Nga Heather Chen, CNN

 

Ai nuk kishte fituar ende vota të mjaftueshme për të arritur zgjedhjet presidenciale të Indonezisë, por me besimin e një njeriu të gatshëm për të marrë pushtetin e një prej demokracive më të mëdha në botë, Prabowo Subianto dha një konferencë për shtyp, gjysmë i zhveshur, nga pishina e tij private në periferi të Xhakartës.

 

Në moshën 72-vjeçare, ish-gjenerali i ushtrisë, dikur i ndaluar nga Shtetet e Bashkuara për shkelje të dyshuara të të drejtave të njeriut, mund të jetë me dekada më i vjetër se konkurrentët e tij – të dy ish-guvernatorët janë në të 50-at e tyre – por ai thotë se është më se i gatshëm të udhëheqë.

 

"Objektivi më i rëndësishëm i demokracisë është t'i japë popullit liderët dhe përfaqësuesit që ata duan," u tha Prabowo gazetarëve nga pishina e tij. "Shpresoj se të gjitha palët ta kuptojnë objektivin e madh."

 

Rezultatet zyrtare do të shpallen në mars. Por sipas shifrave të hershme, të cilat historikisht kanë qenë të sakta, Prabowo mblodhi 60% të votave, duke shmangur balotazhin në qershor.

 

Ai i humbi zgjedhjet presidenciale dy herë ndaj Joko Widodo-s tejet popullor, i njohur gjithashtu si Jokowi, duke shkaktuar trazira vdekjeprurëse në vitin 2019 pasi ai kundërshtoi rezultatet. Tani ai është gati të bëhet udhëheqësi i ardhshëm i Indonezisë.

 

Kohët e fundit, Prabowo e ka paraqitur veten si një aleat besnik i Jokowi-t, duke shërbyer si ministër i tij i mbrojtjes për pesë vitet e fundit. Pjesa më e madhe e fushatës së tij zgjedhore të vitit 2024 u përqendrua në vazhdimin e projekteve dhe politikave të presidentit në largim.

 

Por të dy nuk mund të ishin më ndryshe, thonë vëzhguesit politikë.

 

Kur Widodo fitoi zgjedhjet në vitin 2014, ai bëri krahasime me Barack Obamën dhe hyri në një platformë ndryshimi - duke u bërë presidenti i parë i zgjedhur në historinë e Indonezisë pa asnjë lidhje me elitën politike apo ushtarake.

 

Ekspertët thonë se Prabowo, i njohur për fjalimet e tij të zjarrta, sfondin ushtarak dhe të kaluarën luftarake do të krijojë një lloj presidenti shumë të ndryshëm.

 

Ai është dukshëm më i hapur dhe konfrontues se Widodo, i cili njihet për sjelljen e tij të qetë dhe pajtuese, shtojnë ata.

 

"Prabowo kishte një reputacion në ushtri si luftarak dhe për temperamentin e tij të nxehtë," tha Tom Pepinsky, profesor dhe drejtor i Programit të Azisë Juglindore në Universitetin Cornell. "Ndonëse ai mund të mos ketë mungesën e taktit apo arrogancën e politikanëve si Rodrigo Duterte, Javier Milei apo Trump, politika e tij zëvendëson shqetësimin për ligjin dhe rendin me një preferencë për rendin mbi ligjin."

 

"Prabowo ka probleme me temperamentin," tha Abuza. "Është shumë e lehtë të futesh nën lëkurën e tij – siç e kemi parë vetë në debatet presidenciale – dhe mos harroni: ky është dikush që ka justifikuar sundimin ushtarak dhe si të gjithë politikanët, di të përdorë sharmin".

 

Një epokë e re në politikën e jashtme?

Si ministër i mbrojtjes i Indonezisë, Prabowo nuk është i huaj për skenën botërore.

 

Ndonëse grupet e të drejtave mund ta kritikojnë, udhëheqësit e huaj kanë nxituar ta urojnë atë për fitoren e tij të dukshme. "Prabowo do të jetë më komod si një lider botëror sesa ishte Jokowi", tha Pepinsky. "Anglishtja e tij është më e fortë dhe ai ka vetëbesim për të lëvizur në qarqet ndërkombëtare."

 

Por paraqitja e tij në një samit të sigurisë në Singapor vitin e kaluar e habiti audiencën kur ai dha një plan paqeje të improvizuar për t'i dhënë fund luftës në Ukrainë, duke bërë thirrje për një zonë të çmilitarizuar që do t'i lejonte Rusisë të mbante territoret e saj të pushtuara.

 

Si president i Indonezisë, do të ketë presion më të madh ndaj Prabowo-s për të bashkëpunuar dhe mbajtur lidhje të forta diplomatike me vende si Kina dhe SHBA-të, si dhe me fqinjin e ngushtë Australinë, thanë ekspertët për CNN.

