Gazeta “Zeit” ka botuar një shkrim për Ratko Mlladiqin me titull: “Vrasës masiv karizmatik”. Autori përpiqet t’i përgjigjet pyetjeve “si u bë Mlladiqi një kasap ballkanik dhe pse kaq shumë serbë e adhurojnë edhe sot”.

“Kur mendoj për Ratko Mlladiqin, shoh një komandant që u bërtet ushtarëve dhe, nën kërcënimin e dënimit brutal, kërkon veprim pa diskutim, por edhe një komandant që zvarritet nëpër baltë së bashku me ushtarët dhe ndan bukën me ta. Unë shoh një autor të bindjes, të mbushur me botëkuptimin se padrejtësia më e keqe u bëhet serbëve të tij të Bosnjës nga gjermanët, NATO-ja dhe fuqitë botërore. Shoh një luftëtar, i cili me pasion puth priftërinjtë, lutet në kishë dhe beson se është zgjedhur për të qenë hakmarrës në një mision nacionalist-racor, në fakt hyjnor. Shoh një burrë të familjes që kthehet në shtëpi nga fronti për të kaluar kohën duke luajtur me gruan dhe dy fëmijët e tyre, Anën dhe Darkon. Dhe loja e preferuar e të cilit ishte fundosja e nëndetëseve, për të cilën fituesi mori copën më të madhe të tortës”.

 “Unë e shoh atë mbi të gjitha si një vrasës masiv brutal që ekzekutoi më shumë se 7000 boshnjakë të moshës 11 deri në 77 vjeç në Srebrenicë dhe i cili, i shënuar nga goditjet në tru, po i afrohet vdekjes në burgun e Gjykatës Ndërkombëtare në Hagë, duke mos treguar asnjë gjurmë pendimi. ” “Hollyëood-i nuk mund të gjente një aktor më bindës për të luajtur një kriminel lufte”, tha një herë Richard Holbrooke për të. Ai është një nga ata personazhe të tmerrshëm që historia vazhdon të prodhojë: vrasësi masiv karizmatik.’

Kjo është një hyrje në një artikull shumë të gjerë të titulluar “Vrasësi masiv karizmatik” të botuar nga gazeta Zeit. Autori është Erich Folat, të cilin “Zeit” e prezanton si “një reporter që ka punuar për shumë vite për gazetat “Stern” dhe “Spiegel” dhe që “në asnjë mënyrë të veçantë, kujton takimet personale me diktatorë, vrasës dhe kriminelë të tjerë ose me njerëzit përreth tyre”

“Kryqtari në luftën për kombin dhe ortodoksinë”

“Çfarë saktësisht e bëri fundosjen e nëndetëseve dhe njerëzve një kasap ballkanik, i cili mund ta ndalonte në rrugën e tij të tmerrshme drejt krimit dhe pse kaq shumë serbë e adhurojnë edhe sot?” Këto janë pyetjet që shtron autori.

Artikulli vlerëson se trashëgimia e Ratko Mlladiqit dhe roli i tij në të ardhmen e serbëve është krijuar kryesisht nga “qëndrimi ndaj së kaluarës”. Përmendet se “nuk ishte as dy vjeç kur ustahja i vrau të atin”, i cili ishte në partizanët. Ai u rrit me dajën e tij si një “fëmijë shembullor, i sjellshëm”.

“Ai e shihte ushtrinë si të vetmen mundësi për përparim të shpejtë.” Në Akademinë Ushtarake të Beogradit në vitin 1965, ai ishte ndër më të mirët.” Autori u kujton lexuesve se ishte “koha e Titos” dhe se “prirjet nacionaliste fituan terren pjellor vetëm pas vdekjes së autokratit komunist në vitet 1980”.

“Pasi BiH me shumicë myslimane shpalli pavarësinë, në maj 1992, Mlladiç u bë komandant i ushtrisë serbe të Bosnjës, e cila u organizua në “Republikën Srpska”. Më pas, me mbështetjen e Beogradit, ai fillon rrethimin e Sarajevës”.

Më pas i riu përshkruhet si më poshtë: “Një burrë në mision, një kryqtar në luftën për kombin dhe ortodoksinë, një hakmarrës për padrejtësitë e së shkuarës”. Ai vazhdimisht i referohet betejës në Kosovë dhe është i bindur se Princi Llazar u vetëflijua në luftën kundër pushtuesve myslimanë në vitin 1389. Është një mit kombëtar dhe një sukses historik për shumë nga bashkatdhetarët e tij. Për Ratko Mlladiqin është edhe një ftesë për të rikthyer “nderin” e popullit të tij. Dhe ndoshta gënjeshtra që justifikon gjithçka”.

“A mendon dikush që lufta është argëtuese?” Nëse do të ishte në dorën time, do t’i ndaloja të gjitha armët, madje edhe lodrat e luftës për fëmijë”, tha Mlladiq në një rast, cituar nga autori, me vlerësimin se “ai dihej se ishte i çmendur pas armëve dhe i paskrupullt ndaj civilëve në përpara.”

Vdekja e një vajze

Më pas citohet Ljiljana Bulatović, “shoqja e ngushtë dhe admiruesja e gjatë e Mlladiqit”. Ajo i tha autorit të artikullit se “I riu, që e urren kaq shumë humbjen, kalonte orë të tëra duke luajtur lojëra në tavolinë me fëmijët e tij, duke e lënë të dashurën e tij Ana të fitonte herë pas here”.

