Vendet në të gjithë Evropën kanë ndaluar udhëtimet nga Afrika e Jugut ndërsa frika rritet nëse vaksinat aktuale do të jenë efektive kundër një varianti të ri të koronavirusit të identifikuar për herë të parë në vend.

Varianti ka zëvendësuar me shpejtësi shtame të tjera në Afrikën e Jugut, me hulumtimin fillestar që e lidh atë me ngarkesa më të larta virale dhe mundësisht rritje të transmetueshmërisë. 

Rritja e rasteve në Afrikën e Jugut e ka shtyrë vendin në prag të një bllokimi tjetër të plotë  ndërsa spitalet përpiqen të përballojnë. 

Ende nuk dihet shumë për variantin e ri, por studiuesit në Afrikën e Jugut dhe gjetkë po hetojnë me shpejtësi gjithçka, nëse rezulton se ky variant i COVID-19 është  më i rëndë dhe a do të frenojë efikasitetin e një vaksine. 

A është më e rrezikshme se variantet e tjera?

Ndryshimet në përbërjen gjenetike të virusit nuk janë të reja. 

Ka shumë variante të tjera të COVID-19 - disa janë më infektive, disa mund të jenë më vdekjeprurëse. 

Për shembull, varianti i sapo identifikuar në Mbretërinë e Bashkuar konsiderohet dukshëm më infektues, por jo më vdekjeprurës. 

Dokumenti i parë ( ende i pabotuar) që dokumenton variantin e Afrikës së Jugut zbuloi se ai u përhap me shpejtësi dhe, brenda disa javësh, ishte varianti mbizotërues në disa rajone të vendit. 

Studiuesit sugjerojnë se varianti mund të shoqërohet me rritje të transmetueshmërisë. 

Epidemiologu i shquar i sëmundjeve infektive të Afrikës së Jugut Salim Abdool Karim, bashkëkryetar i komitetit këshillues të vendit për COVID-19, shkroi në një konferencë më 18 dhjetor se ngarkesa më e lartë virale në tamponët e variantit të ri mund të përkthehet në transmetueshmëri më të lartë - dhe se ky varianti po transmeton më shpejt. 

Kjo mund të nënkuptojë që vala e dytë e Afrikës së Jugut është më e madhe se e para, vuri në dukje ai.

Ajo që nuk dihet ende është nëse varianti krijon sëmundje më të rëndë. 

Në fakt, Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) tha më 31 dhjetor se "nuk ka prova të qarta të variantit të ri që shoqërohet me sëmundje më të rënda ose rezultate më të këqija". 

Sidoqoftë, siç vëren OBSH, më shumë raste mund të nënkuptojnë më shumë shtrime në spital dhe përfundimisht më shumë vdekje. 

Sekretari i Shëndetësisë në Mbretërinë e Bashkuar Matt Hancock tha të hënën se ai është "jashtëzakonisht i shqetësuar" për variantin e Afrikës së Jugut, duke i thënë BBC se është një "problem shumë, shumë i rëndësishëm". 

Kur njoftoi ndalimin e udhëtimit të Mbretërisë së Bashkuar në Afrikën e Jugut më 23 dhjetor, Hancock pretendoi se lloji ishte "akoma më i transmetueshëm dhe dukej se kishte mutuar më tej sesa varianti i ri që është zbuluar këtu". 

John Bell, profesor i rregullt i mjekësisë në Universitetin e Oksfordit, i tha Times Radio më 3 janar se ai është më i shqetësuar "nga disa diferenca" për variantin e Afrikës së Jugut krahasuar me atë britanik.

Sa larg është përhapur tashmë?

Varianti i Afrikës së Jugut u zbulua për herë të parë në rajonin e Gjirit Nelson Mandela në Afrikën e Jugut në tetor, me hulumtime që tregojnë se mund të ketë qenë në qarkullim që nga fundi i gushtit . 

Varianti më pas u përhap në të gjithë vendin, duke përfshirë në Kejptaun, një destinacion i njohur turistik.

 Ndalimi i udhëtimit ndërkombëtar i Afrikës së Jugut u hoq në 1 Tetor për pushuesit që kishin një test negativ COVID-19, që do të thotë se njerëzit mund të kishin sjellë variantin e ri në vendet e tjera që nga ajo kohë. 

Sipas raporteve, varianti është zbuluar në Britaninë e Madhe, Finlandë, Zvicër, Japoni dhe Australi.

A do të funksionojnë vaksinat në variantet e reja? 

Pyetja kryesore tani është nëse mutacionet e varianteve të reja mund ta bëjnë një vaksinë joefektive. 