 

Indonezia ka qenë prej kohësh një nga marrëdhëniet dypalëshe më të rëndësishme të Australisë dhe ekspertët thonë se kjo nuk do të ndryshojë me Prabowo-n në krye.

 

"Australia do të jetë shumë e kujdesshme. Marrëdhënia e saj me Indonezinë shihet si shumë e politizuar, një marrëdhënie që është gjithmonë në terren të nxehtë, "tha Jacqui Baker, një pedagog i politikës së Azisë Juglindore dhe bashkëpunëtor i lartë në Qendrën për Kërkimet Indo-Paqësore në Perth.

 

"Qeveria australiane do të punojë shumë për të ruajtur partneritetin dhe marrëdhëniet e mira të punës me Indonezinë."

 

Indonezia e pasur me burime, me rezervat më të mëdha të nikelit në botë, shihet gjithashtu si një çmim i madh ndikimi në Azi.

 

Ambiciet e Widodo-s për ekonominë e vendit e kanë bërë atë të kërkojë marrëdhënie të mira me Pekinin dhe Uashingtonin. Indonezia do të vazhdojë të ruajë neutralitetin edhe pasi Widodo të largohet nga detyra.

 

"Ne presim që Indonezia, e udhëhequr nga Prabowo, të vazhdojë një qasje pragmatike dhe të ruajë neutralitetin duke mos u rreshtuar me Kinën ose SHBA-të për ta lejuar atë të vazhdojë të mirëpresë investimet kineze dhe perëndimore," tha Laura Schwartz, analiste e lartë për Azinë Juglindore në kompaninë Verisk Maplecroft.

 

Por ai "duhet të presë" të jetë nën lupën ndërkombëtare prej reputacionit të tij, shtoi Schwartz. "Prabowo mund ta ketë rehabilituar me sukses imazhin e tij brenda vendit, por në një skenë globale, ai ende perceptohet si një figurë polarizuese dhe mund të përballet me më shumë kriticizëm rreth historisë së tij të diskutueshme."

 

Marrëdhëniet diplomatike me Kinën kanë qenë të rëndësishme gjatë vitit të fundit të Widodo-s në detyrë, i cili u josh shumë nga marrëveshjet fitimprurëse të investimeve të huaja kineze për të përshpejtuar zhvillimin e infrastrukturës.

 

"Prabowo do të vazhdojë të kërkojë investime kineze siç ka bërë Jokowi, por nëse ai ka durimin dhe qëndrueshmërinë që Jokowi ka demonstruar, kjo nuk dihet për momentin," tha Chong Ja Ian, një profesor i asociuar i shkencave politike në Universitetin Kombëtar të Singaporit. "Sjella e tij ka përfshirë shumë raste të ndryshimeve të paparashikueshme në drejtim."

 

Pjesa më e madhe e komenteve në lidhje me Prabowo-n dhe SHBA-të është përqendruar në një ndalim që i është bërë atij në vitin 1998 pasi ai u shkarkua nga ushtria për mizoritë e dyshuara të të drejtave të njeriut pas rënies së diktatorit të ndjerë Suharto, gjithashtu ish-vjehrri i tij.

 

Ekspertët e sigurisë kanë vënë në dukje disa vizita që Prabowo ka bërë në SHBA që kur u bë ministër i mbrojtjes në vitin 2019. Sanksionet e kaluara ndaj tij nuk ka gjasa të paraqesin ndonjë pengesë të madhe kur ai të bëhet president. "Ndalimi i Prabowo-s për të hyrë në SHBA u hoq dhe ai ka qenë këtu më shumë se një herë dhe është takuar me zyrtarë shumë të lartë - duke fshirë në mënyrë efektive abuzimet me të drejtat në të kaluarën e tij," vuri në dukje Abuza.

 

Dan Slater, profesor i shkencave politike dhe drejtor i Qendrës për Demokracitë në zhvillim në Universitetin e Miçiganit, i tha CNN-it se ai parashikon që Prabowo të ketë "disa liri veprimi me SHBA-të" pasi të bëhet president.

 

"Uashingtoni do të kërkojë sprova dhe ambicie në Azi, sidomos përballë Pekinit, dhe për sa kohë që i shikon vendet aziatike si terren për konkurrencë me Kinën, do t'i japë Prabowo-s njëfarë lirie për të krijuar një vullnet të mirë fillestar."

 

Thënë kjo, Prabowo "fitoi zgjedhje demokratike në mënyrë shumë të bindshme," shtoi Slater. "Kështu që Uashingtoni do të priret të shkojë mirë me të."

