Në një shkrim të gjatë në Washington Post , historiani izraelit dhe profesori i historisë në Universitetin Hebraik të Jerusalemit, Yuval Noah Harari  përshkruan qëllimet e Hamasit pas pushtimit të 7 tetorit  dhe synimet strategjike të Izraelit në rajon që duket se janë të dështuara.

Në analizën e botuar në gazetën amerikane, bëhet e qartë se një nga qëllimet që organizata terroriste islamike dëshironte të arrinte nuk ishte tjetër veçse të pengonte Izraelin dhe Benjamin Netanyahu të përfundonin planin e tij për pajtim me botën arabe, prandaj dhe zgjodhi të godasë pak para nënshkrimit të marrëveshjes me Arabinë Saudite.

Në të njëjtën kohë, theksohet se Hamasi ia arriti qëllimit dhe e rrëzoi Netanyahun, pasi me sulmin e tij arriti të nxiste një reagim të fortë nga Izraeli, i cili nga ana e tij nxiti ndjenja urrejtjeje në botën arabe, ashtu siç u provokuan izraelitët pas masakrave të Hamasit.

Analiza e Washington Post:

Pas nënshkrimit të traktateve të paqes me Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Bahreinin, Izraeli ishte në prag të nënshkrimit të një traktati historik paqeje me Arabinë Saudite. 

Kjo marrëveshje do të ishte arritja më e madhe e kryeministrit Benjamin Netanyahu në të gjithë karrierën e tij. Kjo do të normalizonte marrëdhëniet midis Izraelit dhe pjesës më të madhe të botës arabe. 

Me insistimin e sauditëve dhe amerikanëve, kushtet e traktatit pritej të përfshinin lëshime të rëndësishme për palestinezët, me qëllim lehtësimin e menjëhershëm të gjendjes së miliona prej tyre në territoret e pushtuara dhe rifillimin e procesit të paqes midis Izraelit dhe palestinezëve.

Perspektiva e paqes dhe normalizimit përbënte një kërcënim vdekjeprurës për Hamasin. Që nga themelimi i saj në 1987, kjo organizatë fondamentaliste islamike nuk e ka njohur kurrë të drejtën e Izraelit për të ekzistuar dhe është zotuar për luftë të armatosur pa kompromis. Në vitet 1990, Hamasi bëri gjithçka që ishte në fuqinë e tij për të prishur procesin e paqes në Oslo dhe të gjitha përpjekjet pasuese të paqes.

Për më shumë se një dekadë, qeveritë izraelite të udhëhequra nga Netanyahu braktisën të gjitha përpjekjet serioze për paqe me forcat më të moderuara palestineze, adoptuan një politikë gjithnjë e më agresive në lidhje me pushtimin e territoreve të diskutueshme dhe madje adoptuan idetë mesianike të krahut të djathtë të supremacisë hebreje.

Gjatë kësaj periudhe, Hamasi shfaqi përmbajtje befasuese në marrëdhëniet e tij me Izraelin dhe të dyja palët u duk se adoptuan një politikë të vështirë por funksionale të bashkëjetesës së dhunshme. Por më 7 tetor, pikërisht kur qeveria Netanyahu ishte në prag të një përparimi të madh për paqen rajonale, Hamasi goditi me forcë të plotë.

Hamasi masakroi qindra civilë izraelitë në mënyrat më të tmerrshme që mund të krijonin. Qëllimi i menjëhershëm ishte të prishte marrëveshjen e paqes izraelito-saudite. Qëllimi afatgjatë ishte të mbillte farat e urrejtjes në mendjet e miliona njerëzve në Izrael dhe në mbarë botën myslimane, duke parandaluar kështu paqen me Izraelin për brezat që do të vijnë.

Hamasi e dinte se sulmi i tij do t'i zemëronte izraelitët, do t'i shqetësonte dhembja dhe zemërimi, dhe terroristët llogaritën se Izraeli do të hakmerrej me forcë masive, duke shkaktuar dhimbje të pamasë për palestinezët.

Emri i koduar që Hamasi i dha operacionit të tij është tregues: al-Aqsa Tufan. Fjala "tufan" do të thotë përmbytje. Ashtu si përmbytja biblike që kishte për qëllim të pastronte botën nga mëkati, madje edhe me çmimin e zhdukjes pothuajse të njerëzimit, ashtu edhe sulmi i Hamasit kishte për qëllim të shkaktonte shkatërrim në një shkallë biblike.

