Studiuesit besojnë se kanë zbuluar origjinën e 'Vdekjes së Zezë', më shumë se 600 vjet më parë, sëmundje e cila vrau më shumë se dhjetë milionë njërez në Evropë, Azi dhe Afrikën e Veriut.
Katastrofa shëndetësore e mesit të shekullit të 14-të është një nga episodet më të rëndësishme të sëmundjes në historinë njerëzore.
Por pavarësisht viteve të kërkimit, shkencëtarët nuk kishin qenë në gjendje të përcaktonin se ku filloi murtaja bubonike.
Tani analiza sugjeron se ishte në Kirgistan, Azinë Qendrore, në vitet 1330.
Një ekip hulumtues nga Universiteti i Stirling në Skoci dhe Instituti Max Planck i Gjermanisë dhe Universiteti i Tubingen analizuan mostrat e lashta të ADN-së nga dhëmbët e skeleteve në varrezat pranë liqenit Issyk Kul, në Kirgistan.
Ata zgjodhën zonën pasi vunë re një rritje të konsiderueshme të varreve atje në mes të viteve 1338 dhe 1339.
Dr Maria Spyrou, një studiuese në Universitetin e Tubingen, tha se ekipi renditi ADN-në nga shtatë skelete.
Ata analizuan dhëmbët sepse, sipas Dr Spyrou, ato përmbajnë shumë enë gjaku dhe u japin studiuesve "shanse të larta për të zbuluar patogjenë të lindur nga gjaku që mund të kenë shkaktuar vdekjen e individëve".
Ekipi hulumtues ishte në gjendje të gjente bakterin e murtajës, Yersinia pestis, në tre prej tyre.
Dr Philip Slavin, një historian në Universitetin e Stirling, tha për zbulimin:
"Studimi ynë vendos një nga pyetjet më të mëdha dhe më interesante në histori dhe përcakton se kur dhe ku filloi vrasësi i vetëm më famëkeq i njerëzve".
Hulumtimi ka disa kufizime - duke përfshirë madhësinë e vogël të kampionit.
Dr Michael Knapp nga Universiteti i Otagos në Zelandën e Re, i cili nuk ishte i përfshirë në punë, e vlerësoi atë si "me të vërtetë të vlefshme", por vuri në dukje:
"Të dhënat nga shumë më tepër individë, kohë dhe rajone... do të ndihmonin vërtet në sqarim'
Puna e studiuesve u botua në revistën Nature , me titull "Burimi i vdekjes së zezë në Euroazinë qendrore të shekullit të katërmbëdhjetë".
Çfarë është murtaja bubonike?
Murtaja është një sëmundje infektive potencialisht vdekjeprurëse që shkaktohet nga bakteret e quajtura Yersinia pestis që jetojnë në disa kafshë - kryesisht brejtës - dhe pleshtat e tyre.
Murtaja bubonike është forma më e zakonshme e sëmundjes që njerëzit mund të marrin.
Emri vjen nga simptomat që shkakton - nyjet limfatike të dhimbshme, të fryra ose 'buboes' në ijë ose sqetull.
Nga viti 2010 deri në vitin 2015, janë raportuar 3,248 raste në mbarë botën, duke përfshirë 584 vdekje.
Historikisht, ajo është quajtur edhe Vdekja e Zezë, në lidhje me nxirjen gangrenoze dhe vdekjen e pjesëve të trupit, si gishtat e duarve dhe këmbëve, që mund të ndodhë me sëmundjen.
© SYRI.net
Rusia pretendon se ka pushtuar një qytet në rajonin e Donjeckut
Studentët protestues largohen nga kampusi i Universitetit të Kalifornisë Jugore
Izraeli vendos për mbylljen e zyrave të Al Jazeeras
Denonco
Merrni lajmet më të fundit nga SYRI.net në çdo moment dhe kudo që të jeni!