Ratko Mladić dhe një nga anëtarët e Helmetave Blu në Bosnje dhe Hercegovinë (prill 1993) Ratko Mladić dhe një nga anëtarët e Helmetave Blu në Bosnje dhe Hercegovinë (prill 1993)

“Ana, një studente e mjekësisë, megjithatë, ra në dashuri me një djalë që dënoi atë që po bënte babai i saj. Sipas miqve të familjes, këtyre kritikave iu bashkua edhe Ana. Se çfarë grindjesh ka pasur vetëm Mladiqi. Në mars 1994, Anna vrau veten – me armën e preferuar të babait të saj…”

“Gjithnjë e më shumë i pamëshirshëm dhe çnjerëzor”

“Sigurisht që gjenerali nuk mund ta pranonte vetëvrasjen e vajzës së tij Anna”, shkruan autori gjerman dhe thekson se pa më të voglin provë, Mlladiç pretendon se ajo është vrarë. Pastaj u tërhoq, nuk donte të shkonte as në dasmën e vajzës së Karaxhiqit. “Po bëhet gjithnjë e më e pamëshirshme dhe çnjerëzore”. Për të, muslimanët bëhen objekte që duhen shkatërruar…”

Më poshtë është një rishikim i hyrjes së Mlladiqit në Potoçari afër Srebrenicës në mesin e korrikut 1995. Dëshmitarja Nadžida Sadikoviç citohet gjithashtu të ketë dëgjuar atë të thotë: “Ka kaq shumë prej tyre, një festë e vërtetë!” Do të ketë gjak deri në gjunjë!”

Mlladiq, siç shkruan autori, instinktivisht i ka njohur “dobësitë kryesore të Helmetave Blu të OKB-së”, të cilët “kishin urdhër të mos qëllonin”.

“Ai merr pengje, bërtet, i qetëson, derisa oficerët më të lartë të batalionit holandez fillojnë të mendojnë vetëm se si të shpëtojnë lëkurën e tyre dhe t’i lënë atij njerëzit që janë urdhëruar t’i mbrojnë. Për Mlladiqin e fiksuar, kjo do të thotë: therje. Madje ai ka arritur të bindë komandantin e OKB-së që të bëjë dolli e të pijë një pije me të”, shkruan gazeta “Cajt”.

Ratko Mladić me Tomas Karemans, komandant i batalionit holandez në Srebrenicë në 1995. Ratko Mladić me Tomas Karemans, komandant i batalionit holandez në Srebrenicë në 1995.

Urdhër i Hagës

Më pas autori përshkruan periudhën e pasluftës, kur u lëshua një fletarrest ndërkombëtar për Mlladiqin, por i cili, megjithatë, shihet duke vizituar restorante dhe ndeshje futbolli. Farsa përfundon vetëm kur qeveria e re dëshiron të nisë negociatat me BE-në.

Mlladiq, i cili po ashtu fshihej në një manastir grash (në Zrenjanin), u arrestua më 26 maj 2011 në Lazarevë. Kushëriri i tij Branko Mlladiq i zbulon një gazetari gjerman se Mlladiq kishte një atak në zemër dy muaj më parë, por edhe se ai është një hero për të gjithë Lazarevën.

Para se të ekstradohej në Hagë, Mlladiq kishte vetëm një dëshirë: të vizitonte varrin e vajzës së tij Ana. “Ai falënderon për këtë në mënyrën e tij.” Mallkon gjyqtarët ndërkombëtarë dhe u thotë se janë gënjeshtarë dhe mashtrues”.

Djali i Mlladiqit

Kur u konfirmua dënimi i tij me burgim të përjetshëm në qershor 2021, ai e ftoi djalin e tij të kandidonte për një post të lartë politik në Republikën Srpska. “Dhe brenda syve të Sarajevës.” “Në anën e presidentit radikal të RS Dodik, i cili mbrojti seriozisht njohjen ndërkombëtare të ‘gjenocidit ndaj serbëve në Srebrenicë’ dhe që i dha Putinit një çmim të lartë për luftën e tij ‘të drejtë’ në Ukrainë”, shkruan ” Cajt”.

Mural me imazhin e Ratko Mlladić në Beograd (foto nga nëntori 2021) Mural me imazhin e Ratko Mlladić në Beograd (foto nga nëntori 2021)

Autori i artikullit shkruan gjithashtu se ka vendosur kontakt telefonik me 53-vjeçarin Darko Mlladić në Beograd, i cili “me mirësjellje, por me shumë vendosmëri” refuzoi t’i jepte një intervistë për një gazetë gjermane. Ai as që ka dashur të flasë për ambiciet e tij të mundshme politike.

“Ai është i përmbajtur edhe ndaj mediave serbe, vetëm në televizionin ultra-nacionalist Pink u ankua për kushtet gjoja çnjerëzore në burg”.

Murale me imazhin e Mlladiqit

Në fund gazetari gjerman kthehet në Lazarevë dhe shprehet se ka nostalgji për Mlladiçin. Ai po ashtu thekson se vetëm në atë vend në Serbi nuk ka tubime solidariteti për gjeneralin dhe se me imazhin e tij ka 253 murale.

“Ata që u përpoqën t’i lyenin ato duhej të merreshin me policinë. Ajo i trajtoi mbishkrimet e Mlladiqit si një lloj thesari kombëtar”, shkruan Erich Folat për gazetën gjermane “Zeit” dhe e përfundon shkrimin me këto fjalë: “Ratko Mlladiq (81) mund të jetë duke vdekur, por miti i tij si viktimë ende jeton.”