Falsifikimet arkeologjike kanë magjepsur dhe mashtruar prej kohësh publikun dhe shkencëtarët. Këtu janë tre shembuj të dukshëm të mashtrimeve të tilla:

Gjiganti i Kardifit

Në vitin 1869, George Hull ekzekutoi një nga mashtrimet më të famshme në historinë amerikane duke krijuar gjigantin e Kardifit. Hull porositi skulptorët të gdhendnin një gjigant 10 metra të gjatë prej guri, të cilin ai e groposi he më vonë e "zbuloi" në një fermë në veri të Nju Jorkut. Hull i faturonte shikuesit 50 cent për të parë mbetjet e supozuara të një gjiganti të ngurtësuar, duke mbledhur rreth 56,000 dollarë (mbi 1 milion dollarë sot) para se mashtrimi të ekspozohej. Gjiganti u zbulua si një krijim i zgjuar, por mashtrues, duke demonstruar se sa lehtë mund të mashtrohej publiku për përfitime.

Dorëshkrimi i falsifikuar i Galileos

"Sidereus Nuncius" (lajmëtari i ndritshëm) i Galileo Galileit është një nga veprat më domethënëse në historinë shkencore, duke detajuar vëzhgimet e hershme teleskopike. Vitet e fundit, një kopje e supozuar origjinale e njohur si kopja e Martayan Lan-it u shfaq, duke ngritur dyshime mes studiuesve si Nick Wilding, një profesor historie në Universitetin Shtetëror të Georgia-s. Wilding zbuloi mospërputhje në tiparet e dorëshkrimit, duke përfshirë një nënshkrim të papërputhshëm dhe teknika moderne të printimit të maskuara për të imituar stilet e vjetra.

Falsifikimi u gjurmua te Marino Massimo De Caro, një drejtor i bibliotekës italiane i përfshirë në një rrjet krimi që vidhte dhe falsifikonte libra të rrallë. Veprimet e De Caro-s nuk ishin thjesht një shaka; ai u dënua me shtatë vjet burg. Falsifikimet e tij, duke përfshirë dorëshkrimin e Galileos, mashtruan koleksionistët dhe studiuesit, duke nënvizuar seriozitetin dhe ndikimin e mashtrimeve të tilla në kërkimin historik dhe shkencor.

Qefini i Torinos

Qefini i Torinos, një pëlhurë prej liri që mban imazhin e zbehtë të një njeriu, është pretenduar prej kohësh të jetë qefini i varrimit të Jezusit të Nazaretit. Duke u shfaqur për herë të parë në vitet 1300, origjina e qefinit është e mbuluar me mister dhe polemika. Një kalorës francez pretendoi se e kishte gjetur gjatë udhëtimeve të tij, dhe më vonë u prezantua në një kishë në Francë, ku tërhoqi interes të madh publik.

Pavarësisht nga skepticizmi fillestar i Kishës Katolike, qefini tërhoqi një ndjekës të përkushtuar. Ai ndryshoi duart disa herë, duke përfunduar në Torino, Itali. Ndërsa shumë besojnë në origjinalitetin e tij, analizat shkencore i kanë datuar fijet e lirit në vitet 1300, duke sugjeruar se është një falsifikim mesjetar. Sidoqoftë, qefini mbetet një artefakt i nderuar dhe i kontestuar, duke ilustruar se si domethënia shpirtërore dhe emocionale mund të vazhdojë pavarësisht provave të falsifikimit.

Gurët e Dare-it

Misteri i kolonisë së humbur të Roanokes, ku 115 kolonistë anglezë u zhdukën në fund të shekullit të 16-të, ka habitur historianët për shekuj. Në fund të viteve 1930, një burrë prezantoi një gur në Universitetin Emory, të shkruar me sa duket nga Eleanor Dare, një nga kolonët e humbur. Guri la të kuptohet për fatin e kolonëve, duke ngjallur interes dhe duke çuar në zbulimin e 47 gurëve të tjerë të gdhendur. Këta gurë përshkruanin një sagë tragjike sëmundjesh dhe konflikti me fiset lokale.

Ndonëse fillimisht konsideroheshin autentikë, shumica e gurëve u diskredituan shpejt si trillime nga individë që kërkonin para. Megjithatë, guri i parë mbetet në harresë, as i konfirmuar plotësisht dhe as i demaskuar plotësisht. Analizat e fundit tregojnë se guri është errësuar me kalimin e kohës, duke mbështetur lashtësinë e tij, por skepticizmi vazhdon për shkak të mashtrimit që rrethon gurët e mëvonshëm. Ky rast ilustron sesi falsifikimet fillestare mund të hedhin hije të gjata dyshimi, duke e komplikuar vlerësimin e artefakteve potencialisht origjinale.

Këta shembuj nxjerrin në pah pasojat e gjera të falsifikimeve arkeologjike, që ndikojnë në perceptimin publik, kërkimin shkencor dhe integritetin e të dhënave historike.

Burimi: DiscoverMagazine

Përktheu: Syri.Net