Astronomët kanë arritur një përparim të rëndësishëm duke zbuluar vrimën e zezë më të vjetër të vëzhguar ndonjëherë, që daton mbi 13 miliardë vjet më parë deri në vetëm 400 milionë vjet pas shpërthimit të madh.

I udhëhequr nga Universiteti i Kembrixhit dhe duke përdorur teleskopin hapësinor James Webb (JWST), ekipi hulumtues ndërkombëtar identifikoi këtë vrimë të zezë masive, duke sfiduar nocionet konvencionale rreth formimit dhe rritjes së objekteve të tilla qiellore. Madhësia e kësaj vrime të zezë të sapozbuluar, disa milionë herë më e madhe se masa e Diellit, nënkupton mekanizma alternativë për krijimin e tyre, duke sugjeruar se ato mund të "lindin të mëdha" ose të konsumojnë materie me ritme pesë herë më të larta se sa mendohej më parë. Ky zbulim, i raportuar në revistën Nature, hap rrugë të reja për të kuptuar universin e hershëm.

Vrima e zezë u gjet brenda galaktikës pritëse GN-z11, një galaktikë kompakte rreth njëqind herë më e vogël se Rruga e Qumështit. Oreksi i pangopur i vrimës së zezë për të konsumuar materiale nga galaktika e saj pritëse dëshmohet nga disku i saj i ndezur i grumbullimit, një shenjë treguese e zbuluar nga JWST në rrezen ultravjollcë.

Megjithatë, GN-z11, përballet me një dëmtim të mundshëm pasi procesi intensiv i ushqyerjes së vrimës së zezë gjeneron një 'erë' të fuqishme që mund të prishë formimin e yjeve në galaktikë. Ndërsa ky proces kërcënon ekzistencën e galaktikës dhe të vrimës së zezë, vëzhgimet e JWST ofrojnë një mundësi unike për të eksploruar ndërlikimet e formimit dhe evolucionit të vrimës së zezë gjatë epokave të hershme të universit.

Profesor Roberto Maiolino, autori kryesor dhe studiuesi nga Universiteti i Kembrixhit, shprehu entuziazëm për përparimin e bërë nga JWST, duke e quajtur atë një "hap gjigant përpara". Ai theksoi ndjeshmërinë e paprecedentë të teleskopit, duke e krahasuar me përmirësimin nga teleskopi i Galileos në atë modern brenda natës.

Maiolino parashikon vëzhgimet e ardhshme të JWST për të zbuluar vrima të zeza edhe më të vjetra, duke ofruar njohuri thelbësore mbi origjinën e tyre dhe duke hedhur dritë nëse ato shfaqen si entitete të mëdha apo rriten me shpejtësi përmes proceseve të përshpejtuara.