Shkencëtarët evropianë do të studiojnë grimcat e fshehura ose 'fantazmë' të Universit

Shkencëtarët evropianë do të studiojnë grimcat e fshehura ose 'fantazmë' të Universit

12:50, 26/03/2024
A+ Aa A-

Organizata Evropiane për Kërkime Bërthamore (CERN) po fillon një projekt që studiuesit thonë se mund t'i ndihmojë ata të zbulojnë grimcat e fshehura fantazmë që përbëjnë strukturën e Universit.

Shkencëtarët në përshpejtuesin më të madh të grimcave në botë do të marrin një mjet të ri që studiuesit thonë se mund t'i ndihmojë ata të zbulojnë përbërjen e fshehur të Universit.

Organizata Evropiane për Kërkime Bërthamore (CERN) po ndërton një superpërplasës të ri të quajtur “Përplasësi Rrethor i së Ardhmes”që është 1000 herë më i ndjeshëm ndaj të ashtuquajturave "grimca të fshehura" sesa pajisjet që organizata tashmë operon.

Superpërplasësit i lejojnë shkencëtarët të rikrijojnë kushtet e Big Bengut, teorisëë fizike që përshkruan se si u zgjerua Universi fillimisht.

Pajisja e re do të thyente grimcat kundër një sipërfaqeje të fortë në vend të njëra-tjetrës, e cila është teknika e përdorur aktualisht nga shkencëtarët për të kuptuar se nga është krijuar Universi.

Përplasësi është pjesë e Projektit Kërkim për Grimcat e Fshehura të CERN-it (SHiP): një projekt 10-vjeçar në zhvillim që do të studiojë disa nga grimcat më të dobëta në hapësirë.

Dr. Richard Jacobsson, fizikan i lartë në CERN, tha se ky projekt mund të jetë një "përparim i madh" që ripërcakton mënyrën se si shkencëtarët mendojnë për krijimin e Universit.

"SHiP është një nga ato ... eksperimente potencialisht të ndryshimit të paradigmës që mund të na çojë në një regjim krejtësisht të ri të njohurive jo vetëm për Universin tonë, por për pozicionin tonë në Univers," tha Richardson në një intervistë.

"Pjesa më e madhe e asaj që ne kemi supozuar deri më tani mund të jetë në të vërtetë krejt ndryshe."

Shkencëtarët kurrë nuk kanë arritur t’i zbulojnë këto lloj grimcash më parë, tha Richardson, sepse ata nuk e kanë pasur teknologjinë e duhur për ta bërë këtë.

Çfarë janë grimcat fantazmë?

E gjithë ajo që ne jemi në gjendje të shohim me sy të lirë nga hapësira, duke përfshirë yjet dhe planetët, përbën rreth pesë për qind të materies aktuale në Univers, tha Richardson.

Sipas Richardson, 95 për qind e tjera deri më tani janë të ndara midis rreth 26 për qind të materies së errët dhe 69 për qind të energjisë së errët.

Shkencëtarët përdorin Modelin Standard, i cili njeh 17 grimca të ndryshme, për të shpjeguar se nga është krijuar Universi.

Në vitin 2012, shkencëtarët e CERN zbuluan  një grimcë të re të modelit standard të quajtur Higgs Boson me një përplasës të madh Hadron, një zbulim që u dha atyre çmimin Nobel në Fizikë një vit më vonë.

Që atëherë, shkencëtarët kanë qenë të pasuksesshëm në përdorimin e të njëjtit përplasës për të matur grimcat e fshehura që gjithashtu ndoshta përbëjnë lëndën e errët dhe energjinë e errët, por që nuk janë pjesë e Modelit Standard.

"[Zbulimi i Higgs Boson] mbushi një vrimë pa parashikuar diçka të re," tha Richardson.

"Ideja për këtë projekt bashkoi pothuajse rastësisht njerëz nga fusha të ndryshme që dëshironin të eksploronin fizikën nga një kënd tjetër."

Grimcat e "fshehura" ose fantazmë janë të padukshme dhe kanë lidhje më të dobëta se grimcat që shkencëtarët kanë zbuluar tashmë, duke i bërë ato të vështira për t'u zbuluar. Është e mundur që këto grimca të përbëjnë një pjesë ose pjesën tjetër të Universit, tha Richardson.

© SYRI.net

Lexo edhe:

Komentet

Shto koment

Denonco