Nga Kabuli në rrethina, një vit sundim i talebanëve në Afganistan

09:09, 15/08/2022

Kur mbërrin në Aeroportin Ndërkombëtar të Kabulit, gjëja e parë që vë re janë gratë, të mbuluara me shalle kafe dhe mantele të zeza, që vulosin pasaportat.

Nga Lyse Doucet, kryekorrespondente ndërkombëtare, Kabul

Një fushë ajrore, e cila një vit më parë ishte skena e një valë paniku njerëzish të dëshpëruar për të shpëtuar, tani është shumë më e qetë dhe më e pastër. Rreshtat e flamujve të bardhë të talebanëve valëviten në erën e verës – kurse billbordet e fytyrave të vjetra të famshme janë pikturuar përsipër.

Çfarë qëndron përtej kësaj porte për në një vend që u përmbys nga një pushtim i shpejtë i talibanëve?

Kabul, ku grave u thuhet t'ua japin punën e tyre burrave

Mesazhet janë befasuese, e pakta që mund të thuhet

"Ata duan që unë t'ia jap punën time vëllait tim," shkruan një grua në një platformë mesazhesh.

“Ne i kemi fituar pozitat tona me përvojën dhe edukimin tonë… nëse e pranojmë këtë do të thotë se kemi tradhtuar veten”, deklaron një tjetër.

Unë jam ulur me disa ish-nëpunëse të larta civile nga Ministria e Sinancave që ndajnë mesazhet e tyre.

Ato janë pjesë e një grupi prej më shumë se 60 femrash, shumë nga Drejtoria e të Ardhurave në Afganistan, të cilat u bashkuan pasi u urdhëruan të shkonin në shtëpi gushtin e kaluar.

Ato thonë se zyrtarët talebanë më pas u thanë atyre: Dërgoni CV-të e të afërmve tuaj meshkuj që të mund të aplikojnë për punët tuaja.

“Kjo është puna ime”, këmbëngul një grua e cila, si të gjitha gratë e këtij grupi, kërkon me ankth që të fshihet identiteti i saj. "Kam punuar me shumë vështirësi për më shumë se 17 vjet për të marrë këtë punë dhe për të përfunduar masterin. Tani jemi kthyer në zero".

Në një telefonatë nga jashtë Afganistanit, na bashkohet Amina Ahmady, ish-drejtoreshë e përgjithshme e Drejtorisë.

Ajo ka arritur të largohet, por as kjo nuk është një rrugëdalje.

“Po humbasim identitetin tonë”, ankohet ajo. "I vetmi post që mund të mbajmë është në vendin tonë."

Titulli i madh i grupit të tyre - "Gratë Lidere të Afganistanit" - u jep atyre forcë; ajo që duan është puna e tyre.

Ato janë gratë që kapën hapësira të reja për arsimim dhe mundësi punësimi gjatë dy dekadave të angazhimit ndërkombëtar që përfundoi me sundimin e talebanëve.

Zyrtarët talebanë thonë se gratë janë ende duke punuar. Ato që e bëjnë këtë janë kryesisht staf mjekësor, edukatore dhe punonjëse të sigurisë, përfshirë edhe aeroportin – hapësira që frekuentohet nga gratë.

Talibanët gjithashtu theksojnë se gratë, të cilat dikur mbanin rreth një të katërtën e vendeve të punës në qeveri, ende paguhen - megjithëse me një pjesë e vogël e pagës së tyre.

Një ish-nëpunëse civile më tregon se si ajo u ndalua në rrugë nga një roje talib, i cili e kritikoi për mbulesën e saj islame të kokës ose hixhabin, megjithëse ajo ishte plotësisht e mbuluar.

"Ju keni probleme më të rëndësishme për të zgjidhur sesa hixhabi," u përgjigj ajo - një tjetër moment i vendosmërisë së grave për të luftuar për të drejtat e tyre, brenda Islamit.

Frika e urisë rëndon në fshatin Ghor

Skena duket idilike. Duaj gruri të artë shkëlqejnë në diellin e verës në malësitë e largëta të Afganistanit. Ju mund të dëgjoni zhurmën e lehtë të lopëve.

Tetëmbëdhjetë vjeçari Noor Mohammad dhe 25-vjeçari Ahmad vazhdojnë të tundin drapërinjtë e tyre për të pastruar një parcelë gruri të mbetur.

"Ka shumë më pak grurë këtë vit për shkak të thatësirës," vëren Noor, që djersa dhe papastërtia ia mbulojnë fytyrën e re. "Por kjo është e vetmja punë që mund të gjeja."

Një fushë e korrur shtrihet në distancë pas nesh. Kanë qenë 10 ditë punë nga dy burra në kulmin e fuqisë së tyre për vetëm 2 dollarë në ditë.

"Unë studioja inxhinieri elektrike, por m’u desh ta lija shkollën për të mbajtur familjen time," shpjegon ai. Keqardhja e tij është e dukshme.

Historia e Ahmedit është po aq e dhimbshme. “Shita motoçikletën time për të shkuar në Iran, por nuk gjeta punë”, shpjegon ai.

Puna sezonale në Iranin fqinj dikur ishte një zgjidhje për ata në një nga provincat më të varfra të Afganistanit. Por puna është shterur edhe në Iran.

