Shpërthimi i malit Vezuvius gati 2000 vjet më parë bëri që shumë rrotulla papirusi të ishin të palexueshme për shkak të nxehtësisë dhe hirit që shkatërruan Pompein.

Titani i teknologjisë Elon Musk ka thënë se do të ofrojë mbështetje financiare për një projekt që përdor inteligjencën artificiale (AI) për të deshifruar rrotullat e lashta që kanë qenë të palexueshme për shekuj.

Projekti, i quajtur Sfida e Vezuvit, është një konkurs për të lexuar rrotullat e lashta, i nisur në vitin 2023 nga Brent Seales, një shkencëtar kompjuteri në Universitetin e Kentakit dhe mbështetësit e Silicon Valley.

Një ekip prej tre studentësh me njohuri kompjuterike, Youssef Nader në Gjermani, Luke Farritor në SHBA dhe Julian Schilliger në Zvicër, fituan çmimin prej 700,000 dollarësh të hënën pasi përdorën AI për të lexuar tekstin e fshehur të rrotullave të djegura që ishin varrosur.

Më shumë se 1000 rrotulla u gjetën në shekullin e 18-të nga një rezidencë, që mendohet se ishte në pronësi të vjehrrit të Julius Cezarit.

Por shpërthimi i vullkanit në Pompei në vitin 79 pas Krishtit nënkuptonte se shumë bojë e zezë ishte e palexueshme dhe rrotullat do të shkërmoheshin kur hapeshin.

Por falë AI, Papirusi Herculaneum, një grup rrotullash të lashta papirusi të djegura nga shpërthimi i malit Vezuvius, mund të hapeshin praktikisht dhe të trajnonin algoritmet e AI për të zbuluar praninë e bojës.

Si reagim, miliarderi Elon Musk tha në platformën e tij të mediave sociale X, dikur Twitter, se ai synon të mbështesë projektin përmes organizatës së tij bamirëse, Fondacionit Musk.