 

Ringjallja e pushtetit politik ushtarak

Për pjesën më të madhe të dekadës së tij në detyrë, përqendrimi i Widodo-s ishte në avancimin e ekonomisë së Indonezisë, duke u zotuar se do të bëhej e katërta më e madhe në botë deri në vitin 2045. Rritja ekonomike dhe infrastruktura u përmirësuan nën mbikëqyrjen e tij, ndërsa ai u afrua me kompanitë e mëdha kineze dhe gjigantin e makinave elektrike Tesla për të investuar në industrinë e saj të minierave të nikelit.

 

Prabowo, ndonëse një biznesmen shumë i pasur dhe i zgjuar me pasuri që thuhet se vlen më shumë se 125 milionë dollarë, është para së gjithash një ushtarak dhe ka të ngjarë të ketë përparësi të ndryshme, thonë ekspertët.

 

"Si ministër i mbrojtjes, ai ishte i përkushtuar ndaj modernizimit ushtarak. Si president, është e paqartë se si dhe nëse ai do të përdorë ushtrinë për të çuar para qëllimet e tij," tha Chong, nga Universiteti Kombëtar i Singaporit.

 

"Rreziku është nëse ai kërkon të ripolitizojë ushtrinë për t'i shërbyer interesave të tij ose mbyll një sy ndaj korrupsionit dhe abuzimit."

 

Qëndrimi i tij për çështjet territoriale në Detin e Kinës Jugore pritet të mbetet i njëjtë, shtoi Chong. "Ai ka pak nxitje për të përshkallëzuar (tensionet), por nëse beson se Indonezia po provokohet, ai mund të jetë më i gatshëm të rrezikojë në krahasim me Jokowi-n, siç e kemi parë me të kaluarën e tij ushtarake."

 

Ushtria e Indonezisë, e njohur me inicialet e saj TNI (Tentara Nasional Indonesia) është zyrtarisht e ndaluar për të hyrë në politikë, por edhe me kufizimet ligjore në fuqi, gjeneralët mbeten një forcë e fuqishme. "Në Azinë Juglindore, njerëzit priren t'i shohin ushtritë si institucione të besueshme dhe të rëndësishme, veçanërisht nëse ka politikanë të korruptuar në qeveri," tha Abuza.

 

"Në Indonezi, ne kemi parë TNI-në të rikthejë sistematikisht autoritetin gjatë viteve dhe të përpiqet të rikthehet në hapësira që duhet të jenë kompetenca të autoriteteve civile… Unë mund ta shoh Prabowo-n të shkojë në radhët e oficerëve të ushtrisë dhe gjeneralëve në pension për të përzgjedhur këshilltarët e tij dhe zyrtarët e kabinetit të tij."

 

"Por një shqetësim më i madh është nëse ai përshpejton rikthimin e një roli të dyfishtë për ushtrinë."

 

"Papua do të jetë në pikën zero"

Në TikTok, duket sikur jeta e mëparshme e Prabowo-s si komandant i frikshëm i forcave speciale nuk ka ekzistuar kurrë – rezultat i një fushate të suksesshme "rebranding" që magjepsi votuesit e rinj dhe e shndërroi atë në një figurë të dashur gjyshi.

 

Por jo të gjithë e kanë harruar të kaluarën e tij të përgjakshme. "Kemi të bëjmë me mundësinë që presidenti ynë i ardhshëm të përfshihet në shkelje të mëdha të të drejtave të njeriut", tha Usman Hamid, drejtor ekzekutiv i Amnesty International Indonesia. "Një presidencë e Prabowo-s mund të zhbëjë reformat tona demokratike dhe frika është se gjërat do të ndryshojnë për keq."

 

Një shqetësim i veçantë është Papua, provinca e trazuar ku trupat e TNI kanë mbajtur prej kohësh një prani të fortë. Aksesi në vend kontrollohet rreptësisht dhe shpesh raportohet për abuzime nga ushtarët kundër civilëve.

 

"Papua do të jetë pika zero për shumë nga politikat e Prabowo-s," tha Abuza. "Ai ka mbrojtur një reagim më ushtarak për të shtypur papuanët dhe mendoj se ai nuk do të kërkojë zgjidhje politike."

 

"Unë thjesht nuk e shoh duke u përpjekur të arrijë marrëveshje të negociuara që do t'i jepnin rajonit më shumë autonomi. Madje, ai do të rriste kontrollin e shtetit", shtoi ai.

 

Një presidencë me Prabowo-n rrezikon një përsëritje të rrezikshme të regjimit autoritar të të ndjerit Suharto, tha avokatja indoneziane e të drejtave të njeriut Veronica Koman, e cila aktualisht jeton në mërgim në Australi.

 

"Situata në Papua do të përkeqësohet," tha Koman për CNN.

 

"Dhe duke parë historinë e Prabowo-s në Timorin Lindor, kjo nuk mund të nënvlerësohet."