Që "njerëzit ta merrnin Trump-in seriozisht, por jo fjalë për fjalë" ishte një nga observimet më të zgjuara nga zgjedhjet presidenciale të vitit 2016 në SHBA. Ai i tronditi njerëzit me kritikat e tij të forta dhe për cilësimin e NATO-s si një aleancë të padobishme. Praktikisht, gjatë presidencës Trump, Pentagoni në fakt rriti angazhimin ushtarak amerikan në Europë.

Kanë kaluar tetë vjet dhe po u rikthehemi këtyre argumente. Trump ka është në qendër të vëmendjes shumë përpara zgjedhjeve të nëntorit, duke sugjeruar në një takim të fundit elektoral se Amerika nuk do t'u vinte në ndihmë aleatëve të NATO-s që nuk "paguanin detyrimet e tyre" dhe që në të vërtetë ai mund të inkurajonte Putinin t'i pushtonte.

Ky mund të kishte qenë një kërcënim prej huligani, por publiku e tij e priti mirë dhe ishte një dinamit i tillë politik sa Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg, u ndje i detyruar të komentonte. Pra, a duhet ta marrim Trump-in fjalë për fjalë, seriozisht, apo të dyja?

Ka disa faktorë të tjerë për t'u marrë parasysh. Një krah i Partisë Republikane ka penguar projektligjin e Kongresit që do të lejojë këstin tjetër të madh të financimit për të mbështetur Ukrainën. Pa qenë ende kandidati zyrtar presidencial, pozicioni i Trump-it për ndalimin e fondeve për Ukrainën është qartësisht një faktor kryesor motivues këtu. Me pak fjalë, politika dhe premtimet zyrtare të Komandantit të Përgjithshëm të SHBA-së, presidentit Biden, nuk mund të merren si vlerë nominale. Ukraina tani po vuan në fushën e betejës si rrjedhojë dhe, sërish, Stoltenbergut i është dashur të bëjë një ndërhyrje të jashtëzakonshme në politikën e brendshme të SHBA-së.

Por ajo që po shohim këtu është një version ekstrem i ndjenjave që kanë qenë gjithmonë të pranishme në politikën amerikane. Prej kohësh ka pasur një fije izolimi të fortë që ka ndikuar në politikën e jashtme të SHBA-së. Dhe Trump është thjesht një përjashtim në kritikimin e aleatëve modestë të NATO-s për sa i përket gjuhës së tij të drejtpërdrejtë dhe kërcënimit të thënë troç. Të gjithë presidentët e mëparshëm kanë bërë gjithashtu deklarata të forta, të thëna me takt, se vendet e pasura europiane të NATO-s duhet të shpenzojnë një pjesë shumë më të madhe të PBB-së për mbrojtjen e tyre. Trump pretendon se u deshën kërcënimet e tij të hapura për të detyruar premtimet e fundit të financimit nga këta aleatë ngurrues. Disa analistë theksojnë se agresioni i Rusisë ishte stimuluesi i vërtetë, por shumë njerëz në SHBA do ta besojnë Trump-in dhe mund të mos e kenë gabim.

Presidenti Biden e ka pranuar pikëpamjen e Trump-it për kërcënimin e Kinës; në të vërtetë, shumë mendojnë se veprimet e tij – Ligji i Reduktimit të Inflacionit, Ligji CHIPS dhe i Shkencës – kanë qenë në fakt më efikasë. Dhe pas pandemisë, ata aleatë të NATO-s që preferuan të shihnin mundësitë ekonomike në Kinë para kërcënimit gjeostrategjik – që përfshin Britaninë e Madhe – kanë ndryshuar pozicionin e tyre. Në të vërtetë, Tajvani papritmas duket shumë më i afërt dhe më i spikatur tani që kemi llogaritur se sa shumë varemi nga impiantet e tij të fabrikimit të gjysmëpërçuesve.

SHBA-ja e ka kapërcyer krizën energjetike më mirë se Europa dhe mbetet një eksportues neto. Ata që u ngërdheshën me akuzën e Trump-it për varësinë e Gjermanisë nga energjia ruse, ndoshta do të ndihen në siklet. Amerikanët do të kujtojnë se kishin të drejtë edhe për këtë.

Kështu që Euro-Nato duhet të kuptojë ç'pozicion mban tani. Unë sugjeroj që kjo nuk varet nëse Trump-i fiton apo jo. Rrethanat kanë treguar një pamje që mund të shpërfillej para pushtimit të Putinit. Tani jo më.

Shtrirja e Amerikës drejt Azisë do të vazhdojë dhe është në interesin e Europës që ta bëjë, pasi Kina tani njihet si një kërcënim për të gjithë. Kjo kërkon që NATO-ja europiane të marrë një pjesë më të madhe të barrës së mbrojtjes së Europës, siç kanë bërë thirrje të gjithë presidentët e mëparshëm amerikanë. Nëse e bën, do ta mbajë Amerikën të angazhuar dhe Rusinë jashtë.

Sasia e pakët e armëve për të mbështetur planet e luftës të NATO-s është zbuluar qartë nga lufta në Ukrainë, si nëpërmjet demonstrimit të normave aktuale të përdorimit të municioneve në konflikt; dhe paaftësia e NATO-s për të ofruar numrin e fishekëve që kërkon Ukraina. Siç ka thënë oficeri i lartë i NATO-s, admirali Bob Bauer, NATO tani po kërkon në fund të fuçisë.

