Të inkurajuar nga ngjarjet e fundit në Ballkanin Perëndimor, anëtarët e Qendrës Ndërkombëtare PEN pohojnë ndër të tjera se Ballkanit i kërcënohet një luftë e re. Ata theksojnë se “regjimi agresiv i Beogradit po armatoset haptazi dhe pika kritike nuk ka ardhur ende”.

“Ne, anëtarët e Qendrës Ndërkombëtare PEN, shkrimtarë nga hapësira e ish-Jugosllavisë, paralajmërojmë publikun botëror për rrezikun e dukshëm dhe të menjëhershëm të konflikteve të luftës në Ballkanin Perëndimor.

Narrativat agresive të nacionalistëve serbë, të mbështetur nga regjimi në Beograd dhe një pjesë e klerit të Kishës Ortodokse Serbe, kanë destabilizuar rajonin, kryesisht Bosnjën dhe Hercegovinën, Malin e Zi dhe Kosovën, prej vitesh.

Me fillimin e pushtimit rus të Ukrainës, retorika agresive e Serbisë së Madhe po bëhet më e fortë në të gjithë territorin e dikurshëm të ish-Jugosllavisë.

Regjimi në Beograd dhe regjimi në Banja Llukë (një entitet i Republikës Srpska në Bosnje dhe Hercegovinë) nuk e fshehin simpatinë e tyre për orekset imperialiste të Rusisë dhe as nuk e vlerësojnë mbështetjen e regjimit në Kremlin. Në shtator të vitit 2023, pati një përshkallëzim të armatosur me një sulm terrorist në Banjskë të Kosovës dhe me afrimin e votimit për rezolutën e OKB-së për gjenocidin e Srebrenicës, kërcënimet e Milorad Dodik për t’u shkëputur nga Republika Srpska po bëhen më të forta dhe nuk duhen nënvlerësuar.

Pranimi i pritur i Kosovës në Këshillin e Evropës është një tjetër pikë kritike sepse regjimi i Aleksandër Vuçiqit nuk tregon gatishmëri për bashkëpunim, paqe dhe kompromis. Përkundrazi, me shpalljen e tubimeve të Serbisë së Madhe të organizuara nga Shteti i Serbisë dhe Kisha Ortodokse Serbe, qëndrimi luftarak i Beogradit bëhet i qartë dhe i rrezikshëm.

Regjimi agresiv i Beogradit, i cili armatoset hapur dhe hapur, është burimi kryesor i destabilitetit në Ballkanin Perëndimor. Një narrativë identike nga të njëjtat qarqe në të kaluarën na shtyu në një luftë të përgjakshme dhjetëvjeçare në territorin e ish-Jugosllavisë. Nuk duhet ta lejojmë të ndodhë më. Ne duhet të njohim rrezikun dhe të ngremë qartë zërin kundër konflikteve të armatosura në Ballkanin Perëndimor.

Me këtë deklaratë i bëjmë thirrje qeverisë së Beogradit dhe presidentit që të pranojnë pajtimin si zgjidhjen e vetme të mundshme. Gjithashtu i bëjmë thirrje komunitetit ndërkombëtar që t’i përgjigjet urgjentisht rrezikut dhe të bëjë gjithçka që është në fuqinë e tij për të parandaluar ndezjen përsëri të shkëndijave të luftës në Ballkanin Perëndimor.

Ju lutemi vini re se ky apel nuk është i drejtuar kundër popullit serb, përkundrazi, qëllimi i tij është ta mbrojë atë nga regjimi që me manipulime dëshiron ta përfshijë në konflikte të reja rajonale. Ata që guxojnë të kritikojnë veprimet e regjimit aktual në Serbi duhet të mbrohen nga kërcënimet dhe dhuna.