BBC Travel bisedon me banorët e katër vendeve më të vlerësuara për të zbuluar se si është vërtet të jetosh atje.

Si po ecën bota për sa i përket barazinë gjinore? Sipas Forumit Ekonomik Botëror (WEF), tabloja është e përzier. Shigjeta po ecën në drejtimin e duhur, sipas raportit të fundit të Hendekut Gjinor Global, por gradualisht. Me ritmin aktual të progresit, konstaton raporti, do të duhen 131 vjet për të arritur barazinë e plotë midis grave dhe burrave (raporti nuk merr parasysh identitetet jobinare ose të tjera). Dhe asnjë vend nuk ka arritur ende barazi të plotë gjinore.

Ndërsa vendet në Evropë dhe Amerikën e Veriut priren të bëjnë më mirë se pjesa tjetër e botës, ka shumë ndryshime. Shtetet e Bashkuara, për shembull, renditen në vendin e 43-të, me hendekun gjinor më pak se 75% të mbyllur, pas vendeve duke përfshirë Kolumbinë, Bjellorusinë, Liberinë dhe Kabo Verde. Australia (77.8%) u rendit e 26-ta, midis Mozambikut dhe Kilit, dhe Kanadaja (77%) renditet e 30-ta, midis Sllovenisë dhe Barbadosit.

Raporti peshon aspekte të tilla si pjesëmarrja ekonomike e grave (duke përfshirë boshllëqet gjinore në të ardhurat, punësimin dhe rolet drejtuese), arritjet arsimore (me masa si normat e shkrim-leximit dhe regjistrimi në arsim), shëndeti dhe mbijetesa (si jetëgjatësia) dhe fuqizimi politik (përfaqësimi i femrave në parlament, poste ministrore dhe vite me kryetar shteti mashkull apo femër).

Bazuar në këto të dhëna, cilat vende kanë performancën më të mirë, dhe si thonë gratë se është vërtet të jetosh atje? BBC Travel bisedon me banorët dhe emigrantët në katër nga vendet e renditura më të mira për të kuptuar më mirë se si është të udhëtosh në këto vende ose të shpërngulesh në këto vende.

Islanda

Për të 14-in vit radhazi, Islanda zë vendin e parë në renditjen e WEF, me hendekun gjinor që vlerësohet të jetë 91.2% i mbyllur. Është i vetmi vend që ka mbyllur më shumë se 90% të hendekut të tij.

Por fotografia rozë varet nga ajo që shikoni. Në raportin e WEF, Islanda renditet e para për sa i përket fuqizimit politik, falë faktit se gati 25 nga 50 vitet e fundit kanë pasur një grua në krye të shtetit dhe se 48% e anëtarëve të parlamentit të saj janë femra, për shembull. Por ajo vjen në vendin e 79-të në arritjet arsimore dhe në vendin e 128-të për shëndetin dhe mbijetesën e femrave.

Edhe në matjet ku Islanda paraqitet mirë, siç është hendeku i pagave, tabloja e përditshme është më e ndërlikuar, thotë Hulda Tolgyes, një psikologe nga Islanda. Hendeku i pagave në Islandë midis gjinive është më i vogël se shumica e vendeve të tjera, pjesërisht falë legjislacionit të vitit 2018 që deklaron se kompanitë me më shumë se 25 punonjës duhet të ofrojnë pagë të barabartë për punë të barabartë (ose rrezikojnë gjoba ditore). Megjithatë, Tolgyes thotë se asaj rregullisht i ofrohet një shumë më e ulët parash për tarifat e të folurit sesa burri i saj, edhe kur ato ofrohen nga e njëjta kompani, një dukuri kaq e zakonshme që ajo beson se është seksizëm.

“Është shumë zhgënjyese për mua si feministe të shoh se si janë gjërat në të vërtetë këtu”, tha ajo. "Ne kishim një presidente femër. Ne kemi një kryeministre femër. Por ajo që shoh janë gra të lodhura dhe të djegura, të cilave u thuhet se mund t'i bëjnë të gjitha."

