Nga Joel Gunter

Raporton nga Bregu Perëndimor

Abed Wadi ishte duke u veshur për funeralin kur erdhi  mesazhi.

Ishte një imazh, që ia dërgoi një mik, i një grupi burrash të maskuar që pozonin me sëpatë, një enë benzine dhe një sharrë elektrike, me tekst në hebraisht dhe arabisht.

‘Të gjithë minjtë në kanalet e fshatit Qusra, po ju presim dhe nuk do t'ju vajtojmë’, thuhej në tekst.

‘Po vjen dita e hakmarrjes’.

Qusra ishte fshati i Wadit, në pjesën veriore të Bregut Perëndimor afër Nablusit. Funerali atë ditë ishte për katër palestinezë nga fshati. Tre ishin vrarë një ditë më parë, të mërkurën 11 tetor, pasi kolonët izraelitë hynë në Qusra dhe sulmuan një familje palestineze.

I katërti u qëllua për vdekje në përleshjet e mëpasshme me ushtarët izraelitë.

Të nesërmen, fshatarët e Qusrës po përgatiteshin të niseshin për në një spital gjysmë ore larg dhe të ktheheshin me trupat e të vdekurve. Për ta bërë këtë, ata do të duhet të udhëtojnë nëpër tokën që është e mbushur me vendbanime izraelite, ku rreziku i dhunës, i lartë edhe në kohët e zakonshme, është rritur në mënyrë dramatike në dy javët që kur Izraeli hyri në luftë me Hamasin.

Wadi e uli telefonin dhe vazhdoi të vishej. Ishin katër burra në frigoriferë në spital, të cilët duhej të silleshin në shtëpi. Ai nuk do të frenohej nga një kërcënim, tha ai. Kishte dëgjuar shumë.

Nuk kishte asnjë mënyrë që Wadi ta dinte se, brenda pak orësh, kolonët izraelitë të linjës së ashpër do të përballeshin me kortezhin e varrimit dhe vëllai i tij dhe nipi i ri do të vriteshin me armë zjarri.

‘Nëse do të kishim vonuar një apo edhe dy ditë, çfarë dobie do të kishte? tha Wadi, i ulur në oborrin me hije të shtëpisë së tij familjare në Qusra.

‘A mendoni se kolonët do të ishin larguar nga ky vend ditën e dytë?’

Sipas zyrës humanitare të OKB-së, java që pasoi sulmin vrasës të Hamasit ishte më fatalja për palestinezët në Bregun Perëndimor që kur filloi të raportonte viktima në vitin 2005, me të paktën 75 palestinezë të vrarë nga ushtria izraelite ose kolonët, dhe incidente të dhunës së kolonëve nga një mesatare prej 3-8 në ditë.

Në një bastisje në një kamp refugjatësh palestinezë dhe në një sulm të rrallë ajror në rajon, të enjten me datën 12, forcat izraelite vranë të paktën 12 persona, thanë zyrtarët palestinezë dhe policia izraelite tha se u vra një oficer.

Kishte ‘një rrezik real’ që territori i pushtuar ‘të dilte jashtë kontrollit’, tha OKB-ja këtë javë.

Banorët palestinezë të Bregut Perëndimor thonë se ndërkohë që vëmendja e botës është tërhequr nga fatkeqësia që po ndodh në Gaza, kolonët izraelitë po përfitojnë duke hyrë në fshatra dhe duke dëbuar, madje duke vrarë, civilë palestinezë.

Në të paktën tre raste, sipas pamjeve me video ose dëshmive të fshatarëve, kolonët kanë qenë të veshur me uniforma ushtarake ose të shoqëruar nga ushtria izraelite në sulmet e tyre.

Tre burrat e parë që vdiqën në Qusra kishin shkuar për të mbrojtur një familje në një shtëpi në periferi të fshatit, pasi kolonët iu afruan shtëpisë dhe filluan të gjuanin gurë drejt saj, thanë disa banorë për BBC-në.

