Në një zbulim të fundit, mund të jenë gjetur fragmente gati 1000-vjeçare të një dorëshkrimi të humbur, që besohet se i përkiste një princeshe që u largua nga Anglia pas pushtimit norman në shekullin e 11-të. Studiuesi Thijs Porck identifikoi 21 fragmente në qytetin Alkmaar në Holandë, të futur në një fjalor grek të shekullit të 17-të. Këto fragmente, me origjinë nga një psaltir latin, ishin përdorur për të përforcuar lidhjet e librit, një praktikë e zakonshme në shekujt 16 dhe 17.

Porck, një profesor i asociuar i anglishtes mesjetare në Universitetin e Leidenit, përshkroi zbulimin rastësor që ndodhi gjatë një studimi të lidhjeve të hershme moderne të librave në Arkivin Rajonal të Alkmaar-it. Fragmentet datojnë në vitet 1050-1075 dhe përmbajnë shënime në një anglishte të vjetër, të shkruara mbi fjalët latine në psaltir. Kjo sugjeron një qëllim didaktik, duke ndihmuar lexuesit në mësimin e latinishtes.

Veçantia e këtij zbulimi qëndron në rrallësinë e materialeve në anglishten e vjetër, duke i bërë fragmentet domethënëse. Porck rindërtoi pjesë të psaltirit, duke e përfytyruar atë si një libër dikur të bukur dhe madhështor. Ajo që shton intrigën është lidhja midis këtyre fragmenteve dhe të tjerave të gjetura në Kembrixh, Haarlem, Sondershausen dhe Elbląg, duke sugjeruar se dikur ishin pjesë e të njëjtit dorëshkrim.

Very excited to announce the discovery of Old English fragments inside a series of book bindings! They come from an 11th-c. Latin psalter with Old English glosses and this psalter comes with a fascinating potential backstory involving a refugee English princess! 🧵 pic.twitter.com/43a2bT4NOo

— Thijs Porck (@thijsporck) January 11, 2024

Shumë nga këto fragmente u përcaktuan se ishin blerë dhe lidhur në qytetin holandez të Leiden-it rreth vitit 1600. Misteri thellohet ndërsa Porck eksploron se si një dorëshkrim i shekullit të 11-të nga Anglia përfundoi në zotërimin e një libërlidhësi holandez në vitin 1600.

Të dhënat historike tregojnë se gjatë mesit të shekullit të 16-të, dorëshkrimet angleze u dërguan në kontinentin europian, pasi u konfiskuan nga manastiret angleze. Një mundësi është që dorëshkrimi i shekullit të 11-të të ishte mes këtyre dërgesave. Megjithatë, Porck paraqet një hipotezë tjetër që sugjeron se dorëshkrimi mund t'i përkiste një princeshe angleze të quajtur Gunhild.

Gunhild, motra e mbretit të mposhtur anglez Harold Godwinson, iku në kontinent pas pushtimit norman në vitin 1066. Ajo vdiq në Bruzh të Belgjikës, në vitin 1087, me psaltirin e saj dhe sendet e tjera të dhuruara për kishën katolike të Shën Donasit. Përmendja e fundit e regjistruar e dorëshkrimit ishte në vitin 1561, i referuar si psaltiri i Gunhild-ës në latinisht me shkrime të pakuptueshme në gjuhën saksone. Librat e kishës u konfiskuan nga kalvinistët në vitin 1580 dhe u krijua një bibliotekë publike, me libra të panevojshëm që mund të shiteshin.

Porck sugjeron se psaltiri i Gunhild-ës, me shkrimin e tij unik, mund të ketë përfunduar në atelienë e një libërlidhësi në Leiden në vitin 1600. Fragmentet e zbuluara së fundmi në Alkmaar mund të jenë pjesë e kopjes personale të Gunhild-ës të psalmeve. Studimi hedh dritë mbi udhëtimin kompleks të dorëshkrimeve nëpër kohë, duke ndërthurur historinë, gjuhën dhe praktikat në zhvillim të libralidhësve në të gjithë Europën./News Week - Syri.net