Komuniteti artistik ka debatuar prej kohësh se ku është vendosur sfondi i portretit të njohur. Gjeologia dhe specialistja e Rilindjes Ann Pizzorusso pretendon se e ka lidhur vendndodhjen e saj me një qytet në Italinë veriore.

Mona Liza ka magjepsur prej kohësh shikuesit në mbarë botën me misterin që e rrethon, nga identiteti misterioz i subjektit deri te vështrimi i saj gjithmonë i pranishëm. Tani, në fillim të vitit 2024, mbi 500 vjet pasi Leonardo Da Vinci fillimisht pikturoi kryeveprën ikonike, një nga misteret e tij më të mëdha mund të jetë zgjidhur.

Ann Pizzorusso, një gjeologe dhe historiane arti nga Italia, thotë se ka identifikuar sfondin e portretit: qytetin e Lecco-s, i vendosur përgjatë brigjeve të liqenit Como në Italinë veriore. 

Për shekuj me radhë, historianët e artit kanë debatuar se cili vend e ka frymëzuar sfondin piktoresk të Mona Lizës - ose nëse sfondi i saj ka për qëllim të përshkruajë një vendndodhje të veçantë të botës reale. Megjithatë, Pizzorusso thotë se ajo përdori njohuritë e saj në gjeologji për të përshtatur shkëmbinjtë gëlqerorë në pikturë me peizazhin skenik të Lecco-s. 

"Aspekti më i rëndësishëm është peizazhi përreth", tha ajo për Reuters. "Dhe në teori të tjera, gjeologjia ishte thjesht e pasaktë."

Mona Liza dhe Lecco

Ndërsa sfondi i Mona Lizës mund të mos duket shumë i veçantë për syrin e lirë, ai përmban disa të dhëna kyçe që Pizzorusso dhe të tjerët kanë përdorur për të provuar të gjurmojnë mjedisin origjinal të pikturës. 

Për shembull, ura e përshkruar në sfond mund të përputhet me Ponte Azzone Visconti, një urë me hark që daton në shekullin e 14-të që përshkon lumin Ada në Lecco. Vendndodhja buzë liqenit të qytetit përputhet gjithashtu me një rrugë ujore që mund të shihet në sfondin e pikturës.

Megjithatë, prova më e fortë në favor të Pizzorusso-s është aftësia e saj për të identifikuar shkëmbinjtë shkëmborë që ngrihen pas Mona Lizës në portret. Ajo vuri re se malet që ngrihen pas subjektit të Mona Lizës dukeshin se ishin prej guri gëlqeror - dhe se ato ngjanin me Dolomitet e Lecco-s, malet gëlqerore, dolomite dhe balte që rrethojnë qytetin. Ata janë të njohur për ngjyrat e tyre të gjalla dhe bimësinë e pasur.

Ndërsa da Vinçi mbahet mend kryesisht për veprat e tij artistike, ai ishte gjithashtu një njeri i vërtetë i Rilindjes që kishte një njohuri të gjerë të gjeologjisë. Ai është i njohur për përdorimin e njohurive të tij të thella të shkencave natyrore dhe fizike për të përmirësuar pikturat dhe skulpturat e tij.  

Teori të tjera rreth Mona Lizës

Ndër vite, shumë historianë të tjerë të artit janë përpjekur të identifikojnë sfondin e Mona Lizës, ku shumica e kanë vendosur portretin diku në Alpet italiane. 

Shumë teori janë fokusuar në identifikimin e urës në pikturë, e cila mund të shihet vetëm mbi shpatullën e djathtë të subjektit. Teoritë e fundit janë fokusuar në disa ura të ndryshme në provincën e Arezzo-s, afër Firences, si përputhje të mundshme, duke përfshirë Ponte Buriano-n në qytetin e Laterina-s. 

Teoritë e reja kanë vazhduar të shfaqen në shekullin e 21-të. Në vitin 2023, historiani Silvani Vinceti pretendoi se sfondi përshkruante qytetin toskan të Laterinës, duke identifikuar disa nga monumentet dalluese fizike të qytetit si Ponte Romito. 

Megjithatë, pavarësisht nga përdorimi i saj i gjeologjisë për të identifikuar malet pas Mona Lizës, pretendimet e Pizzorusso-s janë pritur me mbështetje dhe skepticizëm nga ata në komunitetin artistik. Dhe ndërsa fshatra të ndryshëm italianë vazhdojnë të pretendojnë sfondin e portretit, të tjerë thonë se Da Vinci pikturoi peizazhin e malit thjesht nga imagjinata e tij.

Pa asnjë të dhënë të pikturës të lënë në ditarët e artistit, misteri i prejardhjes së Mona Lizës mund të mos zgjidhet kurrë. Por me prova të reja gjeologjike në dispozicion të saj, Pizzorusso mbetet me shpresë se hipoteza e saj do të ndihmojë në shpjegimin e punës së Da Vinçit.

"Ndihem aq mirë sa ndoshta njerëzit do ta shohin atë jo vetëm si piktor, por edhe si gjeolog," tha ajo./Discovermagazine-syri.net