Shkencëtarët kanë identifikuar një lidhje midis murtajës që përfshiu Italinë romake dhe ndryshimeve të klimës gjatë periudhës antike, duke hedhur dritë mbi ndikimin e ndryshimeve klimatike në pandemitë historike. Murtaja e Justinianit, epidemia e parë i regjistruar e murtajës bubonike në Europë, u shfaq në vitin 541 të erës sonë në Egjiptin e Poshtëm, duke u përhapur me shpejtësi në të gjithë Mesdheun deri në Kostandinopojë, zemra e Perandorisë Romake. Duke zgjatur deri në vitin 590 të erës sonë, murtaja merrte deri në 10,000 jetë çdo ditë në kulmin e saj, duke shkaktuar humbje të konsiderueshme të popullsisë.

Hulumtimet e reja nga universitetet e Bremenit dhe Oklahomës sugjerojnë një korrelacion midis variacioneve klimatike dhe murtajave të mëdha gjatë epokës romake, duke përfshirë Murtajën Antonine (165-180 e.s.) dhe murtajën e Ciprianit (251-266 e.s.). Studimi, i botuar në Science Advances, përdori sedimentet detare për të rindërtuar ndryshimet e temperaturës dhe reshjeve nga viti 200 pes në 600 të es, duke ofruar rekordin e parë klimatik me rezolucion të lartë nga rajoni kryesor i Perandorisë Romake.

Studiuesit zbuluan se gjatë periudhës romake, temperaturat, sidomos në fund të verës dhe vjeshtës në Italinë e mesme/jugore, ishin disi më të ngrohta se sot. Megjithatë, një tendencë ftohjeje filloi rreth vitit 100 të erës sonë, duke u intensifikuar pas vitit 130 të erës sonë, duke çuar në disa shekuj klime të paqëndrueshme. Në vitet 530 dhe 540, një periudhë "ftohjeje ekstreme" përkoi me fillimin e Murtajës së Justinianit.

Studimi zbulon një korrelacion të jashtëzakonshëm midis ndryshimeve klimatike dhe ngjarjeve kryesore në historinë romake, duke theksuar stabilitetin gjatë zgjerimit të perandorisë dhe krizat gjatë periudhave të ndryshueshmërisë klimatike. Ndërsa studimi nuk vërteton përfundimisht se moti më i ftohtë shkaktoi drejtpërdrejt shpërthime sëmundjesh, ai nxjerr në pah ndjeshmërinë e shoqërive antike që u mungojnë përparimet moderne mjekësore ndaj sëmundjeve infektive të ndikuar nga faktorët e shkaktuar nga klima.

Bashkautori Kyle Harper, profesor i klasikëve dhe letrave në Universitetin e Oklahomas, theksoi rëndësinë e gjetjeve me sfidat bashkëkohore, duke vënë në dukje nevojën për një kuptim më të thellë të lidhjeve mekanike midis ndryshimit të klimës dhe dinamikës së sëmundjeve infektive.

Hulumtimi sugjeron se hetimi i qëndrueshmërisë së shoqërive historike ndaj ndryshimeve klimatike mund të ofrojë njohuri mbi sfidat aktuale shëndetësore të lidhura me klimën, duke theksuar rolin kritik të klimës në ndikimin në bujqësi, aksesin ndaj ujit, biodiversitetin dhe modelet e migrimit të organizmave. Studimi nënvizon urgjencën e eksplorimit të këtyre marrëdhënieve mes kërcënimit të vazhdueshëm të ndryshimit të klimës dhe ndikimit të tij të mundshëm në shëndetin global./ Newsweek-Syri.net