Fitimi i sistemit bankar për tetë muajt e parë të vitit ka shënuar një rënie të ndjeshme prej 48% në raport me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar, sipas statistikave të raportuara nga Shoqata e Bankave.

Për periudhën janar-gusht 2016 bankat fituan 5.7 miliardë lekë, nga 11 miliardë lekë të njëjtën periudhë të një viti më parë.

Ambienti me norma të ulëta interesi dhe rritja e shpenzimeve për provigjione, teksa kreditë me probleme vijojnë të zgjerohen janë dy arsyet kryesore që kanë ndikuar në përkeqësimin e rentabilitetit të bankave. Kredia me problem vijoi zgjerimin, duke arritur në 21.4% në gusht (duke i detyruar bankat që një pjesë të fondeve ta lënë si provigjione për huatë që nuk kthehen në afat), ndërsa normat e interesit të kredive në lekë kanë zbritur në rreth 8%.

Në të njëjtën linjë, raporti i kthyeshmërisë nga aktivet (fitimi mbi aktivet e ponderuara, që tregon me sa efektivitet i përdor banka mjetet e veta) ra nga 14.1% për 8 mujorin 2015, në vetëm 6.7% në të njëjtën periudhë të këtij viti. Krhyeshmëria nga kapitali (fitimi mbi kapitalin) gjithashtu u përkeqësua, në vetëm 0.6%, nga 1.3% për 8 mujorin 2015.

Bankat reagojnë duke shtrenjtuar kredinë

Që në fillim të vitit pritej që bankat të kishin vështirësi të operonin në mjedisin me interesa të ulëta dhe negative. Të gjendur përballë kësaj situate dhe vazhdimit të politikës lehtësuese monetare, bankierët pohuan nw fillim tw vitit për “Monitor” se kjo nuk do t’i nxisë të japin kredi, për sa kohë që mjedisi mbështetës nuk do jetë pozitiv. Po si do të reagojnë ata. Disa janë alternativat e parashtruara. Së pari, ata do të vazhdojnë të dekurajojnë depozitat e reja, duke ofruar normë të ulët kthimi. Sidomos bankat e mëdha mund ta përballojnë një lëvizje të tillë. Së dyti, nuk është çudi, që në kërkim të normave të kthimit më të larta, bankat të tentojnë rritjen e normave të interesit të kredive.

Në fakt, rritja e interesave të kredive ka filluar, pavarësisht se banka e Shqipërisë ka ulur dy herë normën bazë në prill maj të këtij viti, duke e çuar atë në rekorde minimale historike prej 1.25%. Statistikat e Bankës së Shqipërisë treguan se në gusht, interesi mesatar i ponderuar i kredive shënoi një rritje të fortë në 7.97%, nga 7.29% që kishte qenë muajin e ëparshëm, duke arritur në nivelin më të lartë që nga janari i këtij viti. Një tjetër element që po ndikon në shtrenjtimin e kredisë është dhe rritja e perceptimit të rrezikut nga bankat. Të anketuara nga Banka e Shqipërisë në lidhje me rreziqet që mund të kanosin aktivitetin e tyre gjatë këtij viti, bankat kanë renditur se rrezikun më të madh përkeqësimin ekonomisë së brendshme. (Bankat japin alarmin: Përkeqësimi i ekonomisë më 2016, rreziku kryesor i aktivitetit bankar)

Në kahun tjetër, ulja e normave të interesit nuk po e nxit kredinë. Statistikat e Bankës së Shqipërisë tregojnë se në gusht, stoku i kredisë për ekonominë arriti në 550.5 miliardë lekë, me një rritje fare të lehtë në raport me muajin e mëparshëm, prej 884 milionë lekësh. Me bazë vjetore, huaja për ekonominë ka mbetur pothuajse në vend, ajo është rritur vetëm me 0.1%. /Monitor