A nuk i intereson Hamasi vuajtjet që po u shkakton kjo luftë qytetarëve palestinezë?

Ndërsa aktivistët individualë të Hamasit sigurisht që kanë ndjenja dhe qëndrime të ndryshme, botëkuptimi i organizatës nuk llogarit pakënaqësinë e individëve. Qëllimet politike të Hamasit diktohen nga fantazitë fetare.

Ndryshe nga ato të lëvizjeve laike si Organizata për Çlirimin e Palestinës, qëllimet përfundimtare të Hamasit nuk janë të kësaj bote. Për Hamasin, palestinezët e vrarë nga Izraeli janë martirë që gëzojnë lumturinë e përjetshme në parajsë. Sa më shumë të vrarë, aq më shumë dëshmorë.

Për sa i përket kësaj bote, sipas pikëpamjeve të Hamasit dhe grupeve të tjera fondamentaliste myslimane, i vetmi qëllim i zbatueshëm për një shoqëri njerëzore në Tokë është respektimi i pakushtëzuar ndaj standardeve qiellore të pastërtisë dhe drejtësisë. Për shkak se paqja përfshin gjithmonë kompromise në atë që njerëzit e konsiderojnë si drejtësi, paqja duhet të refuzohet dhe drejtësia absolute duhet të ndiqet me çdo kusht.

Kjo, rastësisht, shpjegon një fenomen kurioz të kohëve të fundit në mesin e së majtës radikale në shumë demokraci perëndimore, duke përfshirë disa organizata studentore në Universitetin e Harvardit. Ata e lirojnë Hamasin nga çdo përgjegjësi për mizoritë e kryera në Be'eri, Kfar Azza  dhe fshatra të tjerë izraelitë, ose për krizën humanitare në Gaza. Në vend të kësaj, këto organizata ia vënë 100% fajin Izraelit.

Lidhja midis të majtës radikale dhe organizatave fondamentaliste si Hamasi është besimi në drejtësinë absolute, e cila çon në një refuzim për të njohur kompleksitetin e realiteteve në këtë botë. Drejtësia është një kauzë fisnike, por kërkesa për drejtësi absolute çon në mënyrë të pashmangshme në luftë të pafund. Në historinë e botës, nuk është arritur asnjë traktat paqeje që të mos kërkonte kompromis ose të siguronte drejtësi absolute.

Nëse qëllimet e luftës së Hamasit janë me të vërtetë të prishin traktatin e paqes izraelito-saudite dhe të shkatërrojnë çdo mundësi normalizimi dhe paqeje, ai po e fiton këtë luftë me nokaut. Dhe Izraeli po ndihmon Hamasin, jo vetëm sepse qeveria Netanyahu duket se po e bën këtë luftë pa qëllime të qarta politike të sajat.

Izraeli thotë se dëshiron të çarmatosë Hamasin dhe ka çdo të drejtë ta bëjë këtë duke mbrojtur qytetarët e vet. Çarmatosja e Hamasit është gjithashtu jetike për çdo shans për paqe në të ardhmen, sepse për sa kohë Hamasi mbetet i armatosur, ai do të vazhdojë të prishë çdo përpjekje të tillë. Por edhe nëse Izraeli arrin të çarmatosë Hamasin, kjo është vetëm një arritje ushtarake, jo një plan politik. Në afat të shkurtër , a ka Izraeli një plan për të shpëtuar marrëveshjen e paqes Izrael-Saudi? Në planin afatgjatë , a ka Izraeli një plan për të arritur një paqe gjithëpërfshirëse me palestinezët dhe për të normalizuar marrëdhëniet e tij me botën arabe?

Të gjitha palët e interesuara duhet të ndalojnë përmbytjen e lëshuar nga Hamasi nga mbytja e Izraelit dhe palestinezëve dhe nga shkatërrimi i rajonit më të gjerë gjithashtu. Lufta bërthamore është, në teori, ndoshta vetëm 24 orë larg – nëse Hezbollahu dhe aleatët e tjerë iranianë godasin Izraelin me dhjetëra mijëra raketa, siç kërcënojnë të bëjnë, Izraeli mund të përdorë armët bërthamore për vetë-ruajtje. Prandaj, të gjitha palët duhet të braktisin fantazitë biblike dhe kërkesat për drejtësi absolute dhe të përqendrohen në hapa konkretë për të de-përshkallëzuar konfliktin e menjëhershëm dhe të mbjellin farat për paqen dhe pajtimin.