Megjithatë, gratë islandeze thonë se ka shumë për të vlerësuar. Zonja e Parë e vendit Eliza Reid, një emigrante kanadeze në Islandë, e cila shkroi librin Sekretet e Sprakkar: Gratë e jashtëzakonshme të Islandës dhe si po ndryshojnë botën, ka thënë se vajza e saj ka mbiemrin e saj, jo të babait, dhe se burri i saj e ka marrë disa muaj pushim atësie për secilin nga fëmijët e tyre. Së bashku me Tolgyes, ajo pajtohet se vendi ka një rrugë të gjatë për të bërë, nuk është një "parajsë gjinore". Megjithatë, shkruan ajo, është një "shoqëri ku gratë trajtohen njëlloj me burrat, ose, të paktën, është qëllimi për ta bërë këtë".

Për njerëzit e të gjitha gjinive, ka edhe përfitime të tjera për jetesën islandeze: ndër të tjera, është renditur si një nga vendet më të lumtura dhe më paqësore në botë.

Norvegjia

Norvegjia renditet e dyta në renditjen e WEF për vitin 2023, me një hendek global gjinor që vlerësohet të jetë 87.9% i mbyllur. Ajo gjithashtu u rendit e para në Indeksin e Paqes dhe Sigurisë së Grave 2021.

Performanca e lartë nuk është befasuese, thotë Thea Ringseth, një vendase norvegjeze që ka jetuar në pjesë të ndryshme të vendit, duke përfshirë Oslon dhe Trondheimin. "Barazia gjinore është mjaft e dukshme në Norvegji," shpjegoi ajo. “Ka shumë më tepër gra në pozitat ku zakonisht ishin burra, si kryeministrja ynë, që për tetë vitet e fundit ka qenë femër, dhe ka shumë lidere femra në qeveri dhe poste të tjera kyçe”. Në veçanti, Norvegjia ka më shumë gra të përfaqësuara në poste ministrie se çdo vend tjetër.

Jashtë politikës, Norvegjia paraqitet mirë në aspektin e shkrim-leximit të femrave (renditet e para), numri i femrave punonjëse profesionale dhe teknike (gjithashtu e para) dhe barazia e të ardhurave (në vendin e gjashtë).

Sigurisht, Norvegjia nuk e ka arritur barazinë gjinore 100%, dhe kjo ende tregohet në qëndrimet shoqërore. “Pritet që nëse fëmija yt është i sëmurë, për shembull, zakonisht është nëna ajo që qëndron në shtëpi”, tha Ringseth. "Por këto gjëra nuk janë vetëm norvegjeze."

Ndërkohë, ka një fokus në lirinë dhe fuqizimin për të gjithë qytetarët norvegjezë që Ringseth e ka për zemër. “Si shoqëri, nuk është e pavlerë për të çuar përpara nevojat tuaja, arsimimin tuaj, karrierën tuaj, nevojat tuaja sociale, ekonomike [si grua]”, tha ajo. “Të jesh e shtyrë, e orientuar drejt karrierës, ambicioze, shihet si diçka që është pozitive”.

Zelanda e Re

Zelanda e Re zë vendin e katërt në raportin e WEF në përgjithësi, duke e bërë atë performuesen më të mirë në hemisferën jugore. Ajo ia del veçanërisht mirë për sa i përket përfaqësimit politik, me 50% të anëtarëve të parlamentit femra, ndërsa regjistrimi i femrave në arsimin fillor dhe të mesëm është pothuajse i barabartë me meshkujt.

