"Çdo francez është një ushtar dhe i detyrohet vetes për mbrojtjen e kombit," deklaroi Akti Jourdan i 1798, duke krijuar konceptin e shërbimit universal ushtarak.
Pothuajse dy shekuj më vonë, presidenti francez Zhak Shirak më në fund e hoqi shërbimin masiv, duke e zëvendësuar atë me "Ditën e Mbrojtjes dhe të Shtetësisë", një ditë e vetme në vit për të rinjtë që të mësojnë për vlerat republikane.
Fundi i shërbimit kombëtar në 1997 nuk gjeti aq popullaritet në Francë. Për disa, ishte një fyerje ndaj historisë.
Por pjesa tjetër e Evropës do të ndiqte shembullin. Në të gjithë kontinentin, shërbimi ushtarak ishte në hapat e fundit në fund të shekullit.
Politikëbërësit donin që ushtritë e tyre të kishin personel vetëm me profesionistë. Pa asnjë konflikt në perëndim të Ballkanit për gati gjysmë shekulli, ushtritë e mëdha me potencialisht qindra mijëra rezervistë dukeshin jo vetëm të vjetruara, por të kushtueshme.
Britania e kishte hequr shërbimin ushtarak në vitin 1963; Belgjika e bëri këtë në 1992.
Por midis viteve 2004 dhe 2011, një pjesë e madhe e Evropës e hoqi shërbimin kombëtar. Vetëm Danimarka, Estonia, Finlanda, Qiproja, Greqia, Austria dhe Zvicra nuk e kanë braktisur asnjëherë shërbimin.
Megjithatë, disa rregulla u lehtësuan. Në vitin 2006, Vjena e reduktoi shërbimin ushtarak në vetëm gjashtë muaj.
Aneksimi i Krimesë nga Rusia në vitin 2014 ishte tronditja e parë që nxiti disa qeveri evropiane të rimendonin shërbimin ushtarak.
Ukraina riktheu rekrutimin në vitin 2014, gjë që e ka lejuar atë të grumbullojë një ushtri të madhe profesionistësh dhe rezervistësh në luftën e saj aktuale me Rusinë.
Në vitin 2015, Lituania e rifuqi pjesërisht atë (pasi e kishte përfunduar në 2008) dhe Norvegjia u bë vendi i parë evropian që futi shërbimin e detyrueshëm ushtarak për gratë.
Dy vjet më vonë, Suedia e rivendosi ligjin. Franca filloi ta zvarriste shërbimin e saj kombëtar të rifutur rishtazi, të njohur si SNU, në 2019.
Ministria e Mbrojtjes e Lituanisë nisi një studim mbi rekrutim të plotë në janar të këtij viti, përpara pushtimit të plotë rus të Ukrainës muajin e ardhshëm. Sulmi i Vladimir Putin ka provokuar një rishikim tjetër.
Letonia ka qenë e para që ka vepruar. Në fillim të korrikut, Ministria e saj e Mbrojtjes njoftoi se burrat e moshës 18-27 vjeç do të duhet të kryejnë njëmbëdhjetë muaj shërbim ushtarak. Projektligji, i cili duhet të kalojë në parlament, pritet të prezantohet vitin e ardhshëm.
"Popullsia e Letonisë duhet të kuptojë se për të mbijetuar ne thjesht duhet të rrisim pjesën e popullsisë që ka marrë trajnime ushtarake dhe është e gatshme të përfshihet në luftime. Kjo duhet të zvogëlojë rrezikun që Rusia të sulmojë Letoninë sipas dëshirës." citohet Ministri i Mbrojtjes, Artis Pabriks, të ketë thënë.
Vende të tjera mund të pasojnë. Në prill, Ministria holandeze e Mbrojtjes thuhet se filloi një studim për futjen e rekrutimit të stilit skandinav pasi një e katërta e pozicioneve ushtarake janë aktualisht të paplotësuara. Polonia prezantoi një sistem të ri të "shërbimit të përgjithshëm vullnetar ushtarak me pagesë" në mars.
Në Rumani, e cila refuzoi rikthimin e rekrutimit disa vite më parë, Ministria e Mbrojtjes paraqiti një projektligj këtë muaj që do t'i detyrojë shtetasit që jetojnë jashtë vendit të kthehen në atdhe brenda 15 ditëve për t'u rekrutuar në rast të gjendjes së jashtëzakonshme ose lufte.
Jo të gjithë e kanë ndjekur shembullin.
António Costa, kryeministri portugez, ka përjashtuar mundësinë e rikthimit të shërbimit të detyrueshëm ushtarak. As nuk ka shumë debate në Spanjë, Itali dhe Belgjikë. Një sondazh i bërë këtë vit nga botimi belg La Dernière Heure zbuloi se 60% e të anketuarve nuk do të ishin të gatshëm të merrnin armët dhe të luftonin për vendin.
Në Gjermani, ku rekrutimi u pezullua në vitin 2011, politikanët nga i gjithë spektri kanë sugjeruar se ai duhet të kthehet. Carsten Linnemann, nënkryetari i Unionit Demokratik Kristian (CDU), tani një parti opozitare, tha në mars se rikthimi i shërbimit ushtarak mund "t’i bëjë mirë" shoqërisë. Ëolfgang Hellmich, një deputet i Social Demokratëve të qendrës së majtë (SPD), një parti qeverisëse, ka bërë thirrje për një debat "urgjent".
Përveç patriotizmit, unitetit kombëtar dhe (në vende si Franca) të gjeturit angazhim për të rinjtë e papunë, shqetësimi është nëse evropianët janë të përgatitur të përballen me rreziqe të reja.
Midis viteve 1999 dhe 2021, shpenzimet e kombinuara të BE-së për mbrojtjen u rritën vetëm me 20 për qind, sipas raporteve të Agjencisë Evropiane të Mbrojtjes. Kjo krahasohet me një rritje prej 66 për qind nga SHBA, dhe 292 për qind nga Rusia dhe 592 për qind nga Kina, gjatë së njëjtës periudhë.
Për vendet afër Rusisë, kërcënimi i paraqitur nga Moska është më i dukshëm. Megjithatë, në të gjithë Evropën, ushtritë janë në vështrirësi për personel. Për shembull, ushtria holandeze ka aktualisht rreth 9,000 vende të lira, rreth një e katërta e numrit të përgjithshëm të pozicioneve, sipas raportimeve të shtypit vendas./ar.sh/SYRI.NET
© SYRI.net
Gazës mund t’i duhen 14 vjet për t’u pastruar nga rrënojat, njofton eksperti
'Vrasja e Alexei Navalnyt mund të mos jetë urdhëruar direkt nga Putini'
Ministri gjerman: Synimi i Putinit s’është Ukraina, por Evropa
Denonco
Merrni lajmet më të fundit nga SYRI.net në çdo moment dhe kudo që të jeni!
