Në vitet e para të Operacionit Inherent Resolve (OIR), forcat e koalicionit amerikan u angazhuan në konflikt me milicinë pro-qeveritare siriane dhe kontraktorët ushtarakë privatë rusë pasi ata sulmuan një pozicion të Forcave Demokratike Siriane (SDF) pranë Khashamit. Konflikti u bë i njohur si Beteja e Khashamit nga i cili asnjë trupë amerikane nuk u dëmtua, pavarësisht nga breshëria e zjarrit.

Pasi ndodhi në vitin 2018, media e quajti incidentin "përplasja e parë vdekjeprurëse mes qytetarëve të Rusisë dhe Shteteve të Bashkuara që nga Lufta e Ftohtë".

Operacioni Inherent Resolve (OIR) filloi në vitin 2014

Në vjeshtën e vitit 2014, si pjesë e Operacionit Inherent Resolve, SHBA nisi përpjekjet për ndërhyrje ushtarake në Siri. Qëllimi ishte lufta kundër forcave të Shtetit Islamik të Irakut dhe Levantit (ISIL). Deri në vitin 2017, Forcat Demokratike Siriane kishin marrë me sukses Raqqa-n, falë mbështetjes ushtarake të SHBA-së, dhe po shtyheshin drejt Eufratit. Atje ishte një linjë dekonfliktimi e vendosur nga qeveritë e SHBA-së dhe Rusisë.

Që nga viti 2015, Rusia ka marrë pjesë në operacionet ajrore në Siri, në mbështetje të qeverisë siriane. Kontraktorët ushtarakë privatë rusë - kryesisht ata me Grupin Wagner - janë angazhuar në Siri. Megjithatë, përfshirja e tyre në operacionet tokësore nuk u konfirmua kurrë zyrtarisht nga qeveria ruse.

Një prani në rritje luftëtarësh të milicisë

Një avampost në Conoco, afër Khashamit, shërbeu si seli për Forcat Demokratike Siriane. Të stacionuar aty ishin 30 ushtarë amerikanë me Detashmentin e Parë Operacional të Forcave Speciale-Delta (Delta Force) dhe Regjimentin e 75-të Ranger (Army Rangers), për të ofruar ndihmë për forcat kurde aty pranë.

Përtej kësaj, avamposti u mbështet nga marinsat amerikanë dhe Beretat e Gjelbra të stacionuara 32 km larg, duke u ofruar atyre informacione zbulimi dhe mbikëqyrjeje.

Më 7 shkurt 2018, këto forca po rrethoheshin gjithnjë e më shumë nga një grup prej mbi 500 milicësh proqeveritare të mbështetur nga tanke T-72 dhe T-55. Mbikëqyrja me dron u dha atyre një paralajmërim, duke i lejuar ata të bashkonin një forcë reagimi të shpejtë për të ndihmuar në çdo konflikt që mund të lindte.

Beteja e Khasham itfillon

Rreth orës 22:00 të asaj mbrëmjeje, milicia ruse dhe siriane filluan sulmin e tyre në avampost.

Duke përdorur predha artilerie dhe mortajash në atë që zyrtarët amerikanë e quajtën një "sulm të pakoordinuar", ushtarët amerikanë u kundërpërgjigjën duke gjuajtur raketa antitank Javelin. Siç raportoi New York Times, "Ajri ishte i mbushur me pluhur dhe shrapnela. [...] Për 15 minutat e para, zyrtarët ushtarakë amerikanë telefonuan homologët e tyre rusë dhe u kërkuan të ndalonin sulmin. Kur kjo dështoi, trupat amerikane qëlluan të shtëna paralajmëruese ndaj një grupi automjetesh dhe një obusi.

Para shpërthimit të Betejës së Khashamit, zyrtarët ushtarakë në Qendrën e Kombinuar të Operacioneve Ajrore në Katar kishin parë shtim forcash ruse dhe pro-qeveritare dhe kishin vendosur shpejt mbështetje ajrore.

"Aeroplanët luftarakë amerikanë mbërritën në valë, duke përfshirë dronët Reaper, avionë luftarakë F-22, F-15E Strike Fighters, bombardues B-52, anije luftarake AC-130 dhe helikopterë AH-64 Apache", shkruante New York Times. "Për tre orët e ardhshme, thanë zyrtarët amerikanë, shumë sulme goditën trupat e armikut, tanket dhe automjetet e tjera. Artileria e raketave detare u lëshuar nga toka."