Ata thonë se kolonët më pas hapën zjarr ndaj fqinjëve palestinezë që erdhën për të ndihmuar, duke vrarë tre të rinj, Hasan Abu Sorour, 16 vjeç, Obayda Abu Sorour, 17 vjeç dhe Musab Abu Reda, 25 vjeç, dhe duke plagosur rëndë disa të tjerë. Moath Odeh, 21 vjeç, u vra më vonë në përleshjet me ushtarët.

Mes të plagosurve ishte një baba dhe vajza e tij gjashtëvjeçare, të cilët jetonin në shtëpi, të cilët u qëlluan në fytyrë dhe në bark, sipas dy personave që çuan të vdekurit dhe të plagosurit në një klinikë mjekësore aty pranë.

Një nga ata që ndihmonte në klinikë ishte Amer Odeh, një kushëri tjetër i viktimave. Ameri u detyrua të telefononte Said Odehin, babain e 17-vjeçarit Obayda.

‘I thashë, djali yt është plagosur lehtë,’ tha Ameri, në një intervistë së bashku me Saidin në Qusra të martën. ‘Nuk mund t'i jepja lajmin tronditës në telefon.’

Saidi nxitoi për te qendra mjekësore. ‘Më thanë që djali im ishte i plagosur, por nuk kisha se si ta shihja në atë moment’, kujton ai me sytë e tij të skuqur nga lotët.

‘U thashë se doja ta shihja djalin tim menjëherë dhe hyra në dhomë dhe pashë se me hirin e Zotit ai kishte rënë dëshmor’.

Të nesërmen ishte caktuar të bëhej funerali për katër viktimat. Abed Wadi hoqi nga mendja imazhin e burrave të maskuar me sëpata dhe sharrë elektrike me zinxhir dhe iu bashkua kolonës funebre që po kthente trupat nga spitali në Qusra.

Teksa makinat dhe ambulancat kalonin përgjatë rrugës Nablus-Ramallah, kolona u zu në pritë nga kolonët izraelitë të linjës së ashpër. Në përleshjen që pasoi, sipas pamjeve në video dhe dëshmitarëve okularë, kolonët qëlluan me gurë kolonën, disa anëtarë të kolonës funebre hodhën gurë nga ana e tyre dhe kolonët dhe ushtarët izraelitë u përgjigjën me zjarr të vërtetë.

Në ‘kaosin dhe të shtënat kuturu’, Abed Wadi humbi gjurmët e vëllait të tij, Ibrahimit, një politikan vendas 63-vjeçar me Lëvizjen Fatah, dhe djalit të Ibrahimit, Ahmedit, një student 24-vjeçar për drejtësi. Pamjet në video të një pjese të konfrontimit duket se tregojnë Ahmedin dhe të tjerët duke ikur nga të shtënat me armë, përpara se Ahmedi të goditet nga plumbat në rrugë.

‘Më thanë se nipi im u qëllua dy herë në bark dhe një herë në qafë, dhe vëllai im u qëllua në bel, drejt zemrës së tij’, tha Wadi.

‘Nuk kishte armë në karvanin tonë funebër’, tha ai. ‘Zakonisht ne valëvisim flamurin palestinez nga makinat, por as flamurin tonë nuk e mbajtëm, për shkak të frikës.’

Banorët në Qusra i thanë BBC-së këtë javë se frika kishte hyrë në fshat. Fundjava e kaluar ishte fillimi i sezonit të ullirit në këtë zonë, por banorët që varen nga vjelja për të ardhurat e tyre thanë se nuk do të shkonin te pemët në periferi të fshatit nga frika se mos i pushkatonin kolonët.

Kishte pasur një rritje të konsiderueshme të dhunës nga kolonët izraelitë këtë vit, edhe para sulmit të Hamasit, sipas të dhënave të OKB-së, me më shumë se 100 incidente të raportuara çdo muaj dhe rreth 400 njerëz të dëbuar nga toka e tyre midis janarit dhe gushtit.