A ka shpresë për paqe?

Pas ngjarjeve të dy javëve të fundit , pajtimi duket krejtësisht i pamundur. Tetë dekada pas Holokaustit, gjermanët dhe izraelitët tani janë miq të mirë. Hebrenjtë nuk morën kurrë drejtësi të plotë për Holokaustin - si mundën ata? A mundet dikush t'i kthejë klithmat e dhimbjes në fyt, ta kthejë tymin në oxhaqet e Aushvicit dhe t'i kthejë të vdekurit nga krematoriumet?

Mallkimi i historisë është se frymëzon dëshirën për të rregulluar të kaluarën. Kjo është e kotë. E kaluara nuk mund të shpëtohet.

Në vitin 1948, qindra mijëra palestinezë humbën shtëpitë e tyre në Palestinë. Si hakmarrje, në fund të viteve 1940 dhe në fillim të viteve 1950, qindra mijëra hebrenj u dëbuan nga Iraku, Jemeni dhe vende të tjera myslimane. 

Që atëherë, plagët grumbullohen mbi plagë, në një rreth vicioz dhune që çon vetëm në më shumë dhunë. Ne nuk jemi të detyruar ta përsërisim këtë cikël përgjithmonë. Natyrisht, në mes të luftës së tmerrshme të sotme, ne nuk mund të shpresojmë të ndalojmë ciklin njëherë e përgjithmonë. Ajo që na duhet tani është të parandalojmë përshkallëzimin e mëtejshëm dhe për këtë na duhen disa gjeste konkrete shprese.

Një nismë e propozuar i bën thirrje Hamasit të lirojë të gjitha gratë, fëmijët dhe foshnjat që mban peng  në këmbim që Izraeli të lirojë dhjetëra gra dhe adoleshentë palestinezë që mban robër. A do të ishte kjo drejtësi?  Drejtësia kërkon që Hamasi të lirojë menjëherë dhe pa kushte të gjithë pengjet që mban. Por megjithatë kjo nismë mund të jetë një hap drejt de-përshkallëzimit.

Një nismë tjetër është lejimi i qytetarëve palestinezë të largohen nga Rripi i Gazës për siguri në vende të tjera. Egjipti, i cili ndan një kufi me Gazën, mund dhe duhet të marrë drejtimin në këtë. Por nëse Egjipti nuk arrin të ofrojë ndihmë, Izraeli mund të sigurojë strehimore për civilët e zhvendosur të Gazës në tokën izraelite.

Nëse asnjë vend tjetër nuk është i gatshëm të pranojë dhe mbrojë civilët palestinezë, atëherë pasi Kryqi i Kuq të ketë akses te pengjet izraelitë të mbajtur nga Hamasi dhe të konstatojë kushtet e ndalimit të tyre, Izraeli mund t'i bëjë thirrje Kryqit të Kuq dhe grupeve të tjera humanitare ndërkombëtare për të krijuar strehimore të përkohshme për civilët e zhvendosur të Gazës në anën izraelite të kufirit. Këto vende do të strehonin gra, fëmijë dhe të evakuuar nga spitali nga Rripi i Gazës për kohëzgjatjen e luftimeve kundër Hamasit, dhe në fund të luftimeve, popullsia e Gazës e zhvendosur do të ktheheshin në Rripin e Gazës.

Marrja e një hapi të tillë do të përmbushte detyrën morale të Izraelit për të mbrojtur jetët e civilëve palestinezë dhe në të njëjtën kohë do të ndihmonte Forcat e Mbrojtjes së Izraelit të vazhdojnë luftën e saj kundër terroristëve të Hamasit duke zvogëluar numrin e civilëve në zonën e betejës.

A ka gjasa të realizohen iniciativa të tilla? Lufta është vazhdimi i politikës me mjete të tjera, se qëllimi politik i Hamasit është të shkatërrojë çdo shans për paqe dhe normalizim dhe se qëllimi i Izraelit duhet të jetë ruajtja e mundësisë për paqe./ Përshtati në shqip Syri.net