Ndonëse presidenti francez, Emmanuel Macron ka qenë mbase “më i buti” nga liderët europianë me homologun rus Vladimir Putin, gjërat ndryshojnë kur në mes futen interesat. Dhe tani çështja për të cilën dy vendet duket se po nisin një konflikt, është Afrika Qendrore.

Kontraktori ushtarak privat, “Wagner” i mbështetur nga Kremlini po përdor sipërmarrje të dyshimta biznesi “për të ushtruar një lloj diplomacie jozyrtare ruse” në të gjithë kontinentin afrikan, sipas studiuesve.

Mirëpo, kjo duket se bie ndesh me interesat e Francës, që po humbet influencën e saj aty. Kjo çështje ka shkaktuar shpesh përplasje verbale midis zyrtarëve, por situata duket se po nxehet dita-ditës.

“Kukull e Rusisë”

Largimi i ushtarëve të fundit francezë nga Republika e Afrikës Qendrore në dhjetor të vitit të kaluar, i hapi rrugë zgjerimit të ndikimit rus në atë vend të pasur me diamante, ar dhe naftë. Rreth 1,800 luftëtarë Wagner e bënë vendin“një mikpritës zombish", në vështirësi për të marrë vendimet e veta pa u konsultuar me rusët, shkruan korrespondenti i “Times” nga Republika e Afrikës Qendrore (SAR) Anthony Loyd .Megjithatë, ndikimi rus nuk ndodhi brenda natës.

Presidenti i SAR Faustin-Archange Touadera nënshkroi një marrëveshje dypalëshe bashkëpunimi ushtarak me Moskën pesë vjet më parë dhe mori armë dhe mercenarë nga Grupi Wagner në këmbim të mbështetjes për ushtrinë e tij FACA. Që atëherë, vendi i varfër, pak nga pak, në të gjitha aspektet: kulturor, ushtarak, politik dhe ekonomik, me ndikimin e grupit Wagner dhe PR nga Kremlini, është bërë një lloj “kukulle” e Putinit.Rrugët janë të mbushura me postera propagandistikë që shkruajnë "Rusia: dorë për dorë me ushtrinë tuaj!". Radiot lokale transmetojnë balada ruse dhe mësime të gjuhës ruse, dhe rekrutët e ushtrisë trajnohen në rusisht, duke përdorur armë ruse. Fushata ruse shkon aq larg sa që po përpiqet të nxjerrë fabrikën franceze të birrës Castel jashtë tregut.

Konkurrenti më i madh i Castel është Africa Ti L'Or, një markë birre e prodhuar në Bangui, kryeqyteti i SAR, nga një kompani në pronësi të atasheut kulturor rus Dmitry Siti, i cili u sanksionua nga Bashkimi Evropian për lidhjet e tij me grupin mercenar Wagner. Në muajin mars, autorë të panjohur sulmuan me bomba molotov fabrikën e birrës Castela në Bangui dhe ata janë të bindur se anëtarët e Wagner qëndrojnë pas gjithçkaje.

Rivaliteti me Francën

Antipatia e kahershme ndaj Francës ishte një trampolinë e vërtetë për suksesin e fushatës ruse në Republikën e Afrikës Qendrore."Rusët nuk janë të huaj këtu. Ata kanë qenë këtu për një kohë të gjatë. Ata kurrë nuk e kolonizuan Afrikën si francezët. Ata erdhën për të mbështetur afrikanët. Ishin francezët ata që bënë një gabim. Por tani francezët këtu po flasin për Rusët sikur duan të vjedhin një pjesë të Francës!”, tha për “Times”, Serguei Voyemawa, i cili pas tre muajsh studime në Rusi u bë prifti i parë në vend që përfaqësoi Kishën Ortodokse Ruse.

Anëtarë të tjerë të elitës janë të një mendimi të ngjashëm.“Francezët na trajtuan si qen, por rusët hanë ushqimin tonë me ne, sillen si ne, shkojnë në baret tona, në ndeshjet tona të futbollit, në kinema. Dhe ata luftojnë dhe ndonjëherë vriten. Shumë vriten. Ata punojnë shumë dhe njerëzit i duan ata”, tha Fidele Gouandjika, këshilltari kryesor i Presidentit Touader dhe një nga njerëzit më të pasur në SAR.Ambasadori rus në Bangui, Alexander Bikantov, tha në shkurt se 1,890 "instruktorë rusë" po operonin tani në SAR.

Në janar 2019, vetëm disa muaj pasi 175 luftëtarët e parë të Wagner mbërritën në Bangui, rusët ndërmjetësuan një marrëveshje paqeje midis qeverisë SAR dhe 14 grupeve rebele.Megjithëse Wagner ka qenë i suksesshëm në mposhtjen e kërcënimit kryengritës në Bangui, në të njëjtën kohë jashtë kufijve të kryeqytetit, ai po kryen mizori për të cilat askush nuk mb an përgjegjësi, sipas raporteve të Human Rights Watch dhe OKB-së. Aktivistët e të drejtave të njeriut kanë mbledhur 377 dëshmi të grave që janë përdhunuar ose abuzuar nga personeli rus që nga fillimi i vitit 2021 dhe ka patur raste të shumta të prerjeve të kokës, duarve dhe pjesëve të tjera të trupit të burrave.