Komisioni i Jashtëm i Parlamentit Europian publikoi dje raportin e përgatitur mbi zhvillimet në Shqipëri përgjatë viteve 2019 dhe 2020. Në raportin me 50 pika, preken të gjitha aspektet e punës për integrimin dhe ekonomisë së brendshme të vendit. I konsideruar si një më kritikët në 20 vitet e fundit nga raportuesja Izabel Santos, raporti i konsideron zgjedhjet e 25 prillit si vendimtare për konsolidimin e jetës demokratike në Shqipëri.

Hapat për negociatat

Raporti thekson se mbështet thirrjen e konferencës së parë ndërqeveritare, por se progresi varet nga vetë progresi i Shqipërisë me reformat. “Mirëpresim orientimin dhe angazhimin e qartë strategjik të Shqipërisë për integrimin Europian, që manifestohen në marrëdhëniet e fqinjësisë së mirë dhe zbatimin e vazhdueshëm të reformave të lidhura me anëtarësimin; Mbështesim thirrjen e konferencës së parë ndërqeveritare pa vonesa të mëtejshme, pas miratimit të kornizës negociuese nga Këshilli; Kujtojmë se progresi në anëtarësim sipas metodologjisë së rishikuar të zgjerimit varet nga reforma të qëndrueshme, të thella dhe të pakthyeshme në të gjitha fushat themelore, në veçanti nga sundimi i ligjit dhe lufta kundër korrupsionit”, thuhet në dokumentin e PE-së.

Reforma ne Drejtësi

Me tone inkurajuese, në raport flitet edhe për arritjet në reformën në drejtësi. “Vlerësojmë përparimin e qëndrueshëm të bërë në zbatimin e reformës gjithëpërfshirëse gjyqësore, mbështetur në procesin e verifikimit dhe krijimin e institucioneve përkatëse dhe organeve të specializuara, duke mundësuar një zhvendosje të prekshme drejt një gjyqësori të përgjegjshëm dhe të pavarur; Inkurajojmë Shqipërinë të përfundojë plotësimin e Gjykatës Kushtetuese për të funksionuar plotësisht dhe me efikasitet, dhe nxisim të gjithë të përfshirët të përmbyllin me shpejtësi procesin e emërimit të gjyqtarëve; Mirëpresim faktin që Gjykata e Lartë ka rifituar aftësinë e saj për të funksionuar dhe se ajo ka qenë duke shqyrtuar më shumë se një mijë çështje dhe e inkurajojmë atë të bëjë përparim të mëtejshëm në emërimin e gjyqtarëve shtesë; Shprehim kënaqësinë që Byroja Kombëtare e Hetimit është themeluar, që drejtori i saj po kryen detyrat e saj dhe që personeli hetimor aktualisht po rekrutohet; Mirëpresim krijimin e organeve anti-korrupsion dhe faktin që hetime të qëndrueshme po kryhen nga Struktura e Posaçme e Themeluar Speciale Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar (SPAK) dhe aktakuzat po jepen nga Anti-Korrupsioni dhe Krimi i Organizuar, Gjykatat dhe nënvizojmë nevojën për të ruajtur pavarësinë dhe efektivitetin e tyre në luftën kundër mosndëshkimit”, citohet në raport.

Reforma zgjedhore

Sa i përket reformës zgjedhore, në raport kërkohet që të vijohet pa vonesa me implementimin e marrëveshjes së 5 qershorit dhe i jepet një rëndësi parësore asaj çka do të prodhojnë zgjedhjet e 25 prillit. “Inkurajojmë udhëheqësit politikë të krijojnë një klimë besimi duke kapërcyer mungesën e dialogut dhe shprehim shqetësimin serioz për klimën politike të polarizuar dhe mungesën e bashkëpunimit të qëndrueshëm ndërpartiak që vazhdon të pengojnë procesin demokratik; Kujtojmë përgjegjësinë e përbashkët të forcave politike për të kaluar nga akuzat e ndërsjella, vendimet e njëanshme dhe bojkotet, duke u mbështetur në shembuj pozitivë të përpjekjeve për ndërtimin e konsensusit, të tilla si ato që çojnë në marrëveshjen e 5 qershorit 2020 mbi reformën zgjedhore; Theksojmë se zgjedhjet e përgjithshme të 25 Prillit 2021 do të jenë thelbësore për konsolidimin demokratik të vendit; Nënvizojmë rëndësinë e zbatimit të masave të reformës zgjedhore të kodifikuar në korrik 2020, të cilat janë në përputhje me rekomandimet e Zyrës së OSBE-së për Institucionet Demokratike dhe të Drejtat e Njeriut (OSBE / ODIHR); mirëpresim angazhimin për të zbatuar opinionin e ardhshëm të Komisionit të Venecias në lidhje me ndryshimet në Kodin Zgjedhor të miratuar në tetor 2020”, shkruhet në raport.

Paketa anti-shpifje

Por, kritika të ashpra rezervohen në pikat ku flitet për lirinë e medias, ku fokus të veçantë i dedikohet paketës antishpifje. “Shënojmë me shqetësim mungesën e progresit në lirinë e shprehjes dhe pengesat për funksionimin e duhur të mediave të pavarura; Kujtojmë rëndësinë e sigurimit të gazetarisë cilësore dhe shkrim-leximit mediatik për funksionimin e demokracisë dhe në trajtimin e dezinformimit; Dënojmë dhunën, frikësimin, fushatat e shpifjeve dhe presionin indirekt politik dhe financiar të drejtuar kundër gazetarëve, të cilat mbytin seriozisht lirinë e medias, nxisin vetëcensurë dhe dëmtojnë rëndë përpjekjet për të zbuluar krimin dhe korrupsionin; Shprehim shqetësim të madh për masat e propozuara në bazë të projektligjit për media dhe mirëpresim angazhimin për të miratuar ndryshime, vetëm nëse ato vlerësohen se janë plotësisht në përputhje me rekomandimet e Komisionit të Venecias”, theksohet në raportin e PE-së.

Ekonomia

Në raportin e PE-së trajtohen edhe zhvillimet ekonomike, ku jepen edhe sugjerime në lidhje me sigurime e burimeve alternative të energjisë. “Kujtojmë se përpjekjet thelbësore janë ende të nevojshme për të përmbushur qëllimet e eficiencës së energjisë, sigurinë e furnizimit, uljet e emetimeve dhe energjinë e rinovueshme dhe diversifikimin e saj përmes kalimit në energji të qëndrueshme, ngrohje dhe transport; Inkurajojmë diversifikimin e prodhimit të energjisë, duke lëvizur nga hidrocentralet, drejt erës dhe burimeve diellore”, citohet në dokumentin e PE-së.

Politika e jashtme

Ndërsa, për politikën e jashtme ka vlerësime dhe nota pozitive. “Vlerësojmë hapat konstruktivë drejt zgjidhjes së çështjeve të pazgjidhura bilaterale, duke përfshirë një ndërmarrje të përbashkët nga Greqia dhe Shqipëria për të zgjidhur një mosmarrëveshje mbi kufirin e tyre detar në Jon përmes drejtësisë ndërkombëtare; Mirëpresim hapat gjithëpërfshirës në thellimin e integrimit rajonal, duke lehtësuar lidhjen dhe lëvizjen e lirë të njerëzve, mallrave, kapitalit dhe shërbimeve dhe duke kontribuar në tregun e përbashkët rajonal”, shkruhet në raport./Panorama/