E krijuar në vitin 1774 për t’u bërë përshtypje, anëtarëve të familjes mbretërore dhe mysafirëve të tyre, mekanizmi vetëlëvizës Mjelma e Argjendtë mbetet një mrekulli mekanike mbresëlënëse e ndërlikuar që vazhdon të magjepsë të pranishmit.

E ndërtuar për anëtarët e familjes mbretërore që përfunduan duke ndryshuar mendje, Mjellma e Argjendtë është një nga mekanizmat  më të famshëm në histori.

Ajo u vendos në Muzeun Mekanik të James Cox, një argjendari në Londër dhe sipërmarrësi të shekullit të 18-të, duke përdorur një mekanizëm të brendshëm të projektuar nga shpikësi John Joseph Merlin.

Trupi prej argjendi i ndjekur dhe i derdhur i mjellmës fsheh tre mekanizma ore që kontrollojnë një kuti muzikore, një pellg prej xhami me peshq të argjendtë që notojnë si dhe lëvizjet si të gjalla të qafës dhe kokës së zogut madhështor.

Duke parë Mjellmën e Argjendtë në veprim, është e lehtë të harrohet se kjo mrekulli magjepsëse mekanike është jo më pak se 250 vjeç.

“Unë pashë Mjellmën e Argjendtë, e cila kishte një hir të gjallë në lëvizjen e saj dhe një inteligjencë të gjallë në sytë e saj– e pashë duke notuar po aq rehat dhe pa shqetësim sikur të kishte lindur në një lagunë në vend të një argjendarie – e pashë të kapte një peshk argjendi nën ujë, të ngrinte kokën lart dhe të bënte të gjitha lëvizjet e zakonshme dhe të përpunuara të gëlltitjes së tij…” – shkroi dikur romancieri i madh amerikan Mark Tëain për Mjellmën e Argjendtë.

Mjellma e ngurtë e argjendtë peshon diku te 25 deri 30 kilogramë dhe ka më shumë se 700 përbërës, duke përjashtuar vidat dhe fiksuesit. Ajo përbëhet nga 99 pendë argjendi, 113 unaza argjendi në qafë dhe 141 shufra qelqi.

Mjellma e Argjendtë ishte sensacion në vitin 1867 i Ekspozitës Ndërkombëtare të Parisit, ku lëvizjet e saj të gjalla dhe çmimi që të bënte të djersije – 50,000 franga (ose mbi 200,000 dollarë me paratë e sotme) – i lanë të gjithë gojëhapur.

Pesë vjet më vonë, koleksionistët John dhe Josephine Bowes qenë në gjendje ta blinin atë për një të dhjetën e çmimit fillestar dhe ta shtonin në muzeun me emrin e tyre.

Edhe sot e kësaj dite, mekanizmi i jashtëzakonshëm mbetet ylli i Muzeut Bowes, por, ai ka filluar ta tregojë moshën e tij.

The Guardian raporton se Mjellma e Argjendtë ka nevojë urgjente për restaurim dhe aktualisht është më shumë një skulpturë sesa një mekanizëm vetëlëvizës.

"Ajo funksionon, por kur lëviz, qafa duhet të mbështetet," tha kuratorja Vicky Sturrs, duke shtuar se muzeu është optimist se do t’i sigurojë fondet e nevojshme për të riparuar këtë vepër të pabesueshme të teknologjisë së vjetër.​/ar.sh/SYRI.NET