Ekonomia perëndimore do të marrë një goditje shkatërruese

17:01, 26/02/2024

Nga Karl Holmqvist

Bota moderne perëndimore është e varur nga teknologjia jo e besueshme. Nga kujdesi shëndetësor te bankat, komunikimet tek infrastruktura – rrjetet e energjisë elektrike, furnizimet me ujë, sistemet e ujërave të zeza dhe trenat – ne mbështetemi në sisteme komplekse që bëjnë atë që bëjnë, kur duhet ta bëjnë. Që kjo të funksionojë, këto sisteme duhet të jenë të sigurta kundër sulmeve.

Megjithatë, siç tregohet nga sulmet e fundit të ransomware në çdo gjë, nga spitalet te bibliotekat, ne shpesh nuk jemi gati për sulme të sofistikuara ndaj teknologjisë sonë. Sistemet tona u ndërtuan për të qenë të besueshëm nga pikëpamja operative, por nuk ishin të dizajnuara për të qenë elastike ndaj përpjekjeve të kundërshtarëve të vendosur që duan informacionin ose paratë tona. Dhe kjo situatë mund të përkeqësohet ndjeshëm. Teknologjia e re ka vendosur një kohëmatës në metodat tona aktuale të sigurisë.

Ne po lidhim me shpejtësi komponentët kritikë të sistemeve më të rëndësishme që e mbajnë ekonominë tonë të funksionojë me internetin. Guri themeltar i praktikave aktuale të sigurisë që e bëjnë këtë të sigurt është kriptografia; kodimi i informacionit në mënyrë që vetëm marrësi i synuar të mund ta deshifrojë atë. Teknikat tona aktuale kriptografike janë shumë të sigurta ndaj teknologjive aktuale. Ato janë krejtësisht të papërgatitura për epokën kuantike dhe llojet e reja të sulmeve që kundërshtarët tanë po zhvillojnë në mënyrë agresive.

Vitin e kaluar, komuniteti i sigurisë kibernetike u nxit nga një pretendim i bujshëm se RSA, algoritmi më i përhapur i enkriptimit asimetrik, ishte goditur nga një metodë e re që përdor vetitë e mekanikës kuantike të përforcuar nga IA-ja. Kjo histori kaloi pa një katastrofë. Por në një moment, kompjuterët kuantikë të aftë për të thyer sistemin tonë aktual do të jenë këtu. Studiuesit dhe institutet në mbarë botën po derdhin dhjetëra miliarda dollarë në llogaritjen kuantike dhe afatet kohore për pajisjet e punës po zvogëlohen.

Ndërsa ka shumë aplikacione premtuese në shkencë dhe mjekësi për një kompjuter të madh kuantik, një nga aplikacionet e para specifike dhe të provuara do të jetë thyerja e kriptografisë. Kjo do të thotë se imuniteti i RSA-së dhe siguria e të gjitha sistemeve kriptografike që fuqizojnë shoqërinë tonë të lidhur me internetin, së shpejti mund të vihen në dyshim. Njoftimi i vitit të kaluar ishte një goditje për botën perëndimore. Goditja tjetër mund të jetë e vërtetë.

Në vitin 1994, matematikani amerikan Peter Shor vërtetoi se një kompjuter kuantik mjaftueshëm i madh do të dëmtonte plotësisht sigurinë e kriptografisë së bazuar në RSA duke zgjidhur me efikasitet problemin e vështirë matematikisht të faktorizimit të numrave të mëdhenj. Mbi 20 vjet më parë, një ekip kërkimor në IBM vendosi algoritmin e Shorit në një mjedis laboratorik, duke vërtetuar se teoria nuk është thjesht matematikë jopraktike. Kompjuterët "klasikë" - të llojit që po e lexoni këtë shkrim - e kanë këtë detyrë pothuajse të pamundur në çdo afat praktik. Ndërsa kompjuterët tanë kuantikë aktualë janë relativisht të vegjël, ata po zhvillohen me shpejtësi, dhe sapo të jenë mjaftueshëm të mëdhenj, gjithçka që mendonim se ishte e sigurt është një akses i hapur.

Ka mënyra për ta trajtuar këtë. Tashmë ekzistojnë algoritme rezistente kuantike. Por Perëndimi është duke ecur në gjumë drejt katastrofës. Duke pasur parasysh se pothuajse çdo pajisje e lidhur në internet do të kërkojë përmirësime të softuerit ose harduerit, bizneset, qeveritë dhe madje edhe individët duhet të marrin masa parandaluese për të përmirësuar fortifikimet tona dixhitale. Nëse e bëjmë këtë tani, mund të shmangim dëmin më të madh.

Por ora po ecën. Edhe tani, ka paralajmërime për operacione masive të mbledhjes së të dhënave që po ndërmerren nga organet shtetërore kundërshtare. Të dhënat e koduara grumbullohen dhe ruhen, duke pritur ditën kur të jetë i disponueshëm deshifrimi i suksesshëm. Dhe nuk ka një afat kohor të qartë ose të saktë deri në "Q-day" - data kur një kompjuter kuantik i aftë për këtë detyrë të jetë funksional. Mund të jetë këtë vit ose vitin e ardhshëm; mund të zgjasë një dekadë ose më shumë. Kjo pasiguri, në këtë rast, e vendos balancën e rreziqeve fort në favor të veprimit të hershëm. Disa kompani nuk presin; Apple njoftoi këtë javë se po nxjerrin enkriptimin post-kuantik për shërbimin e saj iMessage dhe Google ka vendosur sisteme elastike kuantike gjatë vitit të shkuar.

Koha më e mirë për të vendosur kundërmasa elastike për të siguruar që sekretet tona të mbeten sekrete dhe sistemet tona të sigurta ishte dje. Koha tjetër më e mirë është sot. "Q-day" po afrohet më shumë minutë pas minute. Nëse presim derisa të vijë këtu për të vendosur sisteme elastike kuantike, ne do të veprojmë shumë vonë – dhe vetë struktura e ekonomive tona do të jetë e ndjeshme ndaj sulmeve.

 

 

© SYRI.net

Lexo edhe:

• Çmimi i drithit të importuar me ulje 42%, po buka nuk ndryshon
• Çfarë po ndodh sot me monedhat e huaja? Ja me sa po blihen dhe shiten dollari dhe euro
• Dogana e Kosovës shënon rekord të ri, të hyrat tejkalojnë vlerën e 500 milionë eurove