Mesazhet e fundit nga Perëndimi mund – tani për tani – të interpretohen si një ndryshim në retorikë ndaj Beogradit zyrtar. Rëndësia e këtij ndryshimi nuk duhet nënvlerësuar, pasi është tregues se është maturuar mirëkuptimi se politika e mëparshme ndaj rajonit në tërësi ishte e gabuar.

Kështu e ka nisur analizën media malazeze, e cila thekson se politika e mëparshme e Perëndimit në lidhje me rajonin, bazohej në radhë të parë në marrëdhëniet me Beogradin.

Sipas saj, problemet e neglizhuara në Bosnje dhe Hercegovinë dhe thellimi i krizës në Mal të Zi, si dhe zgjatja e çdo zgjidhje konkrete me Kosovën, vënë në pikëpyetje jo vetëm agjendën evropiane dhe euroatlantike, pra aleancën, por edhe efektiviteti i luftës kundër ndikimit malinj të Rusisë.

Artikulli:

Viti i ri filloi me sukseset diplomatike të Kosovës.

Së pari, pasaporta e Kosovës lirohet përfundimisht nga nevoja për viza për zonën Shengen. Vendimi ka hyrë në fuqi më 1 janar, ashtu siç ishte planifikuar. Lista e vendeve ku qytetarët e Kosovës mund të udhëtojnë pa procedura të veçanta më në fund u shtri edhe në Spanjë, Ministria e Punëve të Jashtme të së cilës, siç pritej, theksoi se kjo në asnjë mënyrë nuk do të thotë njohje e Kosovës nga Madridi.

Më pas presidentja e Kosovës Vjosa Osmani vizitoi Vatikanin dhe, pas një takimi me Papën, njoftoi se Kosova po hap misionin e saj diplomatik në Selinë e Shenjtë.

Ndërkohë është paralajmëruar shitja e raketave antitank amerikane Javelin në Kosovë, në vlerë prej 75 milionë dollarësh. Është një ngjarje me rëndësinë më të madhe të sigurisë, por edhe diplomatike, e cila ndryshon rrjedhën e gjërave në Ballkanin Perëndimor dhe vë në pikëpyetje llojin e “njëdimensionalitetit” të performancës amerikane të viteve të fundit, e cila në forma të ndryshme, bazohej në mbështetjen e jashtëzakonshme për Serbinë e Vuçiçit.

Më parë, pas disa vitesh vonesë, targat e veturave të Kosovës u bënë legale në Serbi.

Shumë komentues e interpretuan vendimin “e papritur” të Aleksandër Vuçiçit si nevojën e tij për të bërë lëshime pas rezultateve jashtëzakonisht të dyshimta të zgjedhjeve të jashtëzakonshme dhe situatës politike.

Balancimi mes palës ruse dhe palës amerikane, është një taktikë e vjetër e presidentit të Serbisë, të cilën edhe po të dojë nuk ka mundësi ta ndryshojë.

Për të, në një vit zgjedhor në SHBA, dhe me problemet serioze të aleatit më të afërt evropian, Viktor Orban, formula e shpëtimit do të ishte – rikthimi i Donald Trump në Shtëpinë e Bardhë.

Prandaj, hapësira për manovrim është ngushtuar jashtëzakonisht shumë dhe është reduktuar në atë kartë, sepse Vuçiç nuk ka një zgjidhje të mirë në situatën e dhënë, pavarësisht nga mangësitë dhe dobësitë e dukshme të kundërshtimit të tij.

Reagimet e Berlinit dhe Londrës zyrtare treguan se gjërat kanë ndryshuar. Roli dhe politika e Serbisë në rajon më në fund kanë marrë mesazhet që shumë prej fqinjëve serbe i kanë pritur me vite.

Serbia është emëruesi i përbashkët i të gjitha krizave të Ballkanit Perëndimor, nga Bosnja dhe Hercegovina dhe Mali i Zi deri te tensionet e përhershme me Kosovën. Politika e zbutjes ka rezultuar e paefektshme. Ajo shënoi gjithashtu një periudhë mosmarrëveshjesh konceptuale dhe politike midis Uashingtonit dhe Brukselit në lidhje me Ballkanin Perëndimor, për të cilin u fol dhe u shkrua më pak.

