Brain Drain ose “largimi i trurit” është termi në gjuhën angleze që përkufizon largimin e njerëzve të shkolluar nga vendet e pazhvilluar. Për të qënë i ndershëm, ky është një fenomen mbarëbotëror dhe me këtë janë duke luajtur prej vitesh Rilindasit.

Dje zëvendësministrja e shëndetësisë u bë objekt memesh në median sociale kur deklaroi se mjekët shqiptarë që emigrojnë në masë drejt Gjermanisë nuk e bëjnë këtë të joshur nga kushtet më të mira të punës që kanë atje, por sepse janë duke zëvendësuar mjekët gjermanë që emigrojnë drej SHBA-ve.

Në statuse e shkrime të shumtë kam analizuar arsyet që i shtyjnë mjekët për t’u larguar nga vendi ku kam theksuar se paga (ajo e cila analizohet rëndom nga politikanët tanë dritëshkurtër) është vetëm një nga elementët, por jo i vetmi, madje as edhe kryesori. Besoj se kolegë të shumtë dhe unë e kemi ezauruar këtë anë të analizës.

Në statusin e sotëm do të ndalem vetëm tek një tregues kokëfortë, “Human Flight and Brain Drain”, në shqip “Largimi i Qytetarëve dhe i Trurit”. Bazuar në këtë tregues, Shqipëria renditet e teta në botë nga 178 vende të cilat janë marrë në analizë.

Para Shqipërisë renditen Samoa dhe Mikronezia, vende ishullore me popullsi aq të vogël sa nuk ofrojnë asnjë mundësi zhvillimi dhe karriere. Vende të tjera janë vende të cilësuar si shtete të falimentuar ose “Failed States”, si p.sh. Somalia. Shtatëshja para Shqipërisë plotësohet nga vende në luftë apo të prekura nga trazira të thella shoqërore ose politike, si p.sh. Salvatori, Eritrea dhe Palestina.

***

Pas viteve ’90, Shqipëria u prek pashmangshmërisht nga largimi i personave të shkolluar dhe për këtë mund të fajësohen gjithë qeveritë e tranzicionit. Por Rilindja vihet me shpatulla pas murit për faktin se, në nëntë vjet qeverisje, e ka përfshirë Shqipërinë midis vendeve të ngjashme me ato të përmendura më lart, shtete në luftë, shtete të falimentuar, shtete nën kontrollin e karteleve ndërkombëtare të drogës!

Mjekë kanë ikur prej vitesh, por pjesa dërrmuese e tyre (mbi 70%) ka ikur në nëntë vitet e fundit dhe sot vetëm Gjermania ka 1,200 mjekë shqiptarë (sipas regjistrit federal gjerman të mjekëve). Në mjeksi, Shqipëria nuk është në gjendje as të krijojë masën kritike të pedagogëve që nevojiten për të rigjallëruar sistemin!

Në vitet e fundit, ndonëse kuotat e specializimeve pasuniversitare po rriten, numri i aplikantëve është më i vogël se numri i vendeve të disponueshme. Konkursi i specializimeve që dikur përzgjidhte një kandidat midis shumë konkurrentëve, sot është kthyer në farsë sepse çdo konkurrent e ka vendin të sigurt.

Pasoja e kësaj gjendjeje janë spitalet dhe qendrat shëndetësore pa mjekë dhe Shqipëria që vazhdon të zërë vendin e fundit në Europë përsa i takon treguesit të mjekëve për banor!

Unë u ndala vetëm tek shërbimi shëndetësor, fusha që njoh dhe jam në gjendje ta analizoj me kompetencë, por jam i sigurt se e njëjta situatë është kur bëhet fjalë për inxhinierët, arsimtarët, dhe profesione të tjerë po kaq të rëndësishëm!

***

Për ta mbyllur po sjell në vëmendje vendet e rajonit. Lidhur me treguesin “Largimi i Qytetarëve dhe Trurit” vendi ballkanik që renditet pas Shqipërisë është Bosnja e cila zë vendin e 67-të! Më pas vijnë Maqedonia e 82-ta, Serbia e 84-ta dhe Mali i Zi i 116-ti! Këto shifra nuk kanë nevojë për koment!

Nëse Shqipëria nuk merr masa urgjente dhe vazhdon të fshihet pas demagogjisë rilindase, pasojat do të jenë katastrofike në një botë dhe shoqëri të globalizuar ku diferencën nuk e bëjnë trafikantët e drogës, por njerëzit e shkolluar!

Kjo është aryeja kryesore se përse shqiptarët nuk duhet të mendohen dy herë para se të përdorin çdo mjet demokratik për të larguar këtë bandë kusarësh dhe injorantësh, të cilët duke qënë vetë të pashkolluar, nuk kanë se si të vlerësojnë trurin dhe shkollimin!