Mësoni 10 fakte magjepsëse rreth historisë së përbashkët të Rusisë dhe Shteteve të Bashkuara që ndihmojnë në vendosjen në kontekst të tensioneve aktuale mes këtyre superfuqive.

Bota duket se është në prag të diçkaje të madhe dhe të keqe. Hulumtimet sugjerojnë se ky është një shqetësim i zakonshëm. Në një studim të vitit 2022 të kryer nga Shoqata Psikologjike Amerikane, 69% e amerikanëve të rritur shprehën frikën se ne jemi në fazat fillestare të Luftës së Tretë Botërore…

Në krye të disa prej këtyre tensioneve janë dy superfuqi me një histori të trazuar: Rusia dhe Amerika. Marrëdhëniet mes vendeve janë po aq të tensionuara sa kanë qenë për dekada, me disa njerëz që pretendojnë se janë të përfshirë në një Luftë të re të Ftohtë. Por ju e dinit këtë. Ajo që mund të mos dini janë 10 faktet e mëposhtme për Rusinë, Amerikën dhe historinë e tyre të përbashkët, të cilat mund të ndihmojnë në vendosjen në kontekst të klimës aktuale.

1. Janë më afër nga ç'mendoni

Rusia dhe Amerika (Alaska) ndahen nga ngushtica e Beringut, e cila është vetëm 82 km e gjerë në pikën e saj më të ngushtë.

Në ngushticën e Beringut ndodhen dy ishujt e Diomedit, Diomedi i Madh dhe Diomedi i Vogël, të cilët janë më pak se 4 km larg njëri-tjetrit. Në dimër, uji mes tyre ngrin, duke krijuar një urë tokësore që, teknikisht, do të thotë se mund të ecësh mes dy vendeve.

2. Alaska dikur i përkiste Rusisë

Deri në mesin e shekullit të 19-të, Alaska ishte e Rusisë. Interesi i tyre për rajonin kishte filluar afërsisht një shekull më parë. Ndërsa ata kurrë nuk zhvilluan ndonjë vendbanim të madh, ai u njoh si territor rus deri në 1867.

Pas humbjes së saj në Luftën e Krimesë, Rusia kishte nevojë për para, kështu që ajo ofroi t'ia shiste Alaskën SHBA-ve. Me 18 tetor 1867, ajo u bë zyrtarisht territori i SHBA-së, duke kushtuar 7.2 milionë dollarë.

3. Rusia kishte vendbanime në Kaliforninë Veriore dhe Havai

Alaska nuk ishte e vetmja pjesë e Amerikës së Veriut ku u vendosën rusët. Mes viteve 1812 dhe 1841, ata themeluan dhe operuan Fort Ross në Sonoma County-n modern, në Kaliforni. Pastaj ishte Fort Elizabeth, të cilin kompania ruse amerikane e ndërtoi në vitin 1817 me pamje nga gjiri Waimea në Kaui, Hawaii, pasi bëri një aleancë me Shefin e Lartë Kaumualiʻi.

4. Një burrë rus parandaloi Luftën e Tretë Botërore

Më 27 tetor 1962, në kulmin e Luftës së Ftohtë, marina amerikane zbuloi një nëndetëse sovjetike në ujërat e Karaibeve. Ai kishte një silur bërthamor në bord - dhe ekuipazhi kishte leje për ta përdorur.

Në një përpjekje për të detyruar nëndetësen të ngrihej në mënyrë që ata të mund ta identifikonin, Marina e SHBA-ve filloi të hidhte bomba thellësie jovdekjeprurëse. Duke qenë jashtë komunikimit me Moskën, kapiteni i nëndetëses dëgjoi shpërthimet dhe mendoi se Lufta e Tretë Botërore kishte filluar.

Ai urdhëroi lëshimin e "armës speciale". Megjithatë, për fat, për të dhënë atë urdhër për këtë nëndetëse të veçantë, protokolli kërkonte që të tre oficerët e lartë në bord të bien dakord. Njëri prej tyre, Vasili Arkhipov, refuzoi. Ai i vetëm shmangu luftën bërthamore.

5. Një tjetër burrë rus parandaloi luftën bërthamore në vitin 1983

Data është 26 shtator 1983. Nënkoloneli sovjetik Stanislav Petrov është në detyrë kur kompjuteri përpara tij shfaq një fjalë me shkronja të mëdha të kuqe: lëshoni. Sistemi sovjetik i sulmit me raketa të paralajmërimit të hershëm po i thotë atij se SHBA ka lëshuar një raketë bërthamore në Rusi.

