Janusz Bugajski, 8 tetor 2023

Aleatët më të qëndrueshëm mund të mos pajtohen dhe të shprehin hapur interesat e tyre kombëtare pa dëmtuar thelbin e marrëdhënieve të tyre. Nën qeverinë Kurti-Vjosa, Kosova ka dëshmuar se vendi tashmë është mjaft i pjekur jo vetëm për të mbrojtur interesat e veta, por edhe për t’i bërë ballë presionit të jashtëzakonshëm nga SHBA-ja dhe BE-ja për t’iu përkulur mini-imperializmit serb.

Në muajt e fundit, Prishtina ka qenë nën presion të madh ndërkombëtar për të lejuar krijimin e një asociacioni të komunave serbe, i cili do të krijonte efektivisht një entitet mono-etnik që do të paralizonte funksionimin e shtetit. Prishtina është kritikuar padrejtësisht edhe nga Brukseli dhe Uashingtoni për zgjedhjen dhe emërimin e kryetarëve në komunat veriore sipas normave demokratike.

Është e kuptueshme që të gjitha qeveritë e Kosovës që nga ndërhyrja e NATO-s në vitin 1999 i kanë qenë mirënjohëse Shteteve të Bashkuara për lidershipin amerikan në lehtësimin e krijimit të shtetit. Por mirënjohja pa afirmim bëhet varësi dhe mund të ngjallë pakënaqësi te mirënjohësit dhe arrogancë te mbrojtësi. Prandaj, është e rëndësishme që Prishtina t’u qëndrojë parimeve, kushtetutës dhe mbrojtjes së saj kombëtare dhe të përfaqësojë qytetarët e saj dhe jo ndonjë fuqi të jashtme. Shtetet e Bashkuara dhe Polonia kanë pasur disa mosmarrëveshje në vitet e fundit, por aleanca dypalëshe mbetet e fortë dhe Varshava nuk ka frikë t’i rezistojë Uashingtonit herë pas here.

Si kryeministri Albin Kurti ashtu edhe presidentja Vjosa Osmani nuk kanë pranuar të dorëzohen para presionit ndërkombëtar. Kurti ka pohuar se SHBA dhe BE-ja po e qetësojnë presidentin serb Aleksandar Vuçiq me shpresën e gabuar se ai do të bëhet më properëndimor dhe anti-Moskë. Vendimi i Uashingtonit për të ndëshkuar Prishtinën në maj pas sulmeve të dhunshme të bandave serbe në të cilat  u lënduan disa dhjetëra ushtarë të NATO-s, u kritikua me të drejtë nga Kurti. Qeveria vendosi të njohë rezultatet e zgjedhjeve pavarësisht nga bojkoti i organizuar nga përfaqësuesit e Beogradit për të justifikuar dhunën.

Përjashtimi i mëvonshëm i Kosovës nga një stërvitje ushtarake e udhëhequr nga SHBA-ja dhe këmbëngulja e Departamentit të Shtetit të SHBA-së që Prishtina të tërheqë forcat e saj policore nga afër ndërtesave komunale e inkurajoi Vuçiqin për provokime të mëtejshme. Qeveria Kurti me të drejtë ka mbajtur një pozicion, ndërkohë që qeveritë e mëparshme mund të jenë tërhequr nga frika e humbjes së patronit amerikan.

Presidentja Osmani, nga ana e saj, bëri thirrje për sanksione kundër Serbisë në samitin e fundit të Komunitetit Politik Evropian prej 47 anëtarësh të organizuar nga Spanja, një organ i vendosur për të diskutuar çështjet e sigurisë pas pushtimit të Rusisë në Ukrainë. Ajo tha se sanksionet ishin përgjigja e duhur ndaj sulmit vdekjeprurës ndaj policisë së Kosovës në shtator, kur një grup prej 30 personash të armatosur kaloi kufirin nga Serbia dhe vrau një oficer policie. Ajo theksoi se sulmi nuk ishte i drejtuar vetëm kundër Kosovës, por cenoi paqen, stabilitetin dhe sigurinë në mbarë Evropën.

Osmani shkoi edhe më tej duke sugjeruar se çdo bisedë me Vuçiqin do të ishte e pakuptimtë në rrethanat aktuale. Në fakt, nuk ka “normalizim” mes Kosovës dhe Serbisë, vetëm rrëshqitje në dhunë dhe përpjekje për të nënshtruar dhe përçarë Kosovën. Të dërguarit Miroslav Lajčák dhe Gabriel Escobar i shpërfillin deklaratat e Vuçiqit se ai kurrë nuk do ta njohë Kosovën dhe për rrjedhojë nuk do t’i “normalizojë” marrëdhëniet. Kurti dhe Osmani thjesht theksojnë se nuk ka kuptim në dialog nëse njëra palë refuzon të pranojë ekzistencën dhe barazinë e tjetrës. Ne jemi dëshmitarë të të njëjtit qëndrim të Moskës në politikën e saj ndaj Ukrainës, ku dështimi i Perëndimit për të mbrojtur viktimën dhe për të penguar agresorin ka çuar në luftën aktuale.

Frika e shprehur nga disa politikanë kosovarë se afirmimi i Prishtinës do të shkaktojë një përçarje të përhershme me SHBA-në është e ekzagjeruar dhe kundërproduktive. Në realitet, çdo cenim i sovranitetit të Kosovës do të perceptohet si dështim i strategjisë amerikane. Një politikë perëndimore që qetëson agresionin serb mund të çojë në një luftë të re ballkanike në të cilën Kosova do të duhet të mbrohet përsëri nga trupat e NATO-s dhe SHBA-së. Dhe në fund të fundit, asnjë qeveri amerikane nuk do të dojë që Moska të festojë një humbje amerikane në Ballkan. Kosova duhet të mbrojë pavarësinë, integritetin dhe sigurinë e saj, si çdo shtet tjetër evropian, dhe do të respektohet nëse do t’i mbrojë këto parime themelore të sovranitetit.

Janusz Bugajski është një anëtar i lartë në Fondacionin Jamestown në Uashington DC. Libri i tij i fundit është Failed State: A Guide to Russia’s Rupture. Libri i tij i ardhshëm Pivotal Poland: Europe’s Rising Strategic Player.