Çfarë mund të kenë të përbashkët bankat , organizatat e bamirësisë, ekipet sportive, yjet e Hollivudit, por edhe njerëzit e zakonshëm, siç janë pensionistët?

‘Të gjithë pinë ujë’ në emër të Berndard Madoff, investitorit i cili pavarësisht rrethanave, i bëri klinetët e tij më pasur.

Reptuacioni i tij ishte aq i madh saqë në klientelën e tij përfshiheshin emrat të tillë  Steven Spielberg , John Malkovich , Kevin Bacon dhe Robert De Niro.

Qindra figura të njohura u rreshtuan në darkat zyrtare në vilat luksoze të  Madoffs .

Menjëherë pas vitit 1960, kur ai filloi kompaninë e tij me një kapital fillestar prej $ 5,500, djali i emigrantëve evropianë që u rrit në Nju Jork, krijoi firmën e tij  Bernard L Madoff Investime Securities.

Kompania u bë një nga prodhuesit më të mëdhenj të tregut - që përputhen me blerësit dhe shitësit e aksioneve - dhe Z. Madoff shërbeu si kryetar i bursës së Nasdaq.

Klientët e ndoqën atë për "aftësitë" që i dhanë pseudonimin "magjistari i Wall Street" . 

Suksesi dhe fama që e shoqëruan, e befasuan edhe atë. 

Nuk kaloi shumë dhe ai u trajtua si zgjidhja e sigurt për të rritur kursimet e dikujt.

Pak para rënies së tij dhe zbulimit të skandalit më të madh financiar të shekullit , ai arriti një pasuri prej 50 miliardë dollarë.

 Këto, si dhe roli i tij institucional si president i Nasdaq, i siguruan atij një imunitet joformal. 

Të dy autoritetet mbikëqyrëse dhe klasa e lartë ekonomike ndërkombëtare ishin dorëzuar.

Ndoshta kjo traditë do të kishte vazhduar deri në vdekjen e tij, nëse kriza financiare nuk do të kishte goditur në vitin 2008 . 

Qindra klientë të Madoff kërkuan kthimin e parave. 

Kështu u zbulua "Piramida Ponzi". 

Emri vjen nga Charles Ponzi. 

I lindur në 1882 në qytetin e vogël verior të Italisë, Lugo, ai arriti në Boston me 2.5 dollarë në xhep. 

I dhënë pas lojërave të fatit dhe alkoolit, ai filloi të punojë në Zarosi Bank në Kanada.

Ponzi e kuptoi që banka po financonte normat e larta të interesit prej 6% që nuk ofronte nga investimet në pasuri të paluajtshme, por duke përdorur fonde nga llogaritë e reja. 

Banka kishte falimentuar, por Ponzi e kishte marrë mësimin e tij.

 Ai i bindi miqtë dhe të njohurit të investonin paratë e tyre, duke premtuar t'i shlyente dy herë në tre muaj.

Në vitin 1919, ai themeloi Kompaninë e Tregtimit të Letrave me Vlerë dhe bëri një jetë luksoze.

 Për sa kohë që tërhoqi investitorë të rinj, gjithçka po shkonte mirë.

 Një auditim i menaxhmentit zbuloi se kompania e kompanisë së tij ishte minus 7 milion dollarë, duke bërë që autoritetet të mbyllnin kompaninë dhe bankën e Hanover Trust.

Taktikat e Madoff ishin identike. 

Ai i joshi ata që i dhanë paratë e tyre për t'i investuar në dy shifra.

 Kur i duhej t’i paguante, ai përdorte paratë e investitorëve të rinj. 

Por kriza financiare e vitit 2008 bëri që piramida të shembet .

Pak para fundit dhe i sigurt për shkatërrimin e tij të plotë, ai njoftoi dy djemtë e tij dhe shefat në kompaninë e tij dhe ju zbuloi të vërtetën atyre. 

Ai u shpjegoi atyre se nuk kishte para dhe se po përdorte fondet e klientëve të tij të rinj për të shlyer klientët e vjetër.

 Sa për mbipagimet e kapitalit të tij të investimeve, ato ishin fiktive, pasi Madoff paraqiti për vite deklarata të rreme.

Të nesërmen ata njoftuan autoritetet dhe raportuan babanë e tyre .

 Askush nuk mund ta dijë nëse djemtë Madoff ishin vërtet injorantë, siç thanë ata, apo thjesht babai i tyre duke kuptuar ngërçin, organizoi kështu "arratisjen" e tyre. 

Megjithëse ata kurrë nuk u akuzuan zyrtarisht, fati i tyre i dënoi rëndë.

Djali i parë bëri vetëvrasje dy vjet pasi babai i tij u arrestua. 

Ai nuk mund ta duronte poshtërimin, izolimin shoqëror, por edhe dyshimet se mbase ishte i përfshirë edhe ai. 

Djali i dytë vdiq nga kanceri pak më vonë.