Jessica Vredenburg, një kanadeze që jeton në Zelandën e Re që nga viti 2016, është profesoreshë marketingu në Universitetin e Teknologjisë së Auckland-it. "Në përvojën time, të paktën në shkollën e biznesit, ndarja gjinore është me të vërtetë mjaft e barabartë," tha ajo. "Në departamentin tonë të marketingut... mund të jemi më shumë gra sesa meshkuj. Kemi dekane femër. Shumica e kolegëve janë femra." Ajo nuk di të ketë pasur ndonjëherë më pak mundësi të barabarta karriere sesa homologët e saj meshkuj.

Natyrisht, si kudo tjetër, Zelanda e Re është larg të qenit perfekt. WEF zbuloi se gratë fitojnë mesatarisht 33,620 dollarë në vit krahasuar me 52,370 dollarë për burrat, për shembull, dhe për sa i përket barazisë së pagave për punë të barabartë, ajo renditet e 37-ta. Ajo gjithashtu del relativisht dobët për jetëgjatësinë e femrave, në vendin e 109-të në botë. Popullsia indigjene Maori është në rrezik, tregojnë statistikat, me jetëgjatësinë e grave Maori gati shtatë vjet më e shkurtër se ajo e grave jo-maori.

"Përvoja ime mund të jetë e ndryshme për dikë që ka një prejardhje nga ishulli i Paqësorit ose Maori," tha Vredenburg.

Duke lënë mënjanë barazinë gjinore, banorët thonë se ka shumë arsye për ta dashur jetën në Zelandën e Re. Bukuria e peizazhit, nga malet në plazhe, është një arsye. Që është i vogël dhe i lehtë për t'u qarkulluar është një tjetër. Pastaj është atmosfera e përgjithshme. "Është shumë e qetë, shumë e shkujdesur, disi e hatashme. Ata e shijojnë sportin e tyre dhe bashkimin, është një lloj kulture miqsh dhe familjeje, barbekjuje dhe grumbullimi që më pëlqen shumë," tha Vredenburg.

Namibia

I vetmi vend afrikan në top 10-she, hendeku gjinor i Namibisë vlerësohet të jetë 80.2% i mbyllur, duke e vendosur atë në vendin e tetë. Kjo do të thotë se është më mirë se shumë vende në pjesë të tjera të botës, duke përfshirë Mbretërinë e Bashkuar (15, 79.2%), Spanjën (18, 79.1%), Kanadanë (30, 77%) dhe Shtetet e Bashkuara (e 43-ta, 74.8%).

Renditja e vendit ka kuptim për Penohole Brock-un, një ish-trajnere nga Namibia për ndjeshmërinë gjinore, e cila tani është në Ministrinë e Marrëdhënieve Ndërkombëtare dhe Bashkëpunimit. "Shumë nga ministrat tanë janë femra. Shumë nga ambasadorët janë femra. Dhe kolegët e mi nuk përballen me diskriminim kur bëhet fjalë për trajektoren e karrierës, ka qenë një mjedis pune shumë i shëndetshëm në këtë kuptim," tha ajo.

Megjithatë, përfaqësimi është vetëm një pjesë e ekuacionit. "Barazia gjinore është një hap i madh në drejtimin e duhur. Por tani është koha për të parë dhe analizuar, "Mirë, atëherë çfarë mbrojnë këto femra?", tha ajo. Për sa i përket dhunës me bazë gjinore dhe ngacmimeve seksuale, "ne kemi ende një rrugë të gjatë për të bërë". Indeksi i Paqes dhe Sigurisë së Grave 2021, për shembull, e vendosi Namibinë në vendin e 95-të, pas vendeve të tjera afrikane duke përfshirë Mauritiusin, Ruandën, Afrikën e Jugut dhe Ganën.

Por Brock, e cila ka jetuar edhe në Afrikën e Jugut dhe Paris, thotë se nuk do të dëshironte të ishte askund tjetër. "Njerëzit, muzika, energjia, më pëlqejnë. Ka shumë larmi. Çdo rajon është shumë i ndryshëm," tha ajo. "Unë shoh shumë potencial në Namibi. Është një vend i mrekullueshëm."/BBC - Përshtati në shqip SYRI.net