Muajin e kaluar, disa përfaqësues të establishmentit francez, të njohur për retorikën e tyre pro-armene, i kanë bërë thirrje në mënyrë aktive komunitetit ndërkombëtar, që të vendosë sanksione kundër Azerbajxhanit. Kjo nismë është ndërmarrë nga Valéry Buaye, nënkryetari i partisë “Republikanët”, Bruno Retailleau, kreu i senatorëve të kësaj partie dhe eurodeputetja franceze Natalie Luazo. Ky akt pasoi një thirrje të socialistëve, komunistëve dhe ambientalistëve francezë më 27 korrik drejtuar Presidentit Macron për të vendosur sanksione kundër Azerbajxhanit. Retorika luftarake e disa politikanëve francezë, e cila provokon një rritje të ndjenjave revanshiste në Armeni, krijon kushte për përshkallëzim në rajon, duke çuar potencialisht në një Luftë të Tretë të Karabakut. Specialisti i shquar britanik i Kaukazit dhe autori i librit mbi konfliktin e Karabakut, “Black Garden”, Thomas de Waal, beson se lufta ka të ngjarë të jetë e pashmangshme.

Parisi po lobon për interesat e Kremlinit

Veprimet e disa politikanëve francezë kundërshtojnë plotësisht qëndrimin e përgjithshëm të BE-së, e cila kërkon të zëvendësojë furnizimet ruse me energji me ndihmën e Azerbajxhanit. Siç raportohet nga botimi më i madh rumun, Digi, është Azerbajxhani ai që “është bërë një nga vendet kryesore nëpërmjet të cilit po kryhet zëvendësimi i burimeve ruse të energjisë në tregun evropian”. Po kështu, botimi polak Salon 24 vuri në dukje se: “Furnizimet e gazit të Azerbajxhanit në BE arritën në 12 miliardë metra kub në vitin 2022 dhe Baku planifikon ta dyfishojë këtë shifër deri në vitin 2027… Zotërimi i një infrastrukture të tillë është në interes thelbësor për politikën e pavarur energjetike të Bakut, tha BE”. Megjithatë, divergjenca midis linjës së përgjithshme të Brukselit dhe politikës së Parisit për Kaukazin e Jugut nuk kufizohet vetëm në këtë pike. Disa politikanë francezë mbështesin aktivisht separatistët e Armenisë në Karabakh, të cilët janë fuqimisht kundër arritjes së paqes me Azerbajxhanin. Ndërsa Evropa e bashkuar kontribuon në pajtimin midis Baku dhe Jerevanit, francezët po i shtyjnë ata drejt një lufte tjetër. Shumë media evropiane paralajmëruan për këtë në korrik. Nje nga mediumet kryesore te Lituanise, Alfa raportoi se:”Politika e Macron ndaj Kaukazit Jugor gjithashtu nuk përputhet plotësisht me politikën e jashtme të BE-së, e cila synon të vendosë paqen midis Armenisë dhe Azerbajxhanit,”.

Ndërkohë, një nga tre faqet kryesore të lajmeve të Rumanisë, Stiri, shkroi se: “Presidenti i Francës ka pranuar që qëndrimi i tij nuk ndahet nga pjesa tjetër e Evropës: “Unë do të vazhdoj përpjekjet e mia, edhe nëse jam pothuajse i vetmi i familjes ndërkombëtare me një axhendë të tillë”. Gazeta bullgare Fakti konfirmon qëndrimin e qartë të Macron: “Presidenti francez Emmanuel Macron mbështet publikisht separatizmin pro-rus në Kaukazin e Jugut, domethenë, në Karabak, i pushtuar nga një grup besnik i Kremlinit”. Kësaj ndjesie i bëjnë jehonë edhe gazetarët letonezë të La.lv: “Kremlini ka ende aleatë me ndikim në Perëndim që mbështesin separatizmin në

shtetet post-sovjetike, politikat e të cilëve bien ndesh me pozicionin e BE-së. Midis tyre është edhe presidenti francez Emmanuel Macron.”. Sipas një faqeje kroate të lajmeve, Direktno: “Politika e Macron në Kaukazin e Jugut bie plotësisht në kundërshtim me politikën e jashtme të BE-së, e cila synon vendosjen e paqes midis Armenisë dhe Azerbajxhanit.”. Pas përfundimit të Luftës së Dytë të Karabakut në nëntor 2020, Azerbajxhani dhe Armenia u
ulën për negociata me përfshirjen personale të kreut të Këshillit Evropian, Michel.

