Paris - Presidenti francez Emmanuel Macron i bëri presion të hënën Presidentit të Kinës, Xi Jinping, që të koordinohet ngushtë me Evropën përballë pushtimit rus të Ukrainës dhe të pranojë rregullat e drejta të tregtisë globale në kohën kur lideri kinez filloi një vizitë shtetërore në Francë.

Vizita e parë e Xi në Evropë që nga viti 2019 do ta shohë atë gjithashtu të zhvillojë bisedime në Serbi dhe Hungari. Xi ka thënë se dëshiron paqe në Ukrainë edhe nëse analistët nuk presin ndryshime të mëdha në politikën kineze.

Por zgjedhja prej tij e Francës si fuqia e vetme kryesore evropiane në itinerarin e tij, tregon rëndësinë që lideri i shtetit njëpartiak komunist prej më shumë se 1.4 miliardë banorësh i jep Macronit si një ndërmjetës i fuqisë së BE-së gjatë dy viteve pas pushtimit të Rusisë.

Duke hapur një takim fillestar trepalësh ku mori pjesë edhe presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen, Macron tha se koordinimi me Pekinin për "krizat e mëdha" përfshirë Ukrainën ishte "absolutisht vendimtar" dhe kërkoi "rregulla të drejta për të gjithë" në tregtinë Evropë-Kinë.

“E ardhmja e kontinentit tonë do të varet shumë qartë nga aftësia jonë për të vazhduar të zhvillojmë marrëdhëniet me Kinën në një mënyrë të ekuilibruar”, tha Macron.

Në një opinion për të përditshmen Le Figaro, Xi tha se dëshironte të punonte me komunitetin ndërkombëtar për të gjetur mënyra për të zgjidhur konfliktin e shkaktuar nga pushtimi rus i Ukrainës, ndërsa theksonte se Kina nuk ishte "as palë dhe as pjesëmarrëse".

“Ne shpresojmë se paqja dhe stabiliteti do të kthehen shpejt në Evropë dhe synojmë të punojmë me Francën dhe të gjithë komunitetin ndërkombëtar për të gjetur rrugë të mira për zgjidhjen e krizës”, shkroi ai.

Von der Leyen tha se do të bëjë presion për konkurrencë "të ndershme" me Kinën në tregtinë globale, duke shtuar se në bisedimet e mëparshme me Xi ajo "e kishte bërë të qartë se pabarazitë aktuale në aksesin në treg nuk janë të qëndrueshme dhe duhet të trajtohen".

"Ne kemi qenë shumë të qartë për marrëdhëniet tona me Kinën, e cila është një nga më komplekset, por edhe një nga më të rëndësishmet," tha ajo.

Një përparësi kryesore e Macron do të jetë paralajmërimi për presidentin X mbi rrezikun e mbështetjes së Rusisë, me zyrtarët perëndimorë të shqetësuar se Moska tashmë po përdor makineri kineze në prodhimin e armëve.

Lidhjet e Pekinit me Moskën janë ngrohur pas pushtimit dhe Perëndimi dëshiron mbi të gjitha që Kina të mos furnizojë me armë Rusisë dhe të rrezikojë të prishë ekuilibrin në konflikt.

“Është në interesin tonë që ta bëjmë Kinën të peshojë mbi stabilitetin e rendit ndërkombëtar”, tha Macron në një intervistë me Economist të botuar të enjten.

Ashtu si von der Leyen, Macron tha gjithashtu në të njëjtën intervistë se tregtia ishte një përparësi në bisedime, duke nënvizuar se Evropa duhet të mbrojë "interesat e saj strategjike" në marrëdhëniet e saj ekonomike me Kinën.

Presidenti francez e kishte gëzuar median shtetërore kineze dhe kishte shqetësuar disa aleatë të BE-së pas vizitës së tij në 2023, kur deklaroi se Evropa nuk duhet të tërhiqej në një përplasje "blloku kundër bllokut" midis Kinës dhe Shteteve të Bashkuara, veçanërisht për Tajvanin e vetëqeverisur demokratik.

Kina e sheh ishullin si pjesë të territorit të saj dhe është zotuar ta marrë atë një ditë, qoftë edhe me forcë nëse është e nevojshme.

Grupet e të drejtave po i kërkojnë Macronit që të ngrejë të drejtat e njeriut në bisedime, duke akuzuar Kinën për dështim në respektimin e të drejtave të pakicës myslimane ujgure dhe për mbajtjen e dhjetëra gazetarëve pas hekurave.

"Presidenti Macron duhet t'i bëjë të qartë Xi Jinping se krimet e Pekinit kundër njerëzimit vijnë me pasoja për marrëdhëniet e Kinës me Francën," tha Maya Wang, ushtruese e detyrës së drejtoreshës për Kinën në Human Rights Watch.

Grupi për lirinë e shtypit Reporterët pa Kufij denoncoi vizitën, duke instaluar një kamion në qendër të Parisit me emrat e 119 gazetarëve që thotë se mbahen nga Kina dhe duke e përshkruar Xi si "një nga grabitqarët më të mëdhenj të lirisë së shtypit".

E marta do të shohë Macron që të çojë Xi, i cili shoqërohet nga gruaja e tij Peng Liyuan, në malet e Pirenejve për bisedasmë pak publike dhe më intime.

Megjithatë, analistët janë skeptikë se Macron do të jetë në gjendje të ushtrojë shumë ndikim mbi liderin kinez, edhe me mirëseardhjen luksoze në tapetin e kuq dhe një udhëtim në ajrin e qetë malor të Col du Tourmalet mbi 2,000 metra mbi nivelin e detit. .

Dy vendet e tjera të zgjedhura nga Xi për turneun e tij, Serbia dhe Hungaria, shihen si ndër vendet me më shumë simpati për Moskën në Evropë.

Të dy mesazhet e Macron, si ai për tregtinë dhe ai për Ukrainën "nuk kanë gjasa të kenë një ndikim të rëndësishëm në politikat kineze", tha Janka Oertel, drejtore e programit të Azisë në Këshillin Evropian për Marrëdhëniet me Jashtë.