Ardhja me vonesë e forcave të reagimit të shpejtë

Beteja e Khashamit kishte zgjatur për rreth tri orë para se forcat e reagimit të shpejtë të marinsave dhe Beretave të Gjelbra më në fund të arrinin. Drejtuesit duhet të mbështeteshin në pajisjet e shikimit të natës për të qarkulluar në terrenin e errët, pasi ata nuk donin të zbulonin pozicionin e afrimit me fenerët e tyre.

Për më tepër, rrugët që ata kishin kaluar ishin "të mbushura me shtylla të rrëzuara tensioni dhe kratere predhash". Në fakt, në gjysmë të rrugës, forcat duhej të ndalonin pasi "breshëria e artilerisë e bënte shumë të rrezikshme për t'u futur derisa sulmet ajrore heshtën obusët dhe tanket e armikut", raportoi The New York Times.

QRF më në fund mbërriti në orën 1:00 të mëngjesit, pikërisht atëherë kur automjetet e armiqve po digjeshin dhe ata po kalonin në një sulm këmbësorie.

Pasojat e Betejës së Khashamit dhe transparenca

Beteja e Khashamit mori fund jo shumë kohë më vonë kur armiku më në fund u tërhoq. Në luftime nuk u dëmtua asnjë trupë amerikane, ndërsa 200-300 luftëtarë armik u vranë.

Kur erdhi koha për të sqaruar situatën, zyrtarët amerikanë ishin transparentë për atë që kishte ndodhur. Ata shpjeguan se si forcat pro-qeveritare, së bashku me rusët, kishin nisur sulmin kundër Forcave Demokratike Siriane ndërsa amerikanët ishin në lindje të vijës së dekonfliktit të Eufratit.

Ministria ruse e Mbrojtjes dha deklaratën e saj në lidhje me Betejën e Khashamit, duke thënë se si ajo ishte shkaktuar nga zbulimi i kryer nga milicitë siriane që nuk kishin marrë dritën jeshile nga komanda ruse e operacioneve. Ata këmbëngulën se nuk kishte anëtarë të shërbimit rus në distriktin e provincës Dei ez-Zor.

Zyrtarët amerikanë mbanin kontakte të vazhdueshme me rusët

Pas betejës së Khashamit, gjenerallejtënant Jeffrey L. Harrigian, komandant i Komandës Qendrore të Forcave Ajrore të SHBA-së, tha se më parë, "Koalicioni vëzhgoi një grumbullim të ngadaltë të personelit dhe pajisjeve javën e kaluar dhe ne u kujtuam zyrtarëve rusë për praninë e SDF-së dhe koalicionit nëpërmjet linjës telefonike të dekonfliktit. Kjo ishte shumë para sulmit të forcave armike."

Gjatë gjithë angazhimit, zyrtarët amerikanë ishin në kontakt të vazhdueshëm me oficerin zyrtar ndërlidhës rus në Deir ez-Zor. Ata u siguruan të hapnin zjarr vetëm pasi u thanë se nuk po merrte pjesë absolutisht asnjë trupë e rregullt ruse.

A e miratuan rusët Betejën e Khashamit?

Ndërsa zyrtarët rusë pretendojnë se nuk kishin gisht në autorizimin e sulmit në Conoco, dy burime pretenduan se një ministër rus ishte i përfshirë. Më 22 shkurt 2018, Washington Post botoi një artikull që pretendonte se komunikimet midis udhëheqësit të ndjerë të Grupit Wagner Yevgeny Prigozhin dhe zyrtarëve të lartë sirianë dhe të Kremlinit ishin përgjuar.

Në këto komunikime, Prigozhini thuhej se kishte "siguruar lejen" nga një ministër i paidentifikuar rus për të vazhduar me një sulm dhe se gjithçka që duhej ishte miratimi nga qeveria siriane. Për më tepër, gazeta antiruse me bazë në Ukrainë InformNapalm pretendoi se sulmi ishte autorizuar nga Sergej Kim, shefi i departamentit të operacioneve të Wagner dhe një ish-oficer i këmbësorisë detare ruse.