Me shpresën se ndryshimi i qeverisë në Turqi do të rivendosë sundimin e ligjit, Brukseli po pret me ankth rezultatet e zgjedhjeve turke.
Pas dy dekadash qëndrimi të Rexhep Tajip Erdogan në pushtet, fillimisht si Kryeministër dhe më pas si President, në Bruksel po e marrin seriozisht skenarin e ndryshimit politik në vend dhe kjo nuk i pëlqen askujt.
“Pritja kryesore e vendeve perëndimore në rast të fitores së opozitës do të ishte përmbushja e angazhimit të saj për të rivendosur parimin e shtetit ligjor. Një pritshmëri e dytë do të ishte rimëkëmbja e ekonomisë së Turqisë, e cila do të mundësojë shfrytëzimin e mundësive të mëdha të bashkëpunimit me BE-në”, tha për APE-MPE Mark Pierini, bashkëpunëtor shkencor i Institutit Carnegie Europe dhe ish-ambasador i BE-së në Ankara.
Megjithatë, pyetja kryesore është nëse pozicioni i Turqisë tani mund të ndryshojë ekonomikisht dhe socio-politikisht dhe të kthehet në të kaluarën e saj edhe nëse Erdogani humb zgjedhjet pas 20 vjetësh në politikë, raporton abcnews.al.
Mark Pierini thekson se “Turqia ka ndryshuar thellësisht në 20 vitet e fundit: infrastruktura e saj është modernizuar, industria e saj është rritur, forcat e saj të armatosura kanë shtuar pajisjet e saj, marrëdhëniet e saj ekonomike janë diversifikuar.
Këto zhvillime nuk do të zhduken me zgjedhjet. Ajo që mund të bëhet nëse opozita fiton zgjedhjet është mbi të gjitha një rikthim në shtetin e së drejtës, reforma të mëdha ekonomike dhe një diplomaci më paqësore”.
Mirëpo, edhe në rast të fitores së Kemal Kilindaroglu, vendet e BE-së nuk i anashkalojnë vështirësitë”, tha një diplomat europian që ka folur për APE-MPE. Kjo sepse të gjithë e dinë se “Kilindaroglu, nëse fiton, do të udhëheqë një koalicion të brishtë dhe do të duhet të menaxhojë një ekonomi që është në gjendje të trishtuar”.
Ata e dinë se me Kilindaroglu gjërat do të jenë disi më mirë, por nuk do të jenë rozë dhe sigurisht që marrëdhëniet e ftohta BE-Turqi nuk mund të ndryshojnë rrënjësisht brenda natës.
Përkundrazi, optimizmi mbizotëron në rastin e fitores së Kilindaroglu për pranimin e shpejtë të Suedisë në NATO.
Brenda BE-së, ata tashmë e kuptojnë mundësinë serioze të humbjes së liderit konservator islamik, me të cilin nuk ka munguar tensionet në vitet e fundit. Pas reformës kushtetuese që forcoi kompetencat e Presidentit turk dhe dobësoi sundimin e ligjit, marrëdhëniet BE-Turqi u përkeqësuan gradualisht, duke rezultuar në pezullimin e negociatave të anëtarësimit që filluan në vitin 2005 në 2018. Polemikat u shumuan, duke kulmuar verbalisht me deklaratën e Erdogan kundër Holandës dhe Gjermanisë me referenca për nazistët dhe duke e quajtur presidentin francez Emmanuel Macron një “psikopat”.
Në vitin 2020, Turqia vazhdoi të irritojë si vendet e BE-së ashtu edhe aleatët e saj të NATO-s me shpimet e saj të paligjshme në Mesdheun Lindor, shkeljet e rregullta të hapësirës ajrore greke, shfrytëzimin e saj të imigracionit, por edhe me ndërhyrjen e saj në Libi, kërcënimet e saj për ndërhyrje më të gjerë në Siri, si dhe operacionet e saj ushtarake kundër kurdëve në tokat e huaja (Irak, Siri), qëndrimi i saj ndaj luftës në Nagorno-Karabakh dhe blerja e raketave ruse S400.
Megjithatë, përmes luftës në Ukrainë, Turqia arriti të rifitonte favorin e Perëndimit, duke u bërë “ndërmjetësi i domosdoshëm” në zhbllokimin e eksportit të grurit përmes porteve të Detit të Zi. Por sërish presidenti turk insistoi të testonte durimin e aleatëve të tij, duke bllokuar anëtarësimin e Suedisë (dhe për disa muaj edhe Finlandës) në NATO.
Nga ana tjetër, ai ka dënuar agresionin rus, por refuzon të zbatojë sanksione ndaj Moskës, duke ruajtur një marrëdhënie të paqartë me “mikun” e tij Vladimir Putin , por edhe dialogun e tij me Iranin anti-perëndimor.
Sado që Perëndimi pretendon se nuk e sheh, askush nuk e konteston faktin që Turqia po anashkalon sanksionet kundër Moskës.
“Çështja qendrore gjeopolitike është pozicioni i Turqisë përballë luftës së nisur nga Rusia në kontinentin europian, një luftë që është sa kundër BE-së dhe NATO-s, aq edhe kundër Ukrainës.
Turqia duhet të ketë parasysh këtë zhvillim historik: rikthimin e një lufte afatgjatë në kontinent”, tha për APE-MPE ish-ambasadori i BE-së në Ankara, Mark Pierini. Ai ka deklaruar në gazetën franceze “Le Monde” se “Fitorja e Erdoganit do të ishte fitore e Putinit”.
“Në rast të fitores së Erdoganit, është e qartë se 27 vendet e BE-së nuk do të jenë shumë të pakënaqur”, sipas një tjetër diplomati europian.
“Nëse ai nuk ndryshon qëndrimin e tij, të paktën do t’i nxjerrë nga pozita e vështirë për të bërë disa gjëra për Turqinë.
Nga ana tjetër, në rast të fitores së opozitës, marrëdhëniet me BE-në do të varen mbi të gjitha nga përmasat e rinovimit demokratik, vlerëson i njëjti diplomat. “Nëse Kilindaroglu i mban premtimet e tij parazgjedhore për t’u kthyer në sundimin e ligjit dhe një politikë ekonomike më ortodokse, europianët do të duhet të kërkojnë zgjidhje me Ankaranë për çështje të tilla si modernizimi i bashkimit doganor, apo edhe liberalizimi i vizave për shtetas turq, raporton abcnews.al.
Skenari më i keq për BE-në është paqëndrueshmëria politike një ditë pas zgjedhjeve turke. Nëse rezultati i zgjedhjeve është margjinal, ekziston skenari i kontestimit të rezultatit nga njëra anë ose nga tjetra.
“Kontestimi i rezultateve është i zakonshëm në zgjedhjet turke (2017, 2018, 2019). Ajo që do të ketë rëndësi është transparenca e rezultateve”, thekson Mark Pierini.
Duke marrë parasysh të gjitha sa më sipër, mund të konkludohet se e gjithë Europa dhe institucionet janë thjesht indiferente ndaj zgjedhjeve në Turqi.
© SYRI.net
Xi Jinping në Europë pas 5 vitesh, vizitë edhe në Serbi! CNN: Pse turi i presidentit kinez do të jetë një 'luftë e vështirë'
REL/ Përballja Biden-Trump, historike në shumëçka
Frikë për sulme, SHBA apel qytetarëve të saj: Bëni kujdes në Gjermani
Denonco
Merrni lajmet më të fundit nga SYRI.net në çdo moment dhe kudo që të jeni!