Orientimi i shpallur evropian i qeverisë Spajiç do të përplaset, jo vetëm për shkak të deklaratave të ministrit Krapoviç dhe “racionalizimit” të qëndrimeve për tekstin e pllakës përkujtimore nga kolegu i tij, ministri i Jashtëm Ivanoviç, me realitetin e qëndrimit aktual të shtetit malazez dhe autoriteteve të tij. Siç qëndrojnë gjërat tani, shanset për një politikë sovrane, pro-perëndimore dhe evropiane në Mal të Zi janë të pakta. Prandaj komunikimi me Kroacinë, do të varet edhe nga qëndrimi i Serbisë së Vuçiçit.

Gjërat do të kishin qenë edhe më keq nëse rajoni ynë, në një mënyrë tragjike, por të dukshme dhe të qartë për të gjithë, nuk do të ishte ndihmuar nga agresioni kriminal i Rusisë kundër Ukrainës. Pavarësisht nga kjo maturi e përkohshme, Serbia e ka ruajtur “statusin e saj preferencial” në anët perëndimore.

Arsyeja, mund të merret me mend – dërgesat e municionit dhe armëve në Ukrainë, përmes kanaleve indirekte, e shpëtuan Vuçiçin, domethënë zgjati “mbretërimin” e tij.

Gjithashtu, nuk duhet harruar se – për shkak të “djerinës” politike në skenën politike serbe, Vuçiç shihet nga shumë, veçanërisht nga Uashingtoni, si opsioni i vetëm i zbatueshëm në Beograd. Situata është vërtet origjinale: “stabilokracia” serbe që shkakton destabilitet në mjedisin e saj.

Mesazhet e fundit nga Perëndimi mund – tani për tani – të interpretohen si një ndryshim në retorikë ndaj Beogradit zyrtar. Rëndësia e këtij ndryshimi nuk duhet nënvlerësuar. Është tregues se është maturuar mirëkuptimi se politika e mëparshme ndaj rajonit në tërësi, gjegjësisht për efektet e saj, ishte e gabuar – sepse bazohej në radhë të parë në marrëdhëniet me Beogradin. Problemet e neglizhuara në Bosnje dhe Hercegovinë dhe thellimi i krizës në Mal të Zi, si dhe zgjatja e çdo zgjidhje konkrete me Kosovën, vënë në pikëpyetje jo vetëm agjendën evropiane dhe euroatlantike, pra aleancën, por edhe efektivitetin e luftës kundër ndikimit malinj të Rusisë.

Do të duhet kohë për të vlerësuar shtrirjen e retorikës së re nga kryeqytetet evropiane dhe për të analizuar pasojat e qasjes së re amerikane (ose, më saktë, disa momente të reja në marrëdhëniet amerikane ndaj rajonit). Nëse nuk vazhdojmë me një komunikim të profilizuar qartë me Beogradin zyrtar, i cili do të pasohet me masa konkrete, do të vazhdojë inercia e keqe, e cila përveç Vuçiqit që ka nevojë për status quo-në, i përgjigjet më së miri aspiratave dhe synimeve të Kremlinit.

Kjo është arsyeja pse marrëdhënia me Ballkanin Perëndimor është në fakt një test për efikasitetin dhe efektivitetin e sinergjisë Uashington-Bruksel, por edhe një pjesë e dukshme e marrëdhënies komplekse, me Rusinë – gjatë dhe pas agresionit kundër Ukrainës.

Gjatë asaj kohe, edhe në Bosnje dhe Hercegovinë – festimi i përsëritur antikushtetues i 9 janarit, kriza e përhershme, struktura shtetërore jofunksionale dhe, për ta thënë më butë, veprimet e diskutueshme të Përfaqësuesit të Lartë – si dhe
në Mal të Zi pasojat e tatuazhit të Serbisë së Vuçiqit janë më të dukshmet.

Kriza politike dhe e përgjithshme malazeze merr çdo ditë elemente dhe degradime të reja. Shkëmbimi i fundit – aspak i rastësishëm – i fjalëve të rënda me Kroacinë në lidhje me pllakën përkujtimore në vendin e kampit të luftës në Morinje dhe, pashmangshmërisht, në lidhje me anijen stërvitore “Jadran” është një nga pasojat politike dhe ideologjike. varësia e autoriteteve të pasgushtit në Mal të Zi nga regjimi në Beograd.