Supozimi shumë i thjeshtë se "arsenali i lirisë" i SHBA-së do të hapej gjithmonë për NATO-n në ekstrem, është testuar dhe ka dështuar. Edhe Shtetet e Bashkuara ishin kursyer, dhe nuk ishte në interesin e askujt më parë të bënte llogaritë. Tani nuk mund të shmanget që rezervat e luftës do të duhet të plotësohen në të gjithë NATO-n. Do të duhet të ndërtohet një kapacitet i konsiderueshëm i prodhimit të municioneve. Asnjë president i SHBA-së nuk do të ishte në gjendje të paguante pjesën e luanit këtu, ndërkohë që kombet europiane vazhdojnë të gëzojnë përfitime të mirëqenies që amerikanët vetëm mund t'i ëndërrojnë.

Amullia në Kongres dhe ndryshimi de fakto i qëndrimit në politikën e SHBA-së ndaj financimit të Ukrainës, po i bën gjithashtu analistët strategjikë të mendojnë shumë qartë. Politika e sigurisë në të gjithë kryeqytetet europiane nuk ka pasur ende kohë për të arritur te komentatorët. Por kalibrimi do të duhet të jetë se Europa, në çdo rast, do të duhet të mbrohet më shumë kundër asaj fillese të izolacionizmit amerikan që është zbuluar se ka dhëmbë.

Nga ana tjetër, politikëbërësit amerikanë do ta qajnë humbjen e ndikimit që do të sjellë një Euro-Nato më e pavarur. Shumë do të konsiderojnë se, megjithëse SHBA-ja shpenzojnë shumë për mbrojtjen, kjo sjell me vete udhëheqjen efektive hegjemoniste të një pjese të madhe të botës së zhvilluar, e cila është shumë në dobi të SHBA-së. Prodhuesit amerikanë të armëve gjithashtu ka të ngjarë të këshillojnë kujdes për çdo tërheqje të SHBA nga NATO. Nëse aleatët e Amerikës do të shpenzojnë më shumë për mbrojtjen, atëherë ata do të duan ta shpenzojnë atë në shtëpi me prime kombëtare, dhe kështu do të shtojnë kapacitetin elastik sovran, në vend të armëve amerikane që më parë mbahej radhë për t'i blerë.

Pra, duhet ta marrim Trump fjalë për fjalë dhe seriozisht. Por nuk duhet të hyjmë në panik, dhe ndërsa bëjmë atë që duhet bërë, gjithashtu mund të presim në mënyrë të arsyeshme që NATO t'i mbijetojë kësaj turbulence. Këtu ka mundësi që fuqitë e mëdha europiane të tregojnë lidership në NATO, por ata duhet të lënë mënjanë mendjengushtësinë që ka pllakosur në sektorin industrial të mbrojtjes të Europës dhe ka bërë që të gjithë të bëjnë në mënyrë joefikase pak nga gjithçka.

Për Mbretërinë e Bashkuar mekanizmi i dukshëm është të zgjerojë Forcën e Përbashkët të Ekspeditës – nga e cila është kombi kuadër i dhjetë shteteve të Europës Veriore dhe Lindore – nga të qenit një grupim elastik ushtarak brenda NATO-s në një grup që duket të ndajë barrën në të gjithë prodhimin e municioneve. Kjo do të kishte gjithashtu përfitime operacionale në logjistikën e thjeshtë përmes standardizimit në dhjetë vende. Me anëtarësimin e tyre në NATO të përfunduar dhe të afërt, si Finlanda ashtu edhe Suedia kanë përkatësisht kompani të shkëlqyera të mbrojtjes dhe "përdorim të dyfishtë", kanë ndërtuar stoqe të konsiderueshme dhe kanë ushtruar plane për mbrojtjen totale kombëtare. Mbretëria e Bashkuar prodhon pajisje të mira të nivelit të lartë, por shpesh nuk i ka projektuar për eksport. Bëjeni këtë si duhet dhe mund të jetë një fitore totale.

Në përgjithësi, dhe duke supozuar se nuk do të ketë dështime masive të qeverisjes, atëherë NATO mund të dalë nga kjo turbulencë më e ekuilibruar, më elastike dhe në formë më të mirë të përgjithshme. Nëse mund të lërë mënjanë një garë të fshehtë ndaj nacionalizmit, mund të gjejë gjithashtu efikasitet në gjenerimin e forcës që do të thotë se buxhetet e mbrojtjes nuk kanë nevojë të rriten aq sa mendohej.

Por gjëja më e arsyeshme që Perëndimi mund të bëjë për të realizuar atë aspiratë të fundit është të sigurohet që Rusia të mos dalë nga pushtimi i saj në Ukrainë e fortë, në gjendje të kërcënojë në mënyrë të besueshme NATO-n. Shumë figura politike dhe ushtarake në të gjithë NATO-n kanë hipotetizuar pikërisht këtë skenar kohët e fundit. Është në interesin e të gjithëve, madje edhe të rusëve në terma afatgjatë, që kumari i Putinit të dështojë dhe ushtria ruse të mposhtet në Ukrainë. Investimi më i mirë që mund të bëjmë tani është armatosja e qëndrueshme e Ukrainës. Koha më e mirë për të bërë atë që Euro-Nato do të duhet të bëjë në çdo rast do të ishte fill pas pushtimit të kryer nga Rusia. Koha më e mirë e mundshme është tani.