Organizata izraelite e të drejtave të njeriut B'Tselem i tha BBC-së se që nga sulmi, ajo kishte dokumentuar ‘një përpjekje të bashkërenduar dhe të organizuar nga kolonët për të përdorur faktin se e gjithë vëmendja ndërkombëtare dhe vendore është përqendruar në Gaza dhe veriun e Izraelit në përpjekje për të zaptuar tokë në Bregun Perëndimor’.

Të dhënat e pjesshme të përpiluara nga B'Tselem, që mbulojnë gjashtë ditët e para pas sulmit të Hamasit, regjistruan të paktën 46 incidente të veçanta në të cilat thuhet se kolonët kërcënuan, sulmuan fizikisht ose dëmtuan pronën e palestinezëve në Bregun Perëndimor.

‘Shumë familje dhe komunitete barinjsh kanë ikur sepse janë kërcënuar javën e kaluar nga kolonët,’ tha Roy Yellin, një zëdhënës i B'Tselem. ‘Kolonët u kanë dhënë banorëve një afat për t'u larguar dhe u kanë thënë se nëse s'e bëjnë do të lëndohen. Dhe disa fshatra janë boshatisur plotësisht.’

Një nga ato fshatra ishte Wadi al-Siq, afër Ramallahut, më parë vendi i një komuniteti palestinez beduin prej rreth 200 banorësh. ‘Për muaj të tërë ne jemi përballur me provokime dhe sulme nga kolonët ditë e natë, por që nga fillimi i luftës sulmet u rritën’, tha Abdul Rahman Kaabna, 48 vjeç, fermer nga Wadi al-Siq.

Më 9 tetor, një grup prej rreth 60 kolonësh, shumë prej të cilëve të veshur me uniforma ushtarake, sulmuan komunitetin, sipas tre banorëve tashmë të mërguar. ‘Na sulmuan me armë dhe i tmerruan të gjithë’, tha Kaabna. ‘Pastaj na dhanë një orë kohë për të dalë me delet tona dhe na kërcënuan me vdekje nëse nuk largoheshim’.

Banorët ecën më shumë se 10 km për të shpëtuar, tha një banor tjetër, Ali Arara, 35 vjeç. ‘Kolonët vodhën gjithçka nga shtëpitë tona,’ tha ai. ‘Vajza ime ishte e tmerruar. Na rrahën dhe na lanë pa asgjë’.

Sipas B'Tselem dhe Yesh Din, një grup tjetër izraelit për të drejtat e njeriut që monitoron dhunën në Bregun Perëndimor, frikësimi dhe zhvendosja e detyruar e raportuar në Wadi al-Siq është përsëritur në komunitetet në të gjithë territorin që nga 7 tetori.

Në një nga incidentet më tronditëse të filmuara javën e kaluar, një kolon izraelit hyri në një fshat palestinez të quajtur Al-Tuwani afër Hebronit dhe qëlloi një banor palestinez të paarmatosur në bark në një distancë të shkurtër, ndërsa një ushtar izraelit e shikonte.

Incidenti filloi kur dy kolonë të armatosur, të shoqëruar nga një ushtar, sulmuan një shtëpi në periferi të fshatit, sipas tre banorëve, përfshirë edhe pronarin e shtëpisë.

‘Tre izraelitë erdhën në shtëpinë time. Ishin të armatosur dhe njëri kishte veshur uniformën e ushtrisë’, tha Musab Rabai, 36 vjeç.

‘Një nga kolonët hyri në shtëpi, më shtyu dhe më gjuajti me armë në kokë dhe më tha se do të më qëllonte’.

