Lajmi i fundit

PIRANJAT/ Me Florian Binaj dhe Dojna Mema

Hungaria dhe Turqia, dy pengesat e fundit për hyrjen në NATO të Finlandës dhe Suedisë

Hungaria dhe Turqia, dy pengesat e fundit për hyrjen në NATO të Finlandës dhe Suedisë

09:13, 07/10/2022
A+ Aa A-

Në korridoret e pushtetit në Stokholm dhe Helsinki, shampanja është në akull.

Pas vetëm tre muajsh, 28 nga 30 shtete të NATO-s kanë ratifikuar ndryshimet e traktatit në parlamentet e tyre kombëtare që do të miratonin anëtarësimin për Finlandën dhe Suedinë ndërsa 24 vende i kanë depozituar tashmë dokumentet e reja në Uashington.

Por ka dy arsye pse tapat e shampanjës nordike nuk po hiqen ende: Hungaria dhe Turqia.

Në shtator, Ministri i Jashtëm finlandez tha se homologu i tij hungarez kishte premtuar se do të vazhdonte me ratifikimin dhe i siguroi finlandezët se nuk kishte kundërshtime ndaj pranimit të Finlandës apo Suedisë.

Disa javë më parë në fund të gushtit, Ministri i Hungarisë për Zhvillimin Rajonal (dhe ish-komisioneri i BE-së) Tibor Navracsics vizitoi Helsinkin dhe u tha deputetëve finlandezë se vendi i tij do të ratifikonte kërkesën e tyre për anëtarësim në NATO pa vonesë.

"Hungaria mbështet anëtarësimin e Finlandës në NATO, por procesi i ratifikimit në parlamentin hungarez është ende duke u zhvilluar," vuri në dukje një deklaratë për shtyp e qeverisë finlandeze në atë kohë.

Megjithatë, këtë javë, politikanët e Fidesz të Viktor Orbanit bllokuan paraqitjen e një mocioni në parlament që do të kishte përshpejtuar votimin mbi procesin e pranimit në NATO si për Finlandën ashtu edhe për Suedinë, në një lëvizje që u kritikua ashpër nga opozita.

"Ky është një vendim i pakuptueshëm dhe i pajustifikuar," tha Bertalan Tóth, deputeti hungarez që u përpoq të paraqiste mocionin.

"Finlanda dhe Suedia janë partnerë të përkushtuar të NATO-s, kanë qenë të përfshirë në programin e Partneritetit për Paqe të Aleancës që nga viti 1994 dhe kanë luajtur dhe po luajnë një rol aktiv në operacionet e mbështetjes së paqes të udhëhequra nga NATO në të kaluarën dhe të tashmen," shtoi ai.

Diskutimi i procesit të anëtarësimit është ende në planet e parlamentit hungarez, teorikisht. Megjithatë, asnjë datë nuk është caktuar që do të thotë, se për momentin, çështja është lënë në prapavijë.

A ka ndonjë gjë që këto shtete mund të bëjnë për më shumë presion mbi Viktor Orbán?

"Finlanda mund të mos ketë shumë për të bërë për këtë. Ndoshta Fidesz shpreson të lidhë anëtarësimin e Finlandës dhe Suedisë në NATO me propozimin e fundit të Komisionit të BE-së për të ngrirë fondet për Hungarinë për shkak të shqetësimeve për sundimin e ligjit," tha Minna Ålander, një studiuese në Institutin Finlandez të Çështjeve Ndërkombëtare në Helsinki për Euronews.

"Megjithatë në këtë rast duket se Orban sapo po i bashkohet Turqisë kur bëhet fjalë për anëtarësimin finlandez dhe suedez në NATO. Për sa kohë që Erdogan vazhdon të shpallë se do të vazhdojë të bllokojë pranimin e tyre, siç bëri disa ditë më parë, edhe Hungaria nuk ka gjasa të lëvizë”, tha Ålander.

Po si është marrëveshja me Turqinë?

Rasti i Turqisë për ngecjen e anëtarësimit në NATO për Finlandën dhe Suedinë është më kompleks se ai i Hungarisë.

Turqit fillimisht kishin sinjalizuar se mbështesnin ofertat e NATO-s: në një telefonatë midis Presidentit Erdogan dhe Presidentit Niinistö në fillim të prillit, finlandezët morën garanci se nuk do të kishte asnjë problem.

Por vetëm një muaj më vonë dhe Turqia u tërhoq, duke dalë me një listë të arsyeve pse dy vendet nordike nuk mund të anëtarësoheshin në NATO, duke përfshirë mbështetjen e supozuar për grupet që Ankaraja i konsideron organizata terroriste.

Deri në samitin e NATO-s në Madrid në fund të qershorit dhe pas njëfarë diplomacie intensive me dyer të mbyllura, Turqia arriti një marrëveshje për të mbështetur anëtarësimet - duke përfshirë ngritjen e bisedimeve trepalëshe për të zbutur çdo pikë pengese.

Këto diskutime filluan në Finlandë në gusht dhe pritej të vazhdonin në vjeshtë, por në fillim të muajit, Erdogan i kishte ndalur përsëri.

Në hapjen e parlamentit në Ankara më 1 tetor, ai u tha ligjvënësve se nëse Finlanda dhe Suedia nuk i përmbushin "premtimet" që i bënë Turqisë mbi sigurinë dhe terrorizmin, atëherë ai do të bllokonte kërkesat e tyre për anëtarësim.

“Ne do të mbajmë qëndrimin tonë parimor dhe të vendosur për këtë çështje derisa të mbahen premtimet e dhëna vendit tonë”, tha Erdogan.

Një tjetër mizë në vaj është zemërimi i turqve pasi një emision satirik lajmesh në transmetuesin publik suedez SVT, tallte Erdoganin. Ambasadori suedez në Ankara u thirr dhe momenti nuk është më ideale.

"Zyrtarisht i takon parlamentit turk të vendosë për aplikimin e Suedisë në NATO, por në fund është Erdogan ai që vendos - dhe ai është një person emocional që mund të vendosë të ndëshkojë një homolog nëse ndihet i ofenduar," tha Paul Levin, drejtor i Institutit për Studime Turke në Universitetin e Stokholmit në një prononcim për Agjencinë Suedeze të Lajmeve TT.

© SYRI.net

Lexo edhe:

Komentet

Shto koment

Denonco