BBC- Eksportuesit kryesorë të naftës në botë kanë rënë dakord të ulin prodhimin me dy milionë fuçi në ditë.

Anëtarët e grupit të prodhuesve të naftës Opec+ - që përfshin Rusinë - po ndërmarrin veprime për të ndihmuar në rritjen e çmimeve të naftës.

Çfarë është Opec+?

Opec + është një grup prej 23 vendeve eksportuese të naftës që mblidhet rregullisht për të vendosur se sa naftë bruto do të shesë në tregun botëror.

Në thelb të këtij grupi janë 13 anëtarët e OPEC (Organizata e Vendeve Eksportuese të Naftës), të cilat janë kryesisht vende të Lindjes së Mesme dhe Afrikës. 

OPEC u formua në vitin 1960 si një kartel, me synimin për të rregulluar furnizimin mbarëbotëror të naftës dhe çmimin e saj.

Sot, vendet e OPEC-ut prodhojnë rreth 30% të naftës së papërpunuar në botë.

 Arabia Saudite është prodhuesi më i madh i vetëm i naftës brenda OPEC, duke prodhuar më shumë se 10 milionë fuçi në ditë.

Në vitin 2016, kur çmimet e naftës ishin veçanërisht të ulëta, OPEC bashkoi forcat me 10 prodhues të tjerë të naftës për të krijuar Opec+.

Anëtarët e rinj përfshinin Rusinë, e cila gjithashtu prodhon mbi 10 milionë fuçi në ditë.

Së bashku, këto kombe prodhojnë rreth 40% të të gjithë naftës së papërpunuar në botë.

“Opec+ përshtat ofertën dhe kërkesën për të balancuar tregun”, thotë Kate Dourian, nga Instituti i Energjisë.

Pse Opec+ po redukton prodhimin e naftës?

Anëtarët e OPEC+ ranë dakord të ulin prodhimin nga nivelet e gushtit 2022 me dy milionë fuçi në ditë në ditë.

Shkurtimi, i cili do të hyjë në fuqi nga nëntori, përfaqëson rreth 2% për qind të furnizimit global të naftës dhe është më i madh se sa pritej.

Kjo është ulja më e madhe nga OPEC+ që nga viti 2020, kur uli prodhimin me më shumë se nëntë milionë fuçi në ditë si përgjigje ndaj pandemisë.

Masa është projektuar për të rritur koston e naftës, e cila ka rënë nën 90 dollarë (80 £) nga një kulm prej 122 dollarësh (108 £) në qershor. Çmimet u rritën pas njoftimit.

Rritja e çmimeve të naftës kishte rritur çmimet e benzinës në Mbretërinë e Bashkuar dhe në mbarë botën, dhe nga ana tjetër, ndihmoi në rritjen e inflacionit, i cili arriti në nivelin më të lartë të 40 viteve në Britaninë e Madhe.

SHBA i kishte kërkuar Opec+ që të mos vazhdonte me shkurtimet, pjesërisht sepse çmimet më të ulëta do të thotë më pak të ardhura për Rusinë. 

Në korrik, Presidenti i SHBA Biden vizitoi Arabinë Saudite, prodhuesin më të madh të naftës brenda Opec+, për t'i kërkuar princit të kurorës Mohammed bin Salman të rrisë prodhimin e naftës, por ai refuzoi.

Ish-kryeministri i Mbretërisë së Bashkuar Boris Johnson gjithashtu kërkoi nga Arabia Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe që të rrisin prodhimin po pa sukses.

Pse u rritën çmimet e naftës?

Në pranverën e vitit 2020, ndërsa Covid-19 u përhap në të gjithë botën dhe vendet hynë në bllokim, çmimi i naftës së papërpunuar ra për shkak të mungesës së blerësve.

Pas kësaj, anëtarët e OPEC+ ranë dakord të ulin prodhimin me dhjetë milionë fuçi në ditë, për të ndihmuar në rritjen e çmimit.

Që atëherë, grupi ka rritur ngadalë prodhimin pasi kërkesa është rritur gjithashtu.

Por kur Rusia pushtoi Ukrainën, çmimi i naftës së papërpunuar u rrit në mbi 100 dollarë për fuçi. 

Tregjet ishin të shqetësuara se sanksionet globale mund të çonin në mungesë të naftës ruse.

Çmimi kishte rënë që atëherë, duke nxitur spekulime se Opec+ do të shkurtonte prodhimin.

Çfarë po ndodh me naftën ruse?

Pasi Rusia pushtoi Ukrainën, shumë vende blenë më pak naftë ruse dhe çmimi i saj filloi të bjerë.

Në një moment, nafta e papërpunuar ruse ishte më shumë se 30 dollarë për fuçi më e lirë se nafta e papërpunuar Brent, standardi ndërkombëtar i naftës. 

Deri në fund të shtatorit, ishte rreth 20 dollarë për fuçi më lirë.

India dhe Kina - të cilët nuk iu bashkuan sanksioneve perëndimore kundër Rusisë - tani përbëjnë mbi gjysmën e eksporteve të naftës ruse.

Në mars të këtij viti, Kina dhe India importuan më shumë naftë nga Rusia sesa 27 vendet anëtare të BE-së.

BE planifikon të vendosë një embargo ndaj naftës së papërpunuar ruse nga 5 dhjetori.

 Ai do të zbatohet për naftën e papërpunuar të dërguar me cisternë dhe për shumicën e furnizimeve me tubacione.

Vladimir Putin i Rusisë dhe sekretari i përgjithshëm i OPEC-ut, Mohammad Barkindo