Fqinjët iu përgjigjën thirrjeve të Rabait për ndihmë, tha ai. Në mesin e tyre ishte edhe Zakriha Adra, baba i katër fëmijëve. Pamjet në video të filmuara nga kushëriri i Adras, Baseli, tregojnë kolonin që dyshohet se ka rrahur Rabain dhe ushtarin izraelit duke qëndruar pak larg grupit të fqinjëve palestinezë. Më pas, koloni i armatosur i afrohet Adrës, e godet me pushkë dhe e qëllon në bark vetëm disa metra larg.

Gjatë gjithë përplasjes, Adra duket se i mban krahët në një mënyrë jo kërcënuese.

Sipas familjes, Adra ndodhet në spital në gjendje kritike. ‘Ai mbijetoi, por plumbi i ka bërë shumë dëme në bark’, tha Baseli, kushëriri i tij.

Musab Rabai, shtëpia e të cilit u sulmua, tha se të shtënat kishin qenë kulmi i ditëve të kërcënimeve dhe shkatërrimit të pronës nga kolonët.

‘Që nga e shtuna ata kanë qëndruar rreth fshatit të armatosur dhe kanë përdorur një buldozer për të shkatërruar pemët,’ tha ai. ‘Burrat këtu në fshat kanë fjetur me turne, vetëm disa orë secili, kështu që gjithmonë është dikush zgjuar në rast se kolonët sulmojnë.’

BBC i kërkoi Këshillit Yeshas, organizatës ombrellë për kolonët në Bregun Perëndimor dhe gjetkë, të komentojë për këtë histori, por ata nuk pranuan. Moti Yogev, kreu në detyrë i Këshillit Binyamin, i cili gjithashtu përfaqëson kolonët në rajon, tha se kolonët e dhunshëm ishin një pjesë e margjinalizuar e komunitetit të kolonëve. ‘Nëse ekzistojnë, duhet të trajtohen si çdo kriminel tjetër’, tha ai.

Ushtria izraelite dhe forcat policore izraelite nuk iu përgjigjën kërkesave të shumta për koment.

‘Gjëja më tragjike është se dhuna nga këta kolonë ekstremë nuk sjell asnjë reagim nga ushtria izraelite,’ tha Dov Khenin, një ish politikan izraelit i kthyer në aktivist të paqes. ‘Dhe dhuna ka qëllimin e vet, për të hequr qafe këto komunitete të vogla palestineze, për t'i dëbuar nga shtëpitë e tyre.’

Frika për shumë palestinezë tani është se situata në Bregun Perëndimor vetëm do të përkeqësohet. Ministri i Sigurisë Kombëtare të Izraelit, Itar Ben Gvir, njoftoi javën e kaluar se qeveria do të blinte 10,000 pushkë për të armatosur civilët izraelitë, përfshirë ata në vendbanimet e Bregut Perëndimor, një lëvizje që kërcënon të mjegullojë më tej linjat midis kolonëve të armatosur dhe anëtarëve të ushtrisë në territorin e pushtuar.

Në Qusra, Abed Wadi tha se kishte dëgjuar lajmet për 10,000 pushkët. Ai tundi kokën. ‘Kjo nuk do të ndryshojë asgjë për banorët e Qusras,’ tha ai.

Wadi ishte ulur në oborrin e tij, i rrethuar nga postera që mbanin imazhin e vëllait të tij, nipit të tij dhe katër burrave të tjerë nga fshati që u vranë javën e kaluar.

‘Gjithmonë e kemi parë pushkën në duart e kolonëve, ata na qëllojnë prej kohësh’, tha ai.

Por diçka kishte ndryshuar, tha ai. Dukej sikur kolonët ishin bërë më agresivë, më radikalë. ‘Fermat po digjen, ullinjtë janë prerë, makina janë shkatërruar, toka po vidhet’, tha Wadi.

‘Dhe ky është vetëm fshati ynë. Nëse do të shikonit fshatin tjetër dhe fshatin tjetër, do të gjenit zemërim dhe dhimbje te secili,’ tha ai. ‘Dhe kjo nuk do të ketë fund.’

Përgatiti: SYRI.net