Ndërsa të dy variantet e Britanisë së Madhe dhe Afrikës së Jugut kanë mutacione në të gjithë fushën e rëndësishme të lidhjes së receptorëve - e cila lejon që virusi të hyjë në qelizat njerëzore.

 Bell i Oxfordit është veçanërisht i shqetësuar për mutacionin që ka varianti i Afrikës së Jugut në këtë pjesë të virusit . 

Bell tha se ai dhe ekipi i tij në Oksford po e shikojnë këtë tani, por "ndjenja e tij  është se vaksinat do të vazhdojnë të jenë efektive kundër llojit të Mbretërisë së Bashkuar.

 Sidoqoftë, ai paralajmëroi, se ekziston një "pikëpyetje e madhe" nëse mund të thuhet e njëjta gjë për atë të Afrikës së Jugut. 

Puna gjithashtu po ndërmerret nga disa institucione kërkimore në Afrikën e Jugut si dhe laboratori i Mbretërisë së Bashkuar Porton Doën për të përcaktuar nëse vaksinat ekzistuese do të jenë efektive.  

Jonathan Van-Tam, zëvendës shefi mjekësor i Anglisë, tha në përgjigje të një pyetje nga POLITICO më 30 dhjetor se kjo punë mund të zgjasë 12 deri në 14 ditë dhe se mund të kalojnë disa javë para se shkencëtarët të japin "një drejtim të fortë" nëse vaksinat do të jenë efektive në variante të reja. 

Sidoqoftë, Van-Tam tha se ka arsye për optimizëm, duke shpjeguar se puna ishte duke u zhvilluar nga shkencëtarët në të gjithë botën "duke parë një gamë të tërë të llojeve të varianteve dhe ata po tregojnë, në përgjithësi, se neutralizimi është mjaft ndër-reaktiv".

"Me fjalë të tjera, vaksinat do të mbulojnë një gamë mjaft të madhe të varianteve," tha ai.

Van-Tam shtoi se për shkak se vaksinat prodhojnë shumë lloje të ndryshme të antitrupave, variantet do të duhej të kishin "mutacione shumë, shumë thelbësore" për t'i "tejkaluar këto vaksina fare". 

Ndërkohë, BioNTech ka thënë se vaksina e saj e zhvilluar me Pfizer ka "relativisht të ngjarë" të funksionojë në variantin e Mbretërisë së Bashkuar . 

A janë efektive ndalimet e udhëtimit?

Mënyra më efektive për të zvogëluar përhapjen e varianteve të reja është kufizimi i ndërveprimeve të njerëzve, i cili përfshin kufizime të udhëtimit, sipas një dokumenti të përbashkët të 23 dhjetorit nga grupet e pavarura shkencore të Mbretërisë së Bashkuar që shikojnë transmetimin.

OBSH, e cila ka qenë e kujdesshme në lidhje me thirrjet për ndalime të drejtpërdrejta të udhëtimit, ka lëshuar udhëzime të përkohshme duke rekomanduar një qasje të bazuar në rrezik për ndalimet e udhëtimit, duke parë, ndër të tjera, transmetimin lokal, kapacitetin e shërbimit shëndetësor dhe nivelin e transmetueshmërisë së varianteve specifike. 

Ai gjithashtu këshillon që njerëzit që banojnë në zona me kufizime të lëvizjes në të gjithë komunitetin duhet të udhëtojnë vetëm për qëllime thelbësore. 

Duke komentuar përhapjen e variantit të Afrikës së Jugut në Britaninë e Madhe, Laërence Young, profesor i onkologjisë molekulare në Universitetin e Ëarëick, tha se Britania duhet të bënte "gjithçka të mundur" për ta ndaluar atë.

 "Masat e karantinës dhe kufizimi i udhëtimit nga  Afrikën e Jugut janë të domosdoshme," tha ai.

Por me variantin e ri tashmë të pranishëm në disa vende, është e paqartë nëse ndalimet e udhëtimit do të jenë të mjaftueshme për të parandaluar përhapjen e tij.

 Ndalime të ngjashme për udhëtime nga Britania e Madhe u njoftuan pas lajmit se u zbulua një variant i ri, më i transmetueshëm, por deri më sot, dhjetëra vende kanë raportuar praninë e variantit britanik në vendet e tyre. 

A do të ketë mutacione të mëtejshme?

Është e mundshme që variantet e Britanisë së Madhe  dhe Afrikës së Jugut nuk do të jenë të fundit në llojin e tyre, me ekspertë që sugjerojnë që ne të përgatisim veten për variante akoma më mutante.

 Në fakt, mund të ketë variante të tjera më të transmetueshme që nuk po gjenden sepse nuk po renditen.