"Ne i mirëpresim vëllezërit tanë talebanë," thotë Noor. "Por ne kemi nevojë për një qeveri që na jep mundësi."

Më herët atë ditë, ne u ulëm rreth një tavoline pishe me shkëlqim me kabinetin provincial të Ghor me burra me çallma, të ulur përkrah guvernatorit taleban, Ahmad Shah Din Dost. Një ish-zëvendës guvernator në hije gjatë luftës, ai i tregon me ashpërsi të gjitha hallet e tij.

“Të gjitha këto probleme më trishtojnë”, thotë ai, duke renditur varfërinë, rrugët e këqija, mungesën e aksesit në spitale dhe shkolla që nuk funksionojnë siç duhet.

Fundi i luftës do të thotë që më shumë agjenci ndihme po punojnë tani këtu, duke përfshirë në distriktet jashtë kufijve më parë. Në fillim të këtij viti, gjendje uri u zbuluan në dy nga rrethet më të largëta të Ghor.

Por lufta nuk ka mbaruar për Guvernatorin Din Dost. Ai thotë se ishte burgosur dhe torturuar nga forcat amerikane. “Mos na jepni më shumë dhimbje”, pohon ai. “Nuk kemi nevojë për ndihmë nga Perëndimi”.

"Pse Perëndimi po ndërhyn gjithmonë?" ai kërkon. "Ne nuk ndërhyjmë se si i trajtoni ju gratë apo burrat tuaj."

Në ditët në vijim, vizitojmë një shkollë dhe një klinikë për kequshqyerjen, të shoqëruar nga anëtarët e ekipit të tij.

"Afganistani ka nevojë për vëmendje," thotë drejtori i ri i shëndetësisë i talibanëve, i arsimuar në universitet, Abdul Satar Mafaq, i cili jep një notë më pragmatike. "Ne duhet të shpëtojmë jetë njerëzish dhe nuk ka nevojë të përfshihet politika."

Më kujtohet ajo që më tha Noor Mohammad në arën e grurit.

"Varfëria dhe uria janë gjithashtu një luftë dhe është më e madhe se përleshjet me armë."

Nxënëses së shkëlqyer i mbyllet shkolla në Herat

Tetëmbëdhjetë vjeçarja Sohaila është e përfshirë nga emocioni.

E ndjek nëpër një shkallë të errët në katin e bodrumit të tregut vetëm për gratë në Herat, qyteti i lashtë perëndimor i njohur prej kohësh për kulturën e tij më të hapur, shkencën dhe krijimtarinë e tij.

Është dita e parë që hapet ky pazar - talebanët e mbyllën vitin e kaluar, kurse Covid-19 edhe një vit më herët.

Ne shikojmë përmes ballinës së xhamit të dyqanit të veshjeve të familjes së saj, i cili nuk është ende gati. Një rresht makinash qepëse janë ulur në qoshe, tullumbace me zemër të kuqe varen nga tavani.

"Dhjetë vjet më parë, motra ime filloi këtë dyqan kur ishte 18 vjeç," më thotë Sohaila, duke treguar një histori qepjeje të nënës dhe gjyshes së saj me fustane tradicionale Kuçi me modele të ndezura.

Motra e saj kishte hapur gjithashtu një klub interneti dhe një restorant gjithashtu.

Ka një zhurmë të qetë aktiviteti në këtë hapësirë ​​të vetme për femra. Disa janë duke grumbulluar në vendete tyre, të tjera duke bërë thashetheme ndërsa qëndrojnë mbi stolitë dhe veshjet e qëndisura.

Ambientet janë të ndriçuara dobët, por në këtë errësirë, ka një bosht drite për gratë që kanë kaluar shumë kohë vetëm duke u ulur në shtëpi.

Sohaila ka një histori tjetër për të ndarë.

"Talibanët kanë mbyllur shkollat ​​e mesme," vëren ajo, në fakt, për diçka që ka pasoja të mëdha për adoleshentët e rinj ambiciozë si ajo.

Shumica e shkollave të mesme janë mbyllur, me urdhër të klerikëve më të lartë ultra-konservatorë të talebanëve, edhe pse shumë afganë, përfshirë anëtarët talebanë, kanë bërë thirrje që ato të rihapen.

"Unë jam në klasën e 12 - nëse nuk diplomohem nuk mund të shkoj në universitet."

E pyes nëse ajo mund të jetë Sohaila që dëshiron të jetë në Afganistan. “Sigurisht”, deklaron ajo e bindur. “Është vendi im dhe nuk dua të shkoj në një vend tjetër”.

Por një vit pa shkollë duhet të ketë qenë i vështirë. “Nuk jam vetëm unë, janë të gjitha vajzat e Afganistanit”, thotë ajo me stoizëm.

"Është një kujtim i trishtuar..."

Talibanët mbyllën shkollat për vajza në Afganistan duke krijuar një të ardhme të pasigurt për shumë gra si Sohaila. Zëri i zbehet ndërsa ajo shpërthen në lot.

"Unë isha studentja më e mirë."/ar.sh/SYRI.NET

 

© SYRI.net

Lexo edhe:

• Përplasen dy helikopterë të marinës në Malajzi, 10 të vdekur
• Nxënësi në një shkollë në Kroaci kërcënon klasën, i gjenden armë në banesë
• Vdekjet e pashpjegueshme të të burgosurve palestinezë në Izrael