Nga Andrew Schubert, Sueddeutsche Zeitung

Zona e mbrojtur e Vjosë-Nartës në Shqipëri është një parajsë natyrore që rrallë haset në Europë. Atje, në detin Adriatik, 150 kilometra në jug të kryeqytetit të Tiranës, ka vende të rëndësishme pushimi dhe shumimi për më shumë se 60 lloje shpendësh, veçanërisht flamingot dhe pelikanët e rrallë dalmatë.

Megjithatë nga të gjitha vendet, qeveria shqiptare ka vendosur të ndërtojë këtu Aeroportin Ndërkombëtar të Vlorës që nga nëntori i vitit 2021, gjë që mund të nënkuptojë fundin e popullatës së zogjve.

Për fondacionet ‘Euronatur’ dhe 'Bund Naturschutz’ në Bavari të Gjermanisë, ky është një skandal dhe çmenduri, siç deklaruan në një konferencë për shtyp të mërkurën. Nga këndvështrimi i tyre, pjesëmarrja e kompanisë së Aeroportit të Mynihut, FMG, e cila vepron si konsulente përmes filialit të saj ‘Munich Airport International’ (MAI) është veçanërisht eksplozive.

Mbrojtësit e natyrës kërkojnë që FMG të ndalojë menjëherë këtë aktivitet. “Është e papranueshme që një kompani shtetërore dhe komunale të përfshihet në një nga shkatërrimet më të mëdha të natyrës,” tha kreu i BN, Richard Mergner. Shteti i Lirë i Mynihut mban 51 përqind të aksioneve në këtë kompani, qeveria federale 26 përqind dhe qyteti i Mynihut 23 përqind.

Kompania me bazë në Mynih ka vepruar si konsulente për çështjet e aeroporteve prej shumë vitesh. Më shumë se 50 aeroporte në mbarë botën janë tashmë klientë. Mergner beson se pjesëmarrja e një kompanie me famë ndërkombëtare nga Mynihu po i jep qeverisë shqiptare argumentin se gjithçka po shkon siç duhet me ndërtimin e Aeroportit të Vlorës.

Organizatat gjermane dhe ato shqiptare të ruajtjes së natyrës e konsiderojnë projektin si të paligjshëm. Ata kanë ndërmarrë veprime ligjore kundër ndërtimit të aeroportit dhe Komisioni Europian dhe Parlamenti i BE po bëjnë gjithashtu thirrje për ngrirjen e projektit. Projekti shkel ligjet kombëtare dhe marrëveshjet ndërkombëtare si Konventa e Bernës për Mbrojtjen e Specieve Europiane.

Zona mes lumit Vjosa dhe Lagunës së Nartës është e mbrojtur që nga viti 2004. Për ndërtimin e aeroportit, megjithatë qeveria i zhvendosi kufijtë e zonës së mbrojtur. Vjosa është një nga lumenjtë e fundit të egër në Europë. Ajo derdhet në detin Adriatik. Ligatinat prej 42 kilometrash luajnë një rol qendror në migrimin e shpendëve përgjatë bregut të Adriatikut.

Përplasjet me zogjtë e mëdhenj mund të jenë gjithashtu një rrezik për avionët

Sipas drejtorit të ‘Euronatur’, Gabriel Schwaderer, problem nuk është vetëm tharja e të paktën 400 hektarëve ligatina, por mbi të gjitha funksionimi i aeroportit. Për shkak se trajektoret e zogjve dhe avionëve kryqëzohen në mënyrë të rrezikshme, përplasjet e mundshme me zogj të mëdhenj nuk janë rrezik vetëm për kafshët, por edhe për aeroplanët.

Grupi Mabetex me seli në Lugano të Zvicrës është klienti dhe ndoshta operatori i ardhshëm i Aeroportit të Vlorës dhe klienti i FMG.

FMG deklaron se nuk ka asnjë ndikim në planifikimin dhe vendndodhjen e aeroportit të ri. Nuk ka as kontrata me qeverinë shqiptare. Këtë e raporton edhe Ministria e Financave e Bavarisë, shefi i së cilës, Albert Fueracker kryeson Bordin Mbikëqyrës të FMG. Në rast të shkeljeve të vërtetuara në lidhje me miratimin e Aeroportit të Vlorës, FMG ka rezervuar opsionet e duhura për të reaguar, tha ministria.

‘Të Gjelbrit’ në Këshillin Bashkiak të Mynihut megjithatë aplikuan të mërkurën për t’i dhënë fund bashkëpunimit. Euronatur dhe BN ende shpresojnë për një ngrirje të ndërtimit, për shembull nga BE, që ta shpallë këtë një parakusht për anëtarësimin e Shqipërisë në BE.