jetë të re: të lashtët e shpjeguan këtë zgjim të mrekullueshëm me një mit sugjestionues dhe magjepsës, protagonistja e të cilit është Persefona (Proserpina për latinët), një vajzë e re dhe e bukur e Demetra, perëndeshë e tokës dhe e të korrave. Vajza e bëri Hades, perëndinë e nëntokës, të dashurohej me të, i cili e rrëmbeu dhe e bëri nusen e tij, duke e çuar në Mbretërinë e të Vdekurve. Megjithatë, Demetra mori nga Zeusi, babai i perëndive, që të kishte vajzën e saj me vete për gjashtë muaj në vit. Në periudhën që Persefona kalon në tokë, natyra mbin dhe lulëzon, por kur e reja kthehet nën tokë tek burri i saj ferr, gjithçka kthehet në gjumë dhe të ftohtit të dimrit. 

Kafshët: qengji, pëllumbi, lepuri – Ata kanë të përbashkët faktin se janë krijesa delikate dhe të sjellshme, por ato kthehen në tradita shumë të ndryshme. Qengji i Pashkëve është  tradita hebraike: me rastin e Pashkës, populli i Izraelit, në skllavëri në Egjipt, mori urdhër nga Zoti të flijonte një qengj ose një kec, ta hante atë për darkë. Të nesërmen në mëngjes, faraoni, i privuar gjithashtu nga djali i tij i madh, i dha Moisiut lejen të nisej me njerëzit e tij për në Tokën e Premtuar.

Pëllumbi,simbol universal i paqes dhe pajtimit, ai përshkruan Frymën e Shenjtë duke zbritur mbi Apostujt e Jezusit dhe si rrjedhojë mbi mbarë njerëzimin, duke i lejuar ata të kuptojnë se Zoti është ringjallur. 

Është një nga ëmbëlsirat par excellence të Pashkëve, sipas një recete që ndoshta daton në fillim të shekullit të njëzetë. 

Në vend të kësaj, lepuri i përket kulturës anglo-saksone dhe gjermane dhe është evolucioni i një simboli të lashtë pagan të pranverës dhe pjellorisë. 

Kjo kafshë e vogël e butë dhe djallëzore u sjell fëmijëve një shportë me vezë me ngjyra si dhuratë, por i shpërndan duke i fshehur në të gjithë kopshtin: është detyrë e të vegjëlve, në mëngjesin e Pashkëve, t'i gjejnë dhe t'i mbledhin. 

 

© SYRI.net

Lexo edhe:

Komentet

Shto koment

Denonco