Si shumë votues në mbarë botën, Tajvani e ka vënë ekonominë në krye të axhendës së tyre. Megjithatë, kur ata të shkojnë në votime me 13 janar për të zgjedhur një president dhe legjislaturë të re, këto shqetësime të përditshme do të qëndrojnë krahas çështjes ekzistenciale të së ardhmes së Tajvanit.

Ishulli ka gëzuar de fakto pavarësinë që kur Kuomintangu i mposhtur (KMT) u largua atje në fund të luftës civile me partinë komuniste. Por Kina pretendon sovranitetin mbi të dhe nuk e ka përjashtuar kurrë përdorimin e forcës për ta bërë pjesë të saj. Ajo ka intensifikuar retorikën e saj dhe presionin ekonomik dhe ushtarak që kur presidenti aktual, Tsai Ing-wen, i Partisë Demokratike Progresive (DPP) fitoi pushtetin në vitin 2016. Pushtimi rus i Ukrainës ka ngritur shqetësimet për fatin e Tajvanit. Në fjalimin e tij të vitit të ri, Xi Jinping përsëriti se "ribashkimi i mëmëdheut është një pashmangshmëri historike".

Zonja Tsai është e rrallë si një udhëheqëse femër në Azi që nuk vjen nga një dinasti politike. Ajo e ka drejtuar me shkathtësi Tajvanin nëpër ujërat e trazuara të marrëdhënieve SHBA-Kinë, si dhe ka pasur një reagim mbresëlënës ndaj pandemisë. Tajvani u bë gjithashtu vendi i parë në Azi që legalizoi martesat e homoseksualëve gjatë drejtimit të saj.

Ndërsa ajo largohet pas dy mandatesh, zëvendëspresidenti i saj, William Lai, është kandidati kryesor për ta zëvendësuar – por jo aq bindshëm. Ai dikur e deklaroi veten një "punëtor pragmatik për pavarësinë e Tajvanit" dhe rivali KMT është përpjekur ta portretizojë partinë e tij si të guximshme që mund ta tërheqë Tajvanin në luftë duke provokuar Pekinin. Por zoti Lai ka punuar shumë për të ripozicionuar veten dhe për të siguruar SHBA-në se ai nuk do të trazojë statukuonë. Ai i është përmbajtur linjës së vendosur të DPP-së se Tajvani nuk ka nevojë të shpallë pavarësinë sepse është tashmë i pavarur – ndërsa sugjeron se KMT mund të bëjë lëshime duke rrezikuar sovranitetin dhe demokracinë e tij.

Për shumë votues, pengesat e tyre më të mëdha me DPP-në janë pagat e ulëta, kostot e larta të strehimit dhe shërbimet e dobëta publike. Fati i mirë i zotit Lai është se ata nuk mendojnë shumë për alternativat. Hou Yu-ih i KMT-së dhe kandidati i tretë Ko Wen-je i Partisë Popullore të Tajvanit u përpoqën të bënin një marrëveshje, por përfunduan në një grindje publike poshtëruese. Z. Ko, i cili fillimisht tërhoqi njerëz të zhgënjyer me DPP-në, por të pavullnetshëm për të mbështetur KMT-në, është treguar i çrregullt dhe jo mbresëlënës.

Cilido qoftë rezultati, zgjedhjet e Tajvanit duhen duartrokitur. Ndërsa autoritarizmi përparon në pjesën më të madhe të Azisë, debati i fuqishëm dhe zgjedhjet e lira dhe të ndershme janë një fener për një mënyrë më të mirë të bërjes së gjërave.

Pekini e ka bërë të qartë se do të heqë dënimin për një mandat të tretë të DPP-së, ndoshta duke synuar një marrëveshje tregtare midis ngushticave, si dhe duke rritur aktivitetin ushtarak. Ndoshta do t'i hidhte një ose dy kocka një qeverie të KMT-së. Por vendosmëria e saj për të kontrolluar të ardhmen e Tajvanit nuk do të ulej; dhe një rrugë politike drejt bashkimit duket akoma më e largët që nga përplasja në Hong Kong.

Presidenti i ardhshëm i Tajvanit ka të ngjarë të formësojë ngjarjet më pak përmes masave proaktive sesa me reagimin e tij ndaj rrethanave që ai nuk mund t'i diktojë: një krizë siç është një manovër ushtarake e gabuar, ose më gjerësisht, politika e brendshme e Kinës, fuqia e saj ushtarake dhe – në mënyrë kritike – marrëdhëniet e saj me Uashingtonin. Në fund të fundit, siç e dinë votuesit, gara e fundjavës së ardhshme ka të ngjarë të jetë më pak e rëndësishme në aspektin gjeopolitik sesa gara presidenciale e këtij viti në SHBA dhe fituesi i saj përfundimtar./The Guardian-përktheu Syri.net