Ai ka një zgjedhje për të bërë. A e raporton ai atë dhe shkakton një hakmarrje të menjëhershme nga rusët, apo supozon se është një alarm i rremë? Ai zgjodhi këtë të fundit dhe kishte të drejtë. Sistemi e ka ngatërruar diellin që reflektohet nga retë si një raketë.

6. Amerika pushtoi Rusinë

Lufta e Parë Botërore nuk mbaroi për të gjithë me 11 nëntor 1918. Mijëra ushtarë amerikanë ishin dërguar në Rusi, ku ata vazhduan të luftonin bolshevikët gjatë një dimri të ashpër dhe të përgjakshëm sovjetik. Ata zbarkuan në Arkhangelsk.

Me pak fjalë, amerikanët ishin dërguar atje për të mbështetur të ashtuquajturit rusët e bardhë, të cilët synonin të mposhtnin të kuqtë komunistë/bolshevikë. Ushtarët as nuk e dinin pse ishin atje. Misioni dështoi, qindra trupa amerikane vdiqën dhe e gjithë çështja hyri në histori si një përpjekje e pakuptimtë ushtarake.

7. SHBA nuk e njohu Bashkimin Sovjetik për gati 16 vjet

Në fund të vitit 1917, nën Presidentin Woodrow Wilson, SHBA i dha fund marrëdhënieve diplomatike me Rusinë kur bolshevikët erdhën në pushtet. Ndër faktorët e tjerë, ata kishin refuzuar të respektonin borxhet e krijuara nga carët, kishin konfiskuar pronat e SHBA-së dhe i dhanë fund përfshirjes ruse në Luftën e Parë Botërore pas nënshkrimit të një traktati paqeje me Gjermaninë në mars 1918.

SHBA nuk e njohu Bashkimin Sovjetik deri në vitin 1933 kur presidenti Roosevelt rivendosi marrëdhëniet zyrtare diplomatike.

8. Berlini Perëndimor ishte një "halë në fytin e sovjetikëve"

Pas Luftës së Dytë Botërore, Amerika, Britania e Madhe dhe Franca morën kontrollin e pjesës perëndimore të Gjermanisë dhe Bashkimi Sovjetik mori lindjen. Megjithatë, e njëjta ndarje katërkahëshe ndodhi në Berlin pavarësisht vendndodhjes së saj në anën sovjetike të Gjermanisë.

Prania e tyre u bë një pikë e madhe mosmarrëveshjeje, duke çuar përfundimisht në ndërtimin e Murit të Berlinit. Nikita Hrushovi, presidenti sovjetik, tha se Berlini Perëndimor “mbeti si një halë në fytin e sovjetikëve”.

9. Kishte një përplasje tankesh në pikën e kontrollit Charlie

Gjatë Luftës së Ftohtë, pika e kontrollit Charlie ishte një vendkalim kufitar kyç mes Berlinit Lindor dhe Perëndimor. Para Murit të Berlinit, njerëzit mund të lëviznin lirshëm në të dy anët e qytetit. Me 22 tetor 1961, një diplomat amerikan ishte duke shkuar për në operën në Berlinin Lindor, kur rojet kufitare të Gjermanisë Lindore i kërkuan t'i shihnin pasaportën. Ai refuzoi.

Kjo shkaktoi një sërë ngjarjesh gjatë ditëve në vijim që kulmuan në një përplasje të armatosur 16-orëshe, ku dhjetëra tanke amerikane dhe ruse u përballën me njëri-tjetrin në të dyja anët e kufirit. Ata u shpërndanë vetëm kur Presidenti JFK e bindi Nikita Hrushovin të tërhiqej.

10. Rusia dhe amerikanët kishin dhjetëra mijëra armë bërthamore

Sot, shtetet bërthamore të botës kanë afërsisht 13,000 koka bërthamore mes tyre. Numri real mund të jetë më i lartë, por kjo është shifra zyrtare. Sido që të jetë, kjo përfaqëson një rënie të konsiderueshme nga ditët e Luftës së Ftohtë. Në kohën kur Bashkimi Sovjetik u shemb, vetëm Amerika zotëronte rreth 30,000 armë bërthamore dhe Rusia kishte 40,000.

Burimi: whatsdannydoing.com

Përktheu: Syri.net