18 Prilli shënon Ditën Ndërkombëtare të Monumenteve dhe Vendeve. E miratuar zyrtarisht nga UNESCO gjatë Konferencës së saj të Përgjithshme të 22-të në vitin 1982, kjo ditë përdoret çdo vit për të aktivitete dhe ndërgjegjësimin për trashëgiminë në mbarë botën.

Tema e vitit të kaluar "Të kaluarat komplekse: të ardhme të ndryshme" është zëvendësuar në vitin 2022 nga tema: "Trashëgimia dhe Klima"

Këshilli Ndërkombëtar i Monumenteve dhe Vendeve (ICOMOS) merr pjesë në mbrojtjen e Trashëgimisë dhe promovimin e Ditës Ndërkombëtare.

Sipas një komiteti të Trashëgimisë Evropiane, shtatë nga vendet e trashëgimisë së çmuar të Evropës janë të rrezikuara.

Shtatë monumentet dhe vendet e trashëgimisë më të rrezikuara në Evropë 2022 u shpallën nga përfaqësuesit e Europa Nostra, një federatë për trashëgiminë kulturore dhe Instituti i Bankës Evropiane të Investimeve.

Në mars, Europa Nostra nisi një fushatë mbledhjeje fondesh për të mbështetur mbrojtësit e trashëgimisë së rrezikuar të Ukrainës.

Ndërsa Rusia po bën luftë kundër Ukrainës, viktima tjetër e pushtimit do të jetë trashëgimia e bukur e vendit, siç është kryeqyteti i saj - Kievi, një vend i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s.

Tani komiteti ka shpallur vendet më të rrezikuara në Evropë jashtë Ukrainës, dhe tabloja për ta është gjithashtu mjaft e zymtë.

"Këto vende kërcënohen nga neglizhenca, prishja e planifikuar, zhvillimi i papërshtatshëm, ndikimi shkatërrues i fatkeqësive natyrore ose mungesa e financimit," tha Prof. Dr. Hermann Parzinger, president ekzekutiv i Europa Nostra.

“Me publikimin e kësaj liste, ne dëshirojmë të dërgojmë një mesazh të fortë solidariteti dhe mbështetje për komunitetet vendore dhe aktivistët e trashëgimisë që janë mobilizuar për të shpëtuar këto vende të rrezikuara.”

“Trashëgimia kulturore e Evropës duhet të ruhet jo vetëm si një dëshmi e së kaluarës, kujtesës dhe identitetit tonë të përbashkët, por edhe si një katalizator për zhvillimin e qëndrueshëm, kohezionin social dhe bashkëjetesën paqësore shumë të nevojshme,” përfundoi ai.

1. Ura e Zogut në Shqipëri

Një copëz solide e infrastrukturës, e gdhendur në peizazhin e lumit Mat në Shqipërinë e Veriut. Ura e Zogut ishte e përparuar për kohën kur u ndërtua në vitin 1927, me gjatësinë mbresëlënëse dhe ato harqet prej çeliku.

Por pavarësisht mbresëlënësisë së saj - aq sa Shqipëria dhe e shpalli Monument Kulture të kategorisë së parë - ura është rrënuar. Ndërtimi i dy urave të tjera më tej përgjatë lumit ka bërë që Ura e Zogut të mos përdoret dhe si rrjedhojë të mos mirëmbahet siç duhet.

Turistët ende e vizitojnë rregullisht urën, por ajo rrezikon të shembet pasi një nga kolonat e saj është në prag të shkatërrimit.

2. Kuvendi, manastiri Récollets, Belgjikë

Në qytetin e Nivelles, në jug të Brukselit është Kuvendi i Récollets. I ndërtuar në vitin 1524, është i vetmi shembull i ruajtur plotësisht i arkitekturës françeskane në Belgjikë. Manastiri është një vend paqësor ku mendimet tuaja janë të prirura të enden nëpër korridor krahas historisë së gjatë të vendit.

3. Garden City La Butte Rouge, Francë

Në jug të Parisit është kopshti i pabesueshëm La Butte Rouge. Pjesë e një projekti që u zhvillua midis viteve 1931 dhe 1965, arkitektët dhe kopshtarët punuan së bashku për të krijuar një koncept të ri të banesave sociale. 4000 apartamente ndajnë një hapësirë të gjelbër prej 70 hektarësh që është frymëzuar nga shkollat estetike Moderne, Art Deco dhe Bauhaus.

Revolucionar në kohën e tij, koncepti ishte krijimi i banesave sociale që ishin në kontakt me natyrën dhe artin. Por autoriteti lokal i Châtenay-Malabry dëshiron të shkatërrojë qytetin. Rreth 85 për qind e ndërtesave janë në rrezik prishjeje, gjë që jo vetëm do të shohë fundin e një pjese mahnitëse të arkitekturës historike, por gjithashtu do të zhvendosë mijëra banorë që jetojnë brenda.

4. Qendra Historike e Stolberg, Gjermani

5. Banjat e Neptunit, Rumani

6. Pallati Orléans-Borbón, Spanjë

Rezidenca verore e dikurshme e familjes së Dukës së Montpensier, Pallati Orléans-Borbón pranë Cádiz është një konglomerat i mesit të shekullit të 19-të i stileve ekspresive përfshirë arkitekturën neo-maure, neo-arabe dhe një kopsht me ndikim romantik.

Familjes iu desh të largohej me nxitim në vitin 1955 kur shkuan në mërgim. Që atëherë, prona është shkatërruar ngadalë. E rinovuar për herë të fundit në vitet '90, pavarësisht pronësisë së saj nga bashkia, nuk ka pasur asnjë nxitim për të restauruar apo riparuar vendndodhjen dikur dekadente.

7. Kalaja Crèvecoeur, Holandë