E ndërlikuar, e dendur dhe e gjatë si rrjeta e merimangës. Pasi u lirua, 85-vjeçari Yocheved Lifshitz përshkroi sistemin e tunelit që kalon nëpër Gaza dhe ofron strehim dhe mbulim ushtarak për Hamasin.

Një rrjet që do të shtrihej për më shumë se 500 kilometra, megjithëse është e vështirë të përcaktohet me saktësi shtrirja e tij.

“Ata filluan të thonë se kishin shkatërruar 100 km tunele të Hamasit. Unë ju them se tunelet që kemi në Rrip i kalojnë 500 km,” shpjegoi Yahya Sinwar, udhëheqës i milicisë në Gaza dhe i kërkuar numër një, në vitin 2021. Ky informacion ishte gjithashtu konfirmuar nga ushtria izraelite.

Me hyrje pranë ndërtesave civile, shtëpive dhe shkollave, tunelet u shfaqën shumë kohë përpara se milicia palestineze të merrte pushtetin në Rrip pas luftës së brendshme me Fatahun, e cila përfundoi në vitin 2007.

Ato u përdorën kryesisht për kontrabandë me Egjiptin: me rënien e Vëllazërisë myslimane, shumë ishin të mbyllura ose të destinuara për qëllime të tjera, por janë ende mbi një mijë, deklaroi milicia disa vite më parë.

 Pas kapjes së Rripit nga Hamasi, dhe si rrjedhojë forcimit të shtetit të rrethimit izraelit, tunelet janë bërë një mjet themelor për milicinë, veçanërisht për krahun ushtarak të brigadave al Qassam.

Deri në 45 metra thellësi, megjithëse disa komentues thonë se mund të arrijnë edhe më poshtë, në disa vende ato janë aq të gjera sa mund të kalojnë edhe makinat e vogla dhe motoçikletat. Pak më shumë se një dekadë më parë, Izraeli zbuloi një që erdhi nga Gaza në territorin e tij duke udhëtuar rreth 2.5 kilometra nën 20 metra tokë. “Nëntoka” – siç quhet shpesh – lejon komunikimet nga njëra pjesë e Gazës në tjetrën dhe funksionon si depo ushqimesh dhe armësh, falë aftësisë së atyre që i ndërtuan, shpesh duke përdorur beton të armuar.

Por mbi të gjitha, rrjeti bën të mundur kryerjen e inkursioneve në territorin e shtetit hebre dhe vendosjen e eksplozivëve nën pozicionet izraelite. Shembull është rrëmbimi i ushtarit izraelit Gilad Shalit, i liruar më vonë në një shkëmbim të burgosurish, i cili u kap në vitin 2006 pasi militantët palestinezë hynë në shtetin hebre pranë pikës kufitare Kerem Shalom. Në vitin 2014, Operacioni i Izraelit “Protective Edge” filloi gjithashtu për të shkatërruar mbrojtjen nëntokësore të Hamasit, me shumë ushtarë të Forcave të Mbrojtjes të Izraelit (IDF) që vdiqën në përpjekje.

Sot, IDF po bombardon Rripin e Gazës në përpjekje për t’i neutralizuar ato, megjithëse nuk mungojnë inkursionet tokësore.

Radarët shpesh nuk janë të mjaftueshëm për të identifikuar rrjetin, por nevojitet zbulimi ajror. Forcat izraelite do të kishin gjurmuar komandën qendrore të organizatës nën Shifa, spitali kryesor i qytetit të Gazës dhe më i madhi në Rripin e Gazës, për të cilin IDF pretendon se po përdoret nga Hamasi për të fshehur dhe përdorur civilët si mburojë. Një “gënjeshtër”, përgjigjet milicia.

Rrjeti gjithashtu ka ndryshuar me kalimin e viteve. Sulmi i 7 tetorit në kibucët kufitarë zbuloi se si Hamasi kishte “përmirësuar dhe forcuar ndjeshëm aftësitë e tij taktike”, tha Joel Roskin, një gjeolog në Universitetin Bar Ilan të Izraelit.

“Ajo që është interesante për Hamasin,” tha Roskin, “është se ritmi i rritjes së tuneleve, jo vetëm në aspektin e madhësisë, por edhe në shtrirjen, ka plotësuar zhvillimin e konceptit operacional të organizatës.”

Në vitet e fundit, sipas ekspertit, milicia ka integruar “në shumë mënyra sistemin klandestin” nga “mbrojtës në sulm” në një përzierje “luftë ushtarake, luftë guerile dhe terrorizëm”. /ANSA/