Në pothuajse të gjithë vendet demokratike, ku Shqipëria bën pjesë formalisht në formën e një ‘demokracie hibride’ mes diktaturës e demokracisë, është vendosur gjendja e emergjencës (në Shqipëri është vendosur çuditërisht edhe gjendja e shtetrrethimit së bashku me masa drastike ekstreme të shoqëruara me veprime policore) me nevojën e menaxhimit të pandemisë së shkaktuar nga COVID-19. Kjo ka bërë që të gjithë këto vende të gjenden brenda një hapësirë të rrethuar nga 4 rreziqe:

Rreziku i parë, i madh, i ndjerë i fortë në momentet e fillimit ishte rezultat i pasojave vdekjeprurëse të virusit COVID-19, që deri më sot ka shkaktuar mbi 160 mijë të vdekur (e ndoshta edhe më shumë) dhe rreth 2,5 milion të infektuar. Kjo traumë me vdekje të përditshme, e padëgjuar më parë, por aktualisht e hiperbolizuar nga media globale, ka shkaktuar gjurmë të thella në mendjen e njerëzimit, që duket se do të mbeten edhe për shumë kohë. Në këtë aspekt Shqipëria është ndoshta vendi më i rrezikuar po të kemi parasysh se është i fundit në Europë për sa i përket numrit të mjekëve dhe të shtretërve për 1 mijë banorë. Por më tepër për shkak të një menaxhimi diletant e aprofesional, sekret, antiligjor e policor që Rama po i bën emergjencës së krijuar nga COVID.

Rreziku i dytë që po rritet gradualisht është ai që lidhet me frikën nga kolapsi eventual ekonomik. Shumë vende të varfra, të detyruara të qëndrojnë për më shumë se 6-8 javë në izolim dhe ekonomi të paralizuar, ku bën pjesë edhe Shqipëria, ndjehen të pasigurta nga rreziku i rrënimit ekonomik e social. Shumë shtresa të popullsisë dhe një numër shumë i madh familjesh ndjehen të rrezikuara se mund të shkasin në gjendjen e pamjaftueshmërisë ushqimore, e deri edhe të urisë. Kurse disa vende të tjera më të zhvilluara, ndjehen të rrezikuara nga një recension ekonomik, pasojat e të cilit për periudhën afatshkurtër e afatmesme, vlerësohen të konsiderueshme për shëndetin e bizneseve, buxhetin e familjeve dhe buxhetin e shtetit, si dhe për mirëqenien e qytetarëve. Dhe kjo gjendje, duke rritur papunësinë mund të pasohej e shoqërohej me turbullira sociale, ndoshta deri të pakontrollueshme. Shqipëria, vendi më i varfër e më i korruptuar në Europë është i rrezikuar më shumë se çdo vend tjetër edhe për shkak se qeveria e saj jo vetëm nuk mendon për t’i ofruar ndihmën e nevojshme e të mundshme qytetarëve të saj, por edhe këto ditë vazhdon të vjedhë përmes tenderave, madje edhe për maskat e pajisjet për mbrojtjen e personelit mjekësor që po punon heroikisht në kushte të paimagjinueshme.

Rreziku i tretë, në pamje të parë më i kamufluar se të tjerët, por shumë i rrezikshëm e ndoshta më i rrezikshmi për vendet demokratike, vlerësohet degradimi eventual i demokracisë e pluralizmit, dëmtimi i rëndë i shtetit ligjor dhe shkatërrimi i shtetit social, për shkak të paaftësisë së menaxhimit të epidemisë, por më shumë prej tentativave për të keqpërdorur epideminë dhe frikën e qytetarëve nga mungesa e sigurisë për jetën për të dalë si shpëtimtarë të jetës së qytetarëve, për të forcuar pushtetin e tyre, për të dobësuar apo rrudhur opozitën e eliminuar kundërshtarët e tyre, dhe dëmtuar rëndë shtetin ligjor e dhunuar të drejtat themelore të njeriut. Edi Rama është drejtuesi që po tenton ta keqpërdorë këtë pandemi për të forcuar pushtetin personal duke vazhduar të dëmtojë themelet e demokracisë e të shkatërrojë pluralizmin.

Dhe së katërti, rreziku i një konflikti/kaosi global për shkak tentativave eventuale për vendosjen e një rendi të ri global. Të ekspozuar përballë këtij rreziku ndodhen indirekt të gjithë vendet e vogla, por mbi të gjitha ato vende të vogla me demokraci hibride, lidershipi i të cilave me sjelljet populiste, nacionaliste e autoritare po tenton të përdorë edhe këtë pandemi për të forcuar pushtetin e tij duke dëmtuar shumë rëndë shtyllat e demokracisë e të pluralizmit. Shqipëria është njëra prej tyre e ndoshta më e rrezikuara në Europë. Ndërkohë që vendet e mëdha demokratike, të angazhuara me problemet e tyre të brendshme, duket nuk do të kenë mundësi të shmangin rrëshqitjen e vendeve të tilla si Shqipëria në autoritarizëm, populizëm e nacionalizëm. Rama prej kohësh përgatitet për një partneritet të ri dhe në kushtet e pandemisë po tenton të krijojë aleanca të reja në funksion të forcimit dhe sigurimit të mbretërimit të tij personal… natyrisht duke i bërë hesapet pa hanxhinë apo duke keqllogaritur reagimin mbarëpopullor, që i ndodhur në limitet e nënshtrimit e të nëpërkëmbjes së dinjitetit njerëzor, është gati të shpërthejë… me shpresë jo në mënyrë të pakontrollueshme.

Për më tepër, Shqipëria gjendet brenda kësaj hapësire me themelet e demokracisë të dëmtuara rëndë. Gjykata Kushtetuese e Gjykata e Lartë nuk ekzistojnë, ndërkohë që gjyqësori është pothuajse tërësisht i varur nga Rama. Media është në një masë të madhe nën kontrollin e Ramës. Një pjesë e konsiderueshme e biznesit të madh është kthyer pothuajse në pjesë të regjimit të oligarkisë. Rama po ashtu kontrollon shoqërinë civile që gjendet në gjendje letargjie, për të mos thënë vdekjeje klinike. Vota blihet me paratë e korrupsionit e të trafiqeve, kurse votuesit kërcënohen nga kriminelët e mafia që janë prezent në kuvend, qeveri, pushtetin vendor dhe administratën publike. Qytetarët janë pa shpresë dhe të vetmen zgjidhje përpiqen ta gjejnë individualisht duke emigruar.

Këto janë arsyet përse Shqipëria është në këto rrethana një nga vendet më të rrezikuara. Thënë ndryshe, Shqipëria është një nga vendet më të rrezikuara sepse Rama duke shkatërruar themelet e demokracisë, ka shkatërruar të gjithë mekanizmat mbrojtës e ka vendosur vendin përballë këtyre rreziqeve pa ‘imunitet demokratik’…