Nga Josh Rogin

Shumë njerëz në Uashington e konsiderojnë takimin e javës së kaluar mes presidentit Biden dhe presidentit kinez Xi Jinping si një shenjë se dy fuqitë e mëdha po afrohen më shumë. Por për çështjen më të rëndësishme në marrëdhënie, Tajvanin, Uashingtoni dhe Pekini po largohen më tej. Retorika e Xi-sëtregon se ai po bëhet i paduruar me status kuo-në – dhe veprimet e tij janë edhe më shqetësuese.

Gjatë takimit privat të dy liderëve në Bay Area të San Franciskos, Xi bëri disa komente kërcënuese për Tajvanin. Lidhur me dëshirën e kahershme të Pekinit për të vënë nën kontroll ishullin, Xi tha se "preferenca e tij ishte për ribashkim paqësor", u tha gazetarëve një zyrtar i lartë amerikan - por më pas Xi përshkroi disa skenarë sipas të cilëve ai mund të përdorte forcën. Biden i përsëriti Xi-së se Shtetet e Bashkuara mbështesin status kuo-në dhe janë të vendosur për të ruajtur paqen.

Por reagimi i Xi-së ndaj deklaratës së re të thjeshtë të politikës ekzistuese të SHBA-së nga Biden ishte t'i thoshte presidentit të SHBA se Kina nuk do të ishte e kënaqur me status kuo-në përgjithmonë.

"Xi u përgjigj: "Dëgjo, nuk jam kundër paqes, por herët a vonë ne duhet të shkojmë drejt zgjidhjes," thotë zyrtari.

Disa zyrtarë aktualë dhe ish-zyrtarë e theksuan këtë citim si dëshmi se Xi po bëhet gjithnjë e më i padurueshëm, duke sugjeruar se ai synon të shtojë përpjekjet për të detyruar Tajvanin t'i bashkohet Republikës Popullore. Matthew Pottinger, zëvendëskëshilltar për sigurinë kombëtare i presidentit DonaldTrump, vuri në dukje se leximi i takimit nga ministria e jashtme kineze thoshte se Xi i tha Bidenit se Shtetet e Bashkuara në fakt duhet të "mbështesin ribashkimin paqësor të Kinës" - një shenjë goxha e keqe, tha Pottinger.

"Ky është një ndryshim domethënës i rregullave të lojës, sepse Pekini tani po thotë se marrëdhënia me Kinën bazohet në mbështetjen e SHBA-së për marrjen e Tajvanit nga ana e Kinës,"tha Pottinger. "Xi po thotë: "Unë nuk do ta duroj status kuo-në e Tajvanit edhe për shumë kohë dhe ti, Amerikë, po na bëhesh pengesë".

Jo të gjithë janë dakord për mënyrën se si të parashikojnë të ardhmen. Dy zyrtarë të tjerë të lartë të administratës me të cilët fola pas samitit thanë se i shihnin komentet e Xi-së për ribashkimin në përputhje me deklaratat e kaluara nga Pekini. Por ata besonin se Xi ishte bërë më i sigurt në dy aspekte të tjera të çështjes së Tajvanit. Xi e paralajmëroi në mënyrë agresive Biden-in kundër armatosjes së Tajvanit dhe gjithashtu i kërkoi që të mos mbështeste zëvendëspresidentin tajvanez Lai Ching-te në kandidaturën e tij presidenciale para zgjedhjeve në janar, thanë ata.

Pekini e sheh Lain dhe Partinë e tij Demokratike Progresive si "pro-pavarësisë". Lai dhe presidenti Tsai Ing-wen kanë shpjeguar në mënyrë të përsëritur se ata nuk kërkojnë pavarësi formale për Tajvanin, por megjithatë janë nën sulmin e Pekinit. Tsai ka refuzuar të pohojë atë që quhet "Konsensusi i vitit 1992", i cili në thelb pohon se Tajvani është pjesë e Kinës. Dhe Pekini e sheh Partinë Nacionaliste të opozitës si më miqësore.

Në konferencën e tij për shtyp pas samitit, Biden tha se kishte paralajmëruar hapur Xi-në kundër ndërhyrjes në zgjedhjet e ardhshme presidenciale të Tajvanit. Natyrisht, Pekini tashmë po punon për të minuar kandidaturën e Lait në një sërë mënyrash, duke përdorur frikësimin ushtarak, shtrëngimin ekonomik dhe luftën e informacionit.

"Tani për tani, ne po shohim një fushatë shumë të sofistikuar të përqendruar në tre parime kryesore: dezinformim, dezinformim dhe dezinformim," më tha Vincent Chao, zëdhënës i DPP-së, gjatë një paneli në Forumin Ndërkombëtar të Sigurisë të Halifax-it të kësaj fundjave.

Për ta bërë të qartë kërcënimin se DPP-ja do ta çojë Tajvanin në luftë, ushtria kineze e ka kërcënuar ishullin me një numër rekord avionësh luftarakë dhe anije detare në muajt e fundit. Kina dërgoi 21 avionë ushtarakë dhe shtatë anije në zonën e identifikimit të mbrojtjes ajrore të Tajvanit vetëm disa ditë pas takimit Biden-Xi.

Arritjet e kufizuara të takimeve Biden-Xi, si rivendosja e komunikimeve ushtarake SHBA-Kinë (të cilat Pekini i ndërpreu vitin e kaluar për të protestuar ndaj vizitës së kryetares së atëhershme të Dhomës së Përfaqësuesve, Nancy Pelosi në Tajvan), janë pozitive. Megjithatë, këto zhvillime shpresëdhënëse maskojnë një realitet të zymtë: Xi po i thotë botës me fjalë dhe me veprime se ai synon të pushtojë Tajvanin në një mënyrë ose në një tjetër – dhe të gjithë të tjerët ose duhet ta ndihmojnë aktivisht ose thjesht ta pranojnë këtë gjë. 

Chao tha se çelësi për t'u përballur me Xi-në është të sigurohet se "rreziku dhe kostoja e ndërmarrjes së veprimeve të Xi Jinping-ut nuk duhet të jetë kurrë më e ulët se rreziku dhe kostoja e mosndërmarrjes së tyre". Kjo do të thotë të forcohet frenimi duke rritur fluksin e armëve në Tajvan. Ai gjithashtu kërkon ndihmën e Tajvanit për të mbrojtur institucionet e tij demokratike dhe mjedisin e tij të informacionit, pa marrë anë në politikën e tij.

Udhëheqësit në Uashington dhe Taipei nuk mund të lejojnë që optimizmi për marrëdhëniet SHBA-Kinë të errësojë faktin se Xi po ndryshon me shpejtësi status kuo-në rreth Tajvanit dhe po ndërhyn në politikën tajvaneze më shumë se kurrë më parë. Xi i ka bërë të qarta qëllimet e tij të vërteta. Shpërfillja e fjalëve dhe veprimeve të tij kërcënuese do të ishte një politikë tejet e rrezikshme./Washington Post - Syri.net