Pasi kaloi 1000 ditë në sipërfaqen e Marsit, roveri Perseverance i NASA-s ka zbuluar detaje të reja rreth historisë së një liqeni dhe deltës së lumit të lashtë në planetin e kuq.

Vështrimet e reja, të dallueshme falë zbulimit të detajuar të roverit në terren, po i ndihmojnë shkencëtarët të bashkojnë enigmën e së kaluarës misterioze të Marsit dhe të mund të përcaktojnë nëse jeta ka ekzistuar ndonjëherë atje.

Perseverance dhe shoqëruesi i saj, Ingenuity, zbarkuan në kraterin Jezero më 18 shkurt 2021, për të kërkuar shenja të jetës së lashtë mikrobike.

Si pjesë e kërkimit, eksploruesi robotik sapo përfundoi hetimin e tij për një deltë lumi që dikur ushqehej nga një liqen që mbushte kraterin Jezero miliarda vjet më parë. Gjatë rrugës, Perseverance ka mbledhur gjithashtu 23 mostra shkëmbi nga vende të ndryshme në të gjithë kraterin dhe deltën. Studimi i mostrave në Tokë do të lejonte një analizë më të detajuar duke përdorur pajisje laboratorike.

Disa nga mostrat e fundit të shkëmbinjve të Perseverance përfshijnë silicën, një mineral me kokërr të imët që ndihmon në ruajtjen e fosileve të lashta dhe molekulave organike në Tokë. Molekulat organike mund të formohen gjatë proceseve gjeologjike dhe biologjike.

"Në Tokë, kjo silicë me kokërr të imët është ajo që shpesh e gjeni në një vend që dikur ishte me rërë. Është një lloj mjedisi ku, në Tokë, mbetjet e jetës së lashtë mund të ruhen dhe të gjenden më vonë", tha Morgan Cable, në Laboratorin Jet Propulsion të NASA-s në Pasadena, Kaliforni.

Disa nga shkëmbinjtë përfshinin gjithashtu hekur të lidhur me fosfatin, një burim natyror i elementit fosfor që vepron si një përbërës i ADN-së dhe membranave qelizore.

Në kampione u zbulua edhe karbonat. Këto minerale tregojnë mjedise të pasura me ujë në të shkuarën, duke vepruar si kapsula kohore për kushtet mjedisore në Mars që nga koha kur shkëmbinjtë u formuan fillimisht.

"Ne zgjodhëm kraterin Jezero si një vend uljeje sepse imazhet orbitale treguan një deltë, dëshmi e qartë se një liqen i madh dikur mbushte kraterin. Një liqen është një mjedis potencialisht i banueshëm dhe shkëmbinjtë delta janë një mjedis i mrekullueshëm për varrosjen e shenjave të jetës së lashtë si fosile në të dhënat gjeologjike", tha Ken Farley, shkencëtar i projektit Perseverance dhe profesor i gjeokimisë në Institutin e Teknologjisë në Kaliforni.

Shkëmbinjtë marsianë tregojnë një histori

Shkencëtarët besojnë se krateri Jezero u formua kur një asteroid u përplas në Mars 4 miliardë vjet më parë. Perseverance filloi misionin e saj duke studiuar dhe marrë mostra nga dyshemeja e kraterit menjëherë pas uljes. Puna me detektivët e roverit i ndihmoi shkencëtarët të përcaktojnë se dyshemeja e kraterit është bërë nga shkëmbi vullkanik që u formua ose për shkak të magmës që shpërtheu në sipërfaqe ose aktivitetit vullkanik në sipërfaqen e Marsit.

Misioni nuk ka përfunduar ende, teksa më pas, roveri do të studiojë një zonë pranë hyrjes së kraterit ku një lumë përmbyti dyshemenë e kraterit, duke lënë pas depozita karbonati./ CNN