Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë (GJND) i është kërkuar të shqyrtojë nëse Izraeli po kryen gjenocid kundër palestinezëve në Gaza.

Ishte Afrika e Jugut që e çoi çështjen në gjykatë.

Izraeli e ka hedhur poshtë me forcë akuzën, duke e quajtur atë "të pabazë".

Çfarë është Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë?

GJND-ja është gjykata më e lartë e Kombeve të Bashkuara .

Me qendër në Hagë, në Holandë, u krijua pas Luftës së Dytë Botërore, për të zgjidhur mosmarrëveshjet midis shteteve dhe për të dhënë mendime këshillimore për çështje ligjore, gjë që kërkohet të bëjë me Izraelin.

Ndryshe nga Gjykata Ndërkombëtare Penale (GJPN), GJND-ja nuk mund të ndjekë penalisht individë për krime të rënda kundër njerëzimit, si gjenocidi, por opinionet e saj kanë peshë me OKB-në dhe institucione të tjera ndërkombëtare.

Çfarë është gjenocidi dhe cili është rasti kundër Izraelit?

Afrika e Jugut pretendon se Izraeli po kryen gjenocid kundër palestinezëve, pas sulmit të Hamasit më 7 tetor .

Qindra persona të armatosur të Hamasit kaluan nga Rripi i Gazës në Izraelin jugor, duke vrarë 1300 njerëz, kryesisht civilë dhe duke marrë rreth 240 pengje përsëri në Gaza.

Që kur Izraeli filloi fushatën e tij ushtarake kundër Hamasit si përgjigje, më shumë se 23,000 njerëz, kryesisht gra dhe fëmijë, janë vrarë në Gaza, sipas ministrisë së shëndetësisë të drejtuar nga Hamasi.

Dhe provat e paraqitura nga Afrika e Jugut pretendojnë se "veprimet dhe mosveprimet" nga Izraeli "kanë karakter gjenocidal sepse ato synojnë të shkaktojnë shkatërrimin e një pjese të konsiderueshme të grupit kombëtar, racor dhe etnik palestinez".

Kjo i referohet edhe asaj që Izraeli po bën në mënyrë aktive, siç është kryerja e sulmeve ajrore, dhe asaj që pretendohet se po dështon të bëjë, siç është, sipas Afrikës së Jugut, parandalimi i dëmtimit të civilëve.

Dhe rasti nxjerr në pah retorikën publike izraelite, duke përfshirë komentet e kryeministrit Benjamin Netanyahu, si dëshmi e "qëllimit gjenocidal".

Sipas të drejtës ndërkombëtare, gjenocidi përkufizohet si kryerja e një ose më shumë akteve me synimin për të shkatërruar, tërësisht ose pjesërisht, një grup kombëtar, etnik, racor ose fetar .

A mundet gjykata ta detyrojë Izraelin të ndalojë luftën në Gaza?

Afrika e Jugut kërkon që GJND-ja të urdhërojë Izraelin që "të pezullojë menjëherë operacionet e tij ushtarake në dhe kundër Gazës".

Por është  e sigurt që Izraeli do ta shpërfillte një urdhër të tillë dhe nuk mund të detyrohet ta zbatojë.

Vendimet janë teorikisht ligjërisht të detyrueshme për palët në GJND - të cilat përfshijnë Izraelin dhe Afrikën e Jugut - por në praktikë, të pazbatueshme.

Në vitin 2022, GJND-ja urdhëroi Rusinë të "pezullonte menjëherë operacionet ushtarake" në Ukrainë - por urdhri u shpërfill.

Izraeli thotë se lufta pritet të vazhdojë gjatë gjithë vitit 2024

Kur do të ketë një vendim?

GJND-ja mund të vendosë shpejt mbi kërkesën e Afrikës së Jugut që Izraeli të pezullojë fushatën e tij ushtarake.

Kjo, në teori, do t'i mbronte palestinezët nga ajo që përfundimisht mund të shpallet gjenocid.

Por një vendim përfundimtar nëse Izraeli po kryen gjenocid mund të zgjasë disa vjet.

Pse Afrika e Jugut e ka ngritur çështjen?

Afrika e Jugut ka qenë shumë kritike ndaj operacionit ushtarak të Izraelit në Gaza.

Dhe si nënshkruese e Konventës së Gjenocidit të OKB-së të vitit 1948 , ajo ka detyrimin të veprojë, thotë ajo.

Kongresi Kombëtar Afrikan qeverisës ka gjithashtu një histori të gjatë solidariteti me çështjen palestineze.

Ajo sheh paralele me luftën e saj kundër aparteidit - një politikë e ndarjes racore dhe diskriminimit të zbatuar nga qeveria e pakicës së bardhë në Afrikën e Jugut kundër shumicës zezake të vendit, deri në zgjedhjet e para demokratike, në 1994.

Vendi dënoi sulmet e 7 tetorit dhe bëri thirrje për lirimin e pengjeve.

Por muajin e kaluar, Presidenti Cyril Ramaphosa u tha udhëheqësve hebrenj të Afrikës së Jugut, qeveria e tij "qëndron me popullin e Palestinës, i cili ka duruar mbi shtatë dekada të okupimit brutal të tipit aparteid".