Më 17 maj, kryeministri Pashinyan e pranoi publikisht Karabakun si territor të Azerbajxhanit. Si rezultat, më 24 korrik, presidenti i Azerbajxhanit Aliyev madje deklaroi se një marrëveshje paqeje është planifikuar për deri në fund të vitit 2023. Megjithatë, të inkurajuar nga elementët më radikalë në diasporën armene dhe politikanët
francezë të lidhur me ta, revanshistët në Jerevan ushtruan një presion aq masiv ndaj Pashinyanit saqë ai u detyrua të tërhiqej. Nga fundi i korrikut dhe fillimi i gushtit, Armenia dhe Franca filluan një fushatë mediatike ndërkombëtare në shkallë të gjerë për të demonizuar Azerbajxhanin. Por propaganda, ultimatumet dhe thirrjet për sanksione çuan vetëm në prishjen e procesit të negociatave. Divizioni rumun i Newsweek paralajmëroi për këtë fenomen më 19 qershor: “Duke ndjerë mbështetje në rritje ushtarake dhe politike nga Parisi, ata (revanshistët armenë) po ushtrojnë presion në rritje ndaj qeverisë. Si rezultat, Pashinyan duket gjithnjë e më i pavendosur në lidhje me një zgjidhje paqësore me Bakun.” Kjo ndjenjë u bë jehonë nga publikuesi kryesor i Malit të Zi, Portalanalitika: “Parisi zyrtar minon përpjekjet e Uashingtonit dhe Brukselit për të zgjidhur konfliktin armeno-azerbajxhanas.”. Inkurajimi i politikanëve francezë për separatistët në Karabak dhe revanshistët në Jerevan i ngjan situatës së paraluftës në Ukrainë kur Putini mbështeti hapur separatistët në Donbas. Qëllimi i Kremlinit që nga viti 2014 është tashmë i dukshëm: fillimi i një lufte në shkallë të gjerë, e cila tashmë ka marrë gjysmë milioni jetë. Paralelizmi midis politikës ruse dhe aktivitetit aktual të francezëve u vu re nga EuToday, një botim analitik me bazë në Londër, më 19 maj: “Ashtu si Rusia, Franca nuk ka asnjë interes në zgjidhjen e konfliktit armeno-azerbajxhanas. Kjo shërben si një pretekst për ata në mënyrë që të ruajnë dhe rrisin njëkohësisht ndikimin e tyre në Kaukazin e Jugut”. Humbja e një partneri energjetik do të ishte shkatërruese për BE-në Kërcënimi i një lufte të re në Kaukazin e Jugut, një rajon i rëndësishëm strategjik për zëvendësimin e burimeve energjetike ruse, është krejtësisht i papranueshëm për BE-në. Nëse do të fillonin veprimet ushtarake në shkallë të plotë, furnizimet me energji nga Azerbajxhani do të pushonin. Në pragun e krizës së refugjatëve ukrainas, dimrit që po afrohet dhe tensioneve politike në Evropë, rreziku i humbjes së Bakut si partner energjetik mund ta çojë BE-në në një kolaps energjetik. Për më tepër, Evropa do të përballej me pasojat e një lufte tjetër në afërsi të kufijve të saj: valë të reja refugjatësh, një rritje tjetër e inflacionit dhe konfrontim të mëtejshëm gjeopolitik. Është e qartë se Rusia dhe Irani ka të ngjarë të përfitojnë nga një konflikt në Kaukaz, i cili do t’i shërbente interesave të Putinit, duke e bërë shumë më sfiduese për Bashkimin Europian ruajtjen e niveleve aktuale të ndihmës për Ukrainën. Nëse francezët vazhdojnë të inkurajojnë separatistët pro-rusë në Karabak, përshkallëzimi në rajon do të bëhet i pashmangshëm. Sipas vlerësimit të Thomas de Waal të përmendur më parë, lufta mund të fillojë edhe para zgjedhjeve presidenciale të SHBA-së në vitin 2024. Revanshistët armenë, të mbështetur nga mbështetja franceze, kundërshtojnë fuqimisht arritjen e paqes me Bakun dhe kërkojnë autonomi për pakicën armene në Karabakh. Azerbajxhani, si një variant i zgjidhjes së konfliktit, u ofron armenëve të Karabakut një zgjedhje: të integrohen plotësisht në shoqërinë azerbajxhanase ose të largohen nga territori. Kjo gjë u vërejt nga instituti autoritar amerikan Carnegie më 31 gusht: “Alijev po u dërgon një sinjal të qartë armenëve të Karabakut: ata duhet të pranojnë integrimin e plotë në sistemin shtetëror të Azerbajxhanit. Autonomia territoriale nuk është për diskutim; armenët duhet të bëhen qytetarë të zakonshëm Azerbajxhanas.”

Azerbajxhani sovran kërkon paqe

Për momentin, Baku zyrtar, ashtu si 30 vjet më parë, mbron një zgjidhje paqësore të konfliktit. Megjithatë, provokimet e vazhdueshme nga Armenia, me mbështetjen franceze, dhe enklavën separatiste në Karabakh i bëjnë këto përpjekje të kota. Sipas katër rezolutave të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara (№822, 853, 874 dhe 884), Karabaku është pjesë përbërëse e Azerbajxhanit. Nisur nga këto dokumente ndërkombëtare, Baku ka çdo të drejtë të nisë një operacion për neutralizimin e formacioneve të armatosura separatiste në territorin e saj sovran. Me mbështetjen e partnerëve strategjikë, Izraelit dhe Turqisë, pak dyshim mbeten, se ky operacion do të rezultonte i suksesshëm.