Më 13 tetor në orën 10:00, Dega e Gjuhësisë e Institutit Albanologjik të Prishtinës, do të organizojë një Tryezë shkencore kushtuar 100- vjetorit të Kongresit Arsimor të Lushnjës.
Ç’është e vërteta, gushti i vitit 2020 shënonte 100- vjetorin e këtij Kongresi, por për shkak të rrethanave të krijuara nga Pandemia, u detyruam që këtë aktivitet shkencor ( i paraparë të mbahej në vitin që shkoi) ta mbajmë sivjet.
Arsyeja për organizmin e kësaj tryeze shkencore kushtuar 100- vjetorit të Kongresit Arsimor të Lushnjës është se ky Kongres paraqet njërën prej ngjarjeve më të rëndësishme për sa u përket çështjeve që u diskutuan dhe vendimeve që u morën aty për arsimin dhe gjuhën shqipe.
Siç dihet, Kongresi Arsimor i Lushnjës i filloi punimet më 15 gusht 1920, në orën 9 të para ditës.
Ministria e Arsimit interesohej për një kuvend të gjerë mësuesish, mirëpo numri i kongresistëve qe i kufizuar.
Arsyet ishin të kuptueshme, sepse pak kohë më parë ishte shtypur rebelimi sadist në Shqipërinë e mesme.
Pas diskutimesh të gjata në Kongres, unanimisht u vendos që shkollat fillore të qytetit të ishin me 5 klasa, ndërsa ato në fshatra me 3 klasa, por më vonë kjo gjendje ndryshoi dhe shkollat ishin të njëjta si për qytetet ashtu edhe për fshtrat. Arsimi fillor u bë i detyrueshëm. U miratua programi sintetik për shkollën fillore dhe programi analitik i përjavshëm.
U miratuan 219 terma për gjuhën, aritmetikën e gjeometrinë, gjithashtu u hartuan modelet e orareve, dëshmive shkollore dhe i dokumentacionit tjetër shkollor. Po ashtu, u vendos që prej klasës së III fillore e tutje të mësohej edhe një gjuhë e dytë që do të caktohej nga Ministria e Arsimit.
Edhe pse qeveria qëndronte keq për nga ana financiare, u vendos për botimin e teksteve shkollore si: libra të leximit, gramatika dhe libra të matematikës etj.
Një interes të veçantë paraqet pika nëntë e vendimeve të kongresit, ku u vendos që libri i parë i këndimit ( pra, abetarja) të jetë i shkruar thjesht gegërisht, ose thjesht toskërisht, libri i dytë të jetë i përzier me copa leximi gegërisht dhe toskërisht, kurse tekstet për klasat e tjera të hartoheshin vetëm në gjuhën letrare, mbështetur mbi të folmen e Elbasanit.
Po ashtu, u vendos për nxjerrjen e një gazete pedagogjike ku do të botoheshin të dhënat e ndryshme nga sfera e arsimit.
Organizimi i Kongresit Arsimor të Lushnjës dhe vendimet që u morën aty bënë jehonë të madhe në të gjithë Shqipërinë, por edhe jashtë saj. Kështu, për këtë ngjarje me rëndësi për kombin, raportuan gazetat dhe revistat e ndryshme si në Shqipëri, ashtu edhe jashtë saj, si: revista “Ylli i mëngjesit” e Parashqevi Qiriazi, që botohej në shqip, frëngjisht e anglisht.
Për Kongresin dhe vendimet e tij raportun edhe në gazeta e revista të tjera që merreshin me çështje pedagogjike të arsimit shqip, si: gazeta “Studenti”, që botohej në ShBA, gazeta “Djalëria”, që botohej nga studentët shqiptarë në Vjenë.
Po ashtu raportuan edhe revistat e kohës si: “Zâni i ri”, “Shkolla e re”, “Kumtari arsimuer”, “Përlindja” etj.
© SYRI.net
Filmi 'RRUGËS' nga Samir Karahoda, zyrtarisht në garën e filmave të shkurtë në Festivalin e Kanës
WhatsApp njofton për uljen e kufirit të moshës së përdoruesve në disa vende
10 serialet më të mira në Netflix që mund t’i shihni nga sot
Denonco
Merrni lajmet më të fundit nga SYRI.net në çdo moment dhe kudo që të jeni!
