Nga Aurenc Bebja, Francë.

“National Fisherman” ka botuar, në gusht të 1935, në faqen nr.24, një shkrim në lidhje me rekomandimin e Gjon Milit për dallimin dhe përdorimin e dritës së fenerëve përtej mjegullës, të cilin Aurenc Bebja, nëpërmjet blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar:

Rekomandimi i intensiteteve elektrike anormale për dritat shpuese të mjegullës

Mbitensioni i llambave inkandeshente në reflektorë ose thjerrëza speciale do të rriste fuqinë e qirinjve të llambave të fenerëve detarë një mijë herë dhe dukshmërinë në një drejtim të caktuar në mjegull deri në tre herë, sipas Gjon Milit, inxhinier i kompanisë Westinghouse Lamp.

“Për vite me radhë inxhinierët kanë kërkuar pa sukses një burim të ri ngjyrash për dritën që do të depërtonte në mjegull në një distancë të sigurt për navigimin ajror dhe detar,” thotë z. Mili.

“Megjithatë, vetëm kohët e fundit inxhinierët menduan të rrisin shkëlqimin e dritave të fenerëve detarë duke i ndezur ato në mbitension dhe duke përdorur reflektorë dhe lente për të intensifikuar fuqinë e rrezeve të dritës.”

Byroja e Lighthouses, Departamentit të Tregtisë, ka kryer eksperimente të një natyre të tillë. Llamba të veçanta të fenerëve janë instaluar përgjatë brigjeve të lumenjve dhe vijës bregdetare të porteve për t’u përdorur vetëm gjatë mjegullave dhe mund të bëhen praktikë standarde në të ardhmen për të përballuar lundrimin e sigurt. Ata gjithashtu pajisën sinjalet detare në mënyrë që llambat të jenë në mbitension gjatë mjegullës.

“Në një mjegull të ditës me densitet mesatar, ose në atë në të cilën objekti mund të shihet në afërsisht 400 këmbë, sinjali detar me një llambë me fuqi 50 qirinjsh ka një gamë dukshmërie prej rreth 800 këmbësh,” shton z. Mili.

“Në një reflektor ose lente të projektuar siç duhet, i njëjti mbitension i llambës mund të prodhojë deri në 500.000 fuqi qirinjsh. Do të ishte e dukshme tre herë më larg se burimi i 5 qirinjve.”

Funksionimi i mbitensionit të një llambe inkandeshente (të flaktë) u shpjegua si aplikimi i më shumë volteve sesa nevojitej për të prodhuar dritë të bollshme gjatë jetëgjatësisë mesatare të zakonshme prej 1.000 orësh, si p.sh. përdorimi i një llambe 115 volt në 140 volt. Mbitensioni bën që filament (rezistenca) të shkëlqejë më shumë dhe kështu të prodhojë më shumë dritë; por llambat kanë jetë më të shkurtër.

“Reduktimi i jetëgjatësisë së llambës përmes funksionimit të mbitensionit të llambave sinjalizuese gjatë mjegullës mund të kompensohet duke i vënë ato në nën tension gjatë motit të kthjellët,” shton z. Mili/ Blogu © Dars (